Pressan - 03.10.1991, Blaðsíða 32

32
FIMMTUDAGUR PRESSAN 3. OKTÓBER 1991
Ráðherra- og
valdsmannadekar
fjölmiðla með
ólíkindum
segir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
í samtali við PRESSUNA
Eg liitti Iní>ibjörí>u Sólrúnu
Gisladóttur, fyrstu þingmunn
Kvennutistuns í Reykjuvíh, ad
mcii í Austurstrœti 14, fyrir
ofun dömudeild verslunur-
innur London, en þur heldur
þiní>flokkur Kvennulistuns
til. Ins>ibjört> sleit pólitískum
burnsskóm í umróti 'fíS-kyn-
slódurinnar ot> hún er síöur
en svo nýt>rœöint>ur í póli-
tískri umrœdu þó ud þettu sé
fyrstu úriö hennur ú þint>i.
Kvennulistinn stendur nú ú
tímumótum, en bwöi kosn-
mt>urnur í vor ot> skoöunu-
kunnunir sýnu uö fylt>i flokks-
ins hefur sitfiö frú þvísem vur
þetfur best lét. Kvennulistu-
konur liufu þó rutt sér bruut ú
vettvantfi íslenskru stjórn-
múla otf þrútt fyrir uö kjör-
fyltfi flokksins reyndist veru
minnu en spúö huföi veriö
eru þwr uö öllum líkindum
komnur til uö veru.
()t> lnt>ibjört> Sólrún sýndi
óþyrmiletfa frum ú þuö í
stjórnurmyndunurþreifintf-
um í vor. ()f óþyrmiletfu
funnst sumu stuönintfsfólki
listuns. Alltof óþyrmiletfu
funnst öllum pólilískum und-
stwöintfum Int’ibjurt’ur, sem
viUlu Kvennulistunn út úr
umrwöunni. Pólitískt meyjar-
liuft Kvennulistuns vur þur
meö rofiö þet>ar konurnur
sneru vörn í sókn.
Hún ólst upp á i>randvöru
íhaldsheimili i Vogahverfinu
og drakk Morgunblaðið í sig
með móðurmjólkinni:
MENNTASKÓLINN
GERÐI UTSLAGIÐ
„Það er rétt að pabbi var í
Sjálfstæðisflokknum og hann
var virkur í flokksstarfinu,"
segir Ingibjörg. „Hann til-
heyrði verkalýðsarmi flokks-
ins en mamma hefur liklega
kosið kratana.
Vogahverfið var á þeim
tíma nýbyggingahverfi og
kannski sambærilegt við það
sem Grafarvogurinn er núna.
Það var mjög fjölbreytilegur
hópur barna sem þá var að al-
ast upp í hverfinu, barna sem
bjuggu við mjög ólíkar heim-
ilisa,'stæður.
Það sem gerði pólitiska út-
slagið hjá mér voru mennta-
skólaárin, en ég kom i
Menntaskólann við Tjörnina
þegar mikil menntunar-
sprenging varð í þjóðfélag-
inu, er almenningur fór i mun
meira mæli að senda börnin
sín menntaveginn. I mennta-
skóla má segja að uppreisn
min hafi hafist. Mér fannst
skólinn leiðinleg mennta-
stofnun og ég gerði mér grein
fyrir að hefðir hans, starfs-
hættir og viðhorf kennar-
anna voru hvorki stelpum né
krökkum frá venjulegu
launafólki í vil. Skólinn gerði
ráð fyrir öðrum bakgrunni en
við höfðum og það urðu mér
óskaplega mikil vonbrigði
þegar ég upplifði ekki þessi
margrómuðu æskuglöðu
stúdentsár. Það má vel vera
að þetta hafi breyst siðan, en
menntaskólinn byggir engu
að síður á aldagamalli hefð
sem er lifseigari en margir
halda. Sú hefð er ekki mótuð
af konum."
SMALAÐ í RÉTT
„En mig langaði mikið til
að læra og fór að loknum
menntaskóla í Háskólann,
þar sem ég lagði stund á
sagnfræði. Mér fannst það
mjög sérkennileg upplifun að
vera smalað eins og rollu í
rétt til að hlusta á fyririestra
en vera þess á milli í algeru
reiðileysi.
Ég fór því að taka þátt í
stúdentapólitík og félags-
starfi innan skólans til að
kynnast öðrum nemendum.
Það var hinsvegar engin til-
viljun að ég valdi Verðandi,
sem var þá félag vinstri-
manna í skólanum. Ég fór síð-
an fyrst fyrir alvöru að starfa
með Rauðsokkahreyfingunni
þegar ég var formaður Stúd-
entaráðs. Ég var þarna innan
um hóp af strákum, sem voru
að æfa sig í mælskulist og
skylmingum fyrir metorða-
prílið í þjóðfélaginu, og fann
hjá mér mikla þörf fyrir
kvennaumhverfi og stuðning
frá konum."
BREIÐFYLKING
VINSTRIMANNA
Meöal félatfu í Veröundi, fé-
lutfi vinstrimannu í Húskól-
unum, voru þeir Össur
Skurphéöinsson, núverundi
ulþýöuflokksmuöur, ot> Guö-
mundur Mutfnússon Sjúlf-
stwöisflokki:
„Arið sem ég byrjaði í Stúd-
entaráði var Össur Skarphéð-
insson formaður og þessir
vinstrimenn, sem þá voru,
hafa siðan dreifst á marga
flokka. Það segir talsverða
sögu, þvi að þarna var um
mikla breiðfylkingu stúdenta
að ræða. A þessum tíma voru
Rauðsokkahreyfingin og
stúdentar mjög áberandi í
pólitískri umræðu og þar var
það mestmegnis ungt fólk
sem réð ferðinni. Nú er þetta
sama unga fólk orðið mið-
aldra, og mér finnst ný kyn-
slóð ungs fólks ekki hafa tek-
ið við þar sem því sleppti. Af
því leiðir að pólitíkin er
kannski orðin hefðbundnari
en hún var.
Þetta voru öðruvísi tímar.
Þá byggðist pólitíkin á nokk-
urskonar „shock treatment"
sem allir fengu og ýmislegt
sem við tókum upp á þá yrði
einfaldlega álitið hallærislegt
í dag."
Ert þú ekki buru komin
meö ný ot> viröuletfri t>ler-
uutfu?
„Ég veit ekki, en allar að-
gerðir sem eiga að bera
árangur verða að vera í takt
við tíðarandann eða einfald-
lega hrífa hann með sér, og
tíðarandinn er einfaldlega
þunglamalegri núna en hann
var á þessum tíma. Uppreisn-
in verður að byrja í grasrót-
inni og á þessum árum var
mjög fátt ungt fólk flokks-
bundið."
SPAUGSTOFAN
HAFÐI GÓÐ ÁHRIF
Þó aö lnt>ibjört>Sólrún hufi
útskrifust svo til beint úr
skóla í borgdrmúlupólitikinu
úriö 1982 hefur hún lut>t
tfjorvu hönd ú murift unnaö,
svo sem blaöamennsku, ot>
fengist lítilshúttur viö
kennslu. ,,Et> starfaöi mjög
lítiö viö kennslu ot> hef grun
um uö ég sé ekki gott kenn-
araefni. Eg er einfuldlegu of
óþolinmóö," segir hún. Hún
segist einnig hafu sturfuö viö
uö flokka póst þegar hún var
búsett í Kaupmannahöfn og
kann því obbann uf póstnúm-
erum í Dunmörku utun uö.
Ingibjörg hefur þegur viöraö
skoöanir sínur ú skólagöngu
í þessu viötuli, en ég lief grun
um uö hún liafi einnig mjög
úkveönur skoöanir ú fjöl-
miölum:
„Mér finnst íslenskir fjöl-
miðlar of bundnir af hefð-
bundnu fréttamati og alltof
uppteknir af útliti frétta á
kostnað innihaldsins. Mér
finnst fjölmiðlar almennt
sinna mjög illa upplýsinga-
skyldu sinni og matið á því
hverjir og hvað er fréttaefni
vera mjög brenglað. Ráð-
herra- og valdsmannadekur
fjölmiðla er með ólíkindum
og það er í raun furðulegt að
þessir menn skuli gera ímynd
sinni og fólkinu í landinu það,
að vera fjölskyldumynd uppi
á vegg á hverju einasta heim-
ili í landinu. Af þessu frétta-
mati leiðir að fréttamenn
fjalla um mjög takmörkuð
svið mannlegs lífs. Ég held að
Spaugstofan hafi haft góð
áhrif og fólk horfir öðrum
augum á fjölmiðlafárið en
það gerði, en það er mjög erf-
itt að starfa við blaða-
mennsku og ætla sér að
koma einhverju nýju til leið-
ar. Slíkir blaðamenn reka sig
mjög fljótt á umbúðasjónar-
miðin."
ÞJÓÐVILJINN
MÁ FJÚKA
Nú hefur útt sér staö um-
rwöa um flokksblööin og til-
gung þeirra, ekki síst í sam-
bandi viö greiðslustöövun og
úskriftarherferö Þjóðviljans.
Hvaöa afstöðu tekur kvennu-
Istakonan Ingibjörg Sólrún í
þeirri umrwöu?
„Þjóðviljinn má fjúka fyrir
mér," segir hún hiklaust.
„Þessi litlu flokksblöð hafa
hvert um sig lifað í þeirri von
að eitthvert hinna verði fyrra
til að gefa upp öndina. Þau
hafa sýnt það og sannað að
þau eru ófær um að taka sig
saman og skapa gott mót-
vægi við Morgunblaðið og
eru því aðeins hindrun i vegi
þess að það komi nýtt, fer-
skara og sjálfstæðara blað.
Flokksblöðin hafa til dæmis
ekki fjallað um Kvennalist-
ann af neinni sanngirni nema
þegar það hentar þeim og út-
för þeirra væri okkur því að
sársaukalausu."
Viö víkjum talinu aö
Kvennalistanum og aödrag-
anda þess aö Ingibjörg Sól-
rún tók þútt í Kvennafram-
boöinu til borgarstjórnar-
kosninga úriö 1982, og gekk
seinna til liös viö samtök um
Kvennalista.
„Þegar ég dvaldi í Kaup-
mannahöfn á sínum tíma við
framhaldsnám fékk ég mik-
inn tíma til að endurmeta
hugmyndir mínar og sjálfa
mig. Eg hafði upplifað mjög
sterkt hvað Rauðsokkahreyf-
ingin var orðin einangrað fyr-
irbæri og hvað hún náði illa
til kvenna úti í þjóðfélaginu.
Ég las mér mikið til á þessum
tíma í kvennasögu og spáði i
kvennafræði yfirleitt. Það
voru fleiri konur í hugmynda-
fræðilegri gerjun á þessum
tíma og upp úr þessu varð
Kvennaframboðið til. Hjá
okkur var það Ijóst að
Kvennaframboðið væri fyrst
og fremst pólitísk aðgerð og
flokksstofnun var ekki á döf-
inni."
HUGMYNDIN VARÐ
SJÁLFSTÆÐ HREYFING
Og síöan varö Kvennulist-
inn til og Kvennaframboös-
konur gútu flestar ekki sœtt
sig viö að bjóöa fram til Al-
þingis:
„Við vildum ekki bjóða
fram til Alþingis af því okkur
fannst mörkin milli pólitískr-
ar aðgerðar og flokksstofn-
unar þar með orðin óljós. Það
má kannski segja að Kvenna-
listakonur hafi á vissan
máta verið róttækari og
gengið lengra í að endur-
skoða kvennapólitíkina á
meðan Kvennaframboðskon-
ur voru bundnari af sínum
pólitíska bakgrunni. En ég
áttaði mig síðan fljótlega á
því, að alveg burtséð frá því
hvaða hugmyndir ég ól per-
sónulega með mér þegar við
lögðum af stað var hugmynd-
in um sérframboð kvenna
orðin pólitiskt afl í þjóðfélag-
inu og þetta varð öðru fremur
spurning um að vera með eða
ekki."
HUGMYNDIR OKKAR
VERÐA ALDREI ALLRA
Nú fékk Kvennalistinn ekki
þaö fylgi sem vonir stóðu til í
kosningunum í vor og sam-
kvœmt nýjustu könnunum
hefur fylgistap rikisstjórnar-
innar skilaö sér hvaö minnsl
til Kvennalistans.
„Við unnum mikinn kosn-
ingasigur '87 og við getum
ekki vænst þess að okkar
kúrfa liggi beinustu leið upp á
við. Það var ákveðið óraun-
sæi að búast við þeirri fylgis-
aukningu sem við gerðum.
Hugmyndir okkar eru and-
ófshugmyndir og verða aldr-
ei allra. Miðað við hvernig
nýjum stjórnmálaöflum hefur
tekist að hasla sér völl meg-
um við vel við una. Þegar það
er ónægja með ríkjandi
stjórnarfar hefur fylgið líka
tilhneigingu til að leita á
stærsta flokkinn í stjórnar-
andstöðu, líkt og gerist með
Framsóknarflokkinn í nýj-
ustu könnunum.
Það má eflaust líka leita
skýringa í útskiptareglu
Kvennalistans. Það er mikið
af nýjum þingkonum núna og
við eigum enn eftir að sanna
okkur. Við erum núna að
velta fyrir okkur stöðu
Kvennalistans almennt og
hvort þingkonur listans hafi
kannski verið of duglegar við
að þjónusta kerfið. Við getum
eytt öllum okkar tima í að
lesa samviskusamlega yfir
hverskonar skýrslur og plögg
sem aðrir hafa tekið saman,
en við mundum auðvitað
heldur vilja gera málefnum
kvenna og kvennabaráttu
hærra undir höfði," sagði
Ingibjörg Sólrún að lokum.
Þóra Kristin Ásgeirsdóttir