Pressan - 01.04.1993, Side 7

F R E TT I R
Fimmtudagurinn l.april 1993
PRESSAN 7
Kvartað undan „njósnum" um ein-
stæðar mæður í Hafnarfirði
Teljum ekki tann-
bursta í Reykjavík
SegirÁgúst Þór Sigurðsson, lögfræðingur Tryggingastofnunar ríkisins.
Fleirí einstæðar mæðurhafa kvartaðyfirSigurði Gunnaríí Hafnarfirði.
í kjölfar fréttar PRESSUNN-
AR í síðustu viku um fram-
komu og „njósnir“ Sigurðar
Gunnars Emilssonar, fulltrúa
sýslumanns í Hafnarfirði, hefur
PRESSAN komist á snoðir um
fleiri svipuð mál. „Einstæðu"
mæðurnar sem lenda í honum
segja farir sínar ekki sléttar í
samskiptum sínum við hann og
kalla hann „einstæðra-mæðra-
skelfinn úr Hafnarfirði". Emb-
ættismenn á vegum hins opin-
bera segja hann hins vegar ekki
vera að gera neitt rangt.
í einu tilfellinu hafði kona
nokkur svipaða sögu að segja og
sú er lýsti reynslu sinni í viðtali
við PRESSUNA í síðustu viku:
Barnsfaðir hennar skráði lög-
heimili sitt hjá henni um tíma
vegna atvinnuleysis, í von um
að fá vinnu á Stór-Reykjavíkur-
svæðinu, en hélt jafnframt íbúð
sinni í Keflavík. Aðeins tveimur
dögum eftir að hann flutti inn til
barnsmóður sinnar komst Sig-
urður Gunnar á snoðir um mál-
ið. Hafði hann þá þegar hringt í
einn af íbúum fjórbýlishússins í
Keflavík, þar sem hann leigir, og
spurt um hagi mannsins. „Sig-
urður lét mig sjálfur vita af því
að hann hefði hringt þangað. Ég
lét hann þá vita að ég ætlaði að
afla mér upplýsinga um hvort
hann mætti stunda slíkar per-
sónunjósnir. „Já, já,“ sagði
hann, „gerðu það.“ Ég spurði
hann jafnframt hvort hann ætl-
aði ekki einnig að láta hlera
íbúðina. „Jú, þess vegna,“ svar-
aði hann.
Minn fyrrverandi tók það til
ráðs að breyta lögheimilinu aft-
ur til að koma öllu í lag og fór til
Sigurðar með vottorð. En þær
voru ekki góðar viðtökurnar
sem hann fékk, því Sigurður
hótaði honum fangelsisvist.
Hann öskraði það yfir allt og
alla.
I nokkrum samtölum okkar
hefúr hann hótað mér öUu illu
og meira að segja gerst svo gróf-
ur að kalla mig mellu.“
f öðru tilfelli segir kona Sig-
urð hafa ofsótt sig eftir að hún
eignaðist barn fyrir nokkrum
árum. Samskipti hennar og Sig-
urðar hófust þegar hún sótti um
mæðralaunin. Þá hafði hún
þegar skírt strákinn og bar hann
sama millinafn og er föðurnafh
barnsföður hennar. „Sigurður
hélt því fram að drengurinn
bæri nafn föður síns. Því neitaði
ég, enda var ekki svo. Þá sagði
hann mig ljúga upp í opið geðið
á sér. Ég lét mér fátt um finnast
og hlustaði ekki á hann. Stuttu
síðar á ég aftur leið niður á fóg-
etaskrifstofur. Þá er eins og
hann bíði eftir mér; hann stillir
sér upp fyrir ffaman mig og gól-
ar á mig hvort ég sé ekki í sam-
búð. Og bætir við: „Hvað, ertu
ekki með manninum? Þið eigið
nú krakka saman.“
Ég segi honum að faðir
bamsins míns búi úti á landi og
ef hann vilji ganga úr skugga
um það geti hann bara hringt
þangað.
Nokkrum árum síðar tökum
við saman aftur. Hann var ekki
lengi að komast að því; hringdi
til mín og spurði hvort við vær-
um byrjuð í sambúð. Ég spurði
af hverju hann héldi það. Nú,
hann hefði látið fylgjast með
mér!“
Ágúst Þór Sigurðsson, lög-
ræðingur Tryggingastofnunar
ríkisins, sagðist í samtali við
PRESSUNA ekki vita til þess að
bannað væri að sitja fyrir ffam-
an húsið hjá fólki. „Ég held að
Sigurður hafi rækt starf sitt
mjög vel. Þetta er auðvitað
spurning um leiðir að mark-
miðinu. En sem opinber starfs-
maður liggur hann afar vel við
höggi.“
Beitið þið sömu aðferðum í
Reykjavíkogþeir í Hafharfirði?
„Við höfum aðeins örfá úr-
ræði. Við höfum aðgang að
þjóðskrá, símaskrá og fáum
ábendingar, önnur úrræði höf-
um við ekki. Ef við fáum ábend-
ingar í síma og fólkið er ekki
með sama lögheimili höfum við
lítið í höndunum. Ef það koma
hins vegar skriflegar kærur eru
meiri lflcur á að við getum að-
hafst eitthvað.“
Hringið þið þá ekki út og
spyrjistfyrir?
„Nei, en eins og aðrir getum
við flett upp í símaskrá. Þar get-
um við athugað hvort fólk hefur
sama símanúmer. Þetta er nán-
ast það eina sem við getum gert.
Þar fyrir utan getum við sent
málin til RLR, ef grunur leikur á
að fólk sé að svíkja út peninga.
Við könnum öll mál en það er
ekki þar með sagt að við séum
roknir inn á næsta heimili til að
telja tannbursta.“
Hefur náðst mikill árangur
frá þvífyrir áramót?
„Já, mjög mikill. Umsóknum
um mæðralaun hefur fækkað
mjög. Samanburður á október
1992 og febrúar á þessu ári sýnir
það. Á því tímabili hefúr þeim,
sem þiggja mæðra- eða feðra-
laun, fækkað um 453, úr 8.148 í
7.695.“
Jón Thors, lögfræðingur í
dóms- og kirkjumálaráðuneyti,
treysti sér ekki til að segja til um
hvað væri leyfilegt í persónu-
njósnum og hvað ekki, sagði þó
að ýmislegt væri leyfilegt. „Ég
veit að Danir senda fólk inn á
heimili til að gá hvort þar séu
tveir tannburstar þegar það á
bara að vera einn. Það urðu
mikil skrif um þetta í dönsku
pressunni á sínum tíma. Þessar
njósnir voru mjög umdeildar."
Guörún Kristjánsdóttir
Sigurður Gunnar Emilsson svarar fyrir sig
„Njósnarar segja aldrel tll eafns"
„Við hér í Hafnarfirði höfúm
starfað með þessum hætti í
gegnum árin. 1 95% tilfella við-
urkennir fólk að það sé að svíkja
út peninga og biðst afsökunar.
Einstaka fólk rýkur upp með
gosi, eins og fólkið sem sagði
sögu sína í síðustu PRESSU. Ég
get ekkert sannað eða afsannað
í því máli. Ég talaði bara við þau
eins og ég hef talað við alla í þau
36 ár sem ég hef unnið hér. Ég
hef aldrei fengið neitt ffaman í
mig. Ég lít á njósnara sem þá
sem kíkja inn um glugga og þá
sem sitja inni í skógi og eru að
njósna. Njósnarar segja ekki til
nafns, eins og ég geri.“
Viltu þá ekki viðurkenna að
þú njósnir nafnlaust umfólk?
„Það er alveg af og ffá. Að ég
sé að senda fólk í stigaganga til
að njósna er hlægilegt.“
Nú geturfólk haft með sér
ágætis samkomulag, ánþess
að það þutfi endilega að vera
saman?
„Já, mikil ósköp. Ég er með
mörg dæmi sem ég get ekki
snert á; hann er leigjandi hjá
henni eða hún ráðskona hjá
honum, þrátt fyrir að þau séu
búin að eiga saman fimm börn!
Við því er ekkert að gera. Það er
hægt að fara í kringum öll lög.
Ég býð öllum upp á að hætta
þessari vitleysu. Éf þær vilja það
ekki verð ég að láta málin í
hendur RLR.“
Erþetta ekki spuming um að
fara aðrar leiðir að markinu
enþúgerir?
„Þetta eru tryggingasvik. Ég
geng ekkert lengra en svo að
spyrja móðurina eða föðurinn
— eftir ábendingu — hvort þau
séu í sambúð. Hingað til hef ég
ekki vísað málum til lögreglu.
Ég hélt að ég væri að gera þeim
greiða.“
Þú ert sérfrœðingurinn, ekki
þau. Væri ekki nær að kynna
þeim réttsinn áðurenfarið
er í hart?
„Það er búið að vera svo mik-
il umræða um þetta og auglýs-
ingar að fólki ætti að vera kunn-
ugt um það. Það er opinbert
leyndarmál að það er fjöldinn
allur í óskráðri sambúð, en það
er nú bara svo að fólk í sambúð
hefúr ekki meiri rétt en gift fólk
og öfugt. Fólkinu finnst aðallega
sárt að missa peningana."
Hvemig hefurframkomu
þinni verið tekið?
,Ætli ég fái ekki launahækk-
un útáþetta!“
REIÐIINNAN SAGN-
FRÆÐIDEILDAR HÍ...
Mikil reiði greip um sig
á meðal kennara og
nemenda sagnfræði-
deildar Háskóla íslands í síð-
ustu viku þegar Alþýðublaðið
fjallaði í tæplega hálfsíðugrein
um prófessorsstöðuveitingu
Inga Sigurðssonar. Fyrirsögn
greinarinnar var „Umdeildur
dósent fær stöðuhækkun“ og
birtir voru palladómar um Inga.
Finnst mörgum sem þar hafi
ómaklega verið vegið að Inga,
en í greininni sagði meðal ann-
ars að Ingi væri óframfærinn
einfari, haldinn fullkomnunar-
áráttu, og af þeim sökum lægi
lítið eftir hann á fræðasviðinu.
Einnig var sagt að hann hefði
undarleg áhugamál og bent á að
hann hefði skrifað lærða ritgerð
um sögu skógræktar í Skotlandi
eftir að hann varð kennari við
Háskóla íslands. Alþýðublaðið
varð daginn eftir að birta afsök-
unarbeiðni vegna greinarinnar
með fyrirsögninni „Vel að súmi
upphefð kominn", eftir að tveir
sagnfræðikennarar stormuðu
inn á ritstjórn blaðsins og
kröfðust afsökunarbeiðni. Þetta
er þó ekki allt. Heimspekideild
Háskóla íslands hefúr nú skipað
sérstaka rannsóknarnefnd, að
ffumkvæði þeirra Guðmundar
Hálfdánarsonar og Önnu
Agnarsdóttur, til að afla nán-
ari upplýsinga um tilefni og til-
urð blaðagreinarinnar.
HERJÓLFSSTÝRI-
MENNIRNIR HÖFN-
UÐU 20.000 KRÓNfl
HÆKKUN...
IÞjóðin hefur í andakt
fýlgst með hinni fúrðu-
legu deilu stýrimann-
anna tveggja á Vestmannaeyja-
ferjunni Herjólfi. Að lokum
varð að setja lög til að stoppa
deiluna. Það sem hins vegar
hefur ekki komið fram er að
stýrimennirnir höfnuðu að
minnsta kosti tveimur tilboðum
stjórnar Herjólfs. Fyrst voru
þeim boðnar 800 krónur á dag
en því var hafnað. Voru stjórn-
armennirnir komnir upp 1.000
krónur á dag, sem hefði fært
stýrimönnunum 20.000 krónur
á mánuði í kauphækkun, þegar
upp úr slitnaði vegna þess að
stýrimennirnir höfnuðu því.
Enn berastólíklegustutíðindi afævintýrum Hreiðars Svavarssonar og Grétars Haraldssonar
Eignalausum syni
Hreiðars slegið
stórhýsi á 50 milljónir
Verslunarhúsið í Gerðubergi
1 var í gær slegið á nauðungar-
uppboði að kröfu Skandía á ís-
landi, en krafan er tilkomin
vegna þess að Hreiðar Svav-
arsson og félagar í Borgarfossi
hafa í engu staðið við kaupin á
húsinu af Verðbréfasjóði Fjár-
festingarfélagsins frá í mars
1991. Skandía, sem síðar eign-
aðist sjóðinn, hugðist því leysa
til sín eignina á uppboðinu, en
þá yfirbauð Smári Hreiðars-
son, sonur Hreiðars, Skandfa
og var eignin slegin honum.
Þegar í stað kom fram krafa
um að eignastaða Smára yrði
könnuð og ekki að furða. Smári
missti fyrir nokkrum mánuðum
einbýlishús sitt í Garðabæ og
hann og önnur börn Hreiðars
misstu einnig á uppboði
Smiðjuveg 14 í Kópavogi, þar
sem þau og faðirinn ráku
Smiðjukaffi og fleira. Þá fasteign
eignaðist Skandía í síðasta mán-
uði á vanefndauppboði eftir að
fyrirtæki lögfræðings Hreiðars,
Grétars Haraldssonar, Há-
torg, gat ekki staðið við tilboð
frá undangengnu uppboði.
Hreiðar er sjálfúr gjaldþrota og
hefur einnig misst einbýlishús
sitt á uppboði. í Gerðubergi 1,
sem er 1.700 fermetra fasteign,
er starfsemi í aðeins um 300 fer-
metrum. Þar er meðal annars
rekin FM-útvarpsstöðin undir
stjóm Sverris Hreiðarssonar,
en í uppsiglingu eru málaferli
vegna skulda stöðvarinnar og
aðstandenda hennar.
Borgarfoss, þ.e. Hreiðar og
Grétar Haraldsson, keypti
Gerðuberg 1 á uppboði í mars
1991 og átti að greiða tæplega
100 milljónir fyrir. Á tveimur
ámm hafá þeir félagar eingöngu
staðið skil á 2 milljónum.
Lengst af fór mesta orkan hjá
þeim í slagsmál við eigendur
Bjórhallarinnar sem kunnugt
er. Kaupverðið má meta á 130
milljónir í dag og takist Smára
að standa við tilboð sitt nemur
tap félagsms 80 til 85 milljónum
króna. Smári hefúr mánuð til að
staðgreiða tilboðið eða semja
við Skandía um greiðslur, en
ekki er við því að búast að félag-
ið sé fust til samninga eftir það
sem á undan er gengið._____
Friðrik Þór Guðmundsson

Bjórhöllin í Breiðholti.
Hreiðar Svavarsson missti
eignina á uppboð. Sonur
hans Smári keypti hana.
Sjálfsagt naga þeir sig í handar-
bökin núna, því óvíst er hvað
Gerðardómur læturþá hafa.