Pressan - 15.04.1993, Blaðsíða 6

Pressan - 15.04.1993, Blaðsíða 6
6 PRESSAN YFIRHEYRSLA Fimmtudagurinn 15. apríl 1993 Hrafn Gunnlaugsson um peningana, mddaskapinn, Davíð og Heimi. Og allt hitt. „Skussunum stendur stuggur af mér“ Hann hefur fengið á annað hundrað milljónir úr opinber- um sjóðum á síðustu árum, þar af hátt í fimmtíu nýlega, fær sér- samninga hjá Sjónvarpinu, brýtur reglur Kvikmyndasjóðs, situr í öllum stjórnum sem snerta kvikmyndagerð, lætur vini'sína ráðherrana redda því sem fer úrskeiðis, hyglar sjálf- um sér og vinum sínum og refs- ar óvinum, er óþolandi ruddi í umgengni og fékk áminningar fyrir dónaskap við starfsfólk Sjónvarps. Og hann gerði Hvíta víkinginn. Þetta er í stuttu máli ein lýs- ingin á Hrafni Gunnlaugs- syni. Hann hefur lítið rætt við fjölmiðla í átökum síðustu daga — og alls ekki við PRESSUNA — en gaf í gær kost á símavið- tali. núna, því ný stjórn verður skip- uð á miðju sumri. Það er engin úthlutun 'í gangi og ég sé ekki ástæðu til að breyta því. Hins vegar sendi ég Samtök- um kvikmyndaleikstjóra bréf sama dag og ég varð fram- kvæmdastjóri og óskaði eftir að verða leystur úr stjórninni. Ég hætti sjálfkrafa sem formaður Félags kvikmyndaframleiðenda í maí samkvæmt lögum félags- ins. Ég hef verið stjórnarfor- maður í Sambandi íslenskra kvikmyndaframleiðenda allan tímann sem ég var í launalausu leyfi frá Sjónvarpinu. Ég var kjörinn mótframboðslaust af mínum félögum, án þess að ég sæktist eftir því. Aðalfúndur er í maí og ég sé enga ástæðu til að flýta honum. Þetta ræddi ég við félaga mína og enginn gerði at- | „Auðvitað ræddum við Davíð þetta eins og menn ræða það sem er að gerast íþjóðfélaginu, en ég hef ekki farið fram á neina aðstoð frá honum íþessu máli." Þú leitaðirekki eftirsam- þykki Kvikmyndasjóðs þegar þúgerðirsamninginn um Hin helgu vé við Sjónvarpið. Hvernig œtlarðu að leysa það málf „FILM hf. mun skrifa stjórn Kvikmyndasjóðs bréf og benda á að þessi reglugerð er sett til að vernda hag framleiðenda, en ekki til að vernda sjóðinn, í þessu tilfelli sé það hagur fram- leiðandans að undanþága verði veitt og FILM óski eftir því. Svo verður rnálið að hafa sinn gang.“ En þú sitursjálfur ístjóm Kvikmyndasjóðs. „Ég mun ekki fjalla um þetta mál sjálfúr." Ætlarðu að sitja þar áfram? „Ég sat í stjórn sjóðsins sem dagskrárstjóri Sjónvarpsins, var kjörinn í stjóm hans af félögum mínum lýðræðislegri kosningu og síðar skipaður af Svavari Gestssyni, þáverandi mennta- málaráðherra. Ég sé ekki að það breyti öllu þótt ég sé orðinn framkvæmdastjóri Sjónvarps „Égafþakkaði fréttaviðtalvið Sigrúnu Stefáns- dótturogbaðum að segja henni að égteldiaðhún væri ekki rétti að- ilinntilaðfjalla hlutlaustum þettamál" hugasemd við það.“ Enþú œtlar að hœtta þá? „Já, þá hætti ég að sjálfsögðu. Ég lýsti því yfir strax um ára- mót, enda fer það ekki saman við störf mín hjá Sjónvarpinu.“ Það hefur verið talað um bullandi hagsmunaárekstra í öllum þessum stjómarsetum þínum. „Ég hef setið í þessum stjóm- urn á meðan ég var í ffíi, í flest- öllum tilfellum kjörinn af félög- um mínum lýðræðislegri kosn- ingu eða skipaður. Varðandi Menningarsjóð útvarpsstöðva skrifaði ég ráðherra bréf skömmu eftir áramótin og benti honum á að eðlilegt væri að skipa nýjan formann með vor- inu. Við sömdum um að það myndi gerast eftir páska, en út- hlutun er lokið á þessu ári og verður ekki affur fyrr en um áramót." Innan kvikmyndageirans er sagt að það sé ekki hægt að snúa sér við án þess að sjá andlitið á þér. „Þetta er örlítill hópur — mínir öfundarmenn — sem svona talar. Það verður að spyrja: hvers vegna kýs kvik- myndageirinn mig í Kvik- myndasjóð, sem formann Sam- bands íslenskra kvikmynda- ffamleiðenda, sem' ritara Félags kvikmyndaleikstjóra? Það er þá við hann að sakast. Ég er kosinn þama alls staðar með töluverð- um atkvæðamun eða mótffam- boðslaust. í tveimur tilfellum var ég ekki á landinu þegar þetta gerðist og þótti það ekkert of snjallar fféttir að ég þyrfti að axla þessa ábyrgð fyrir félaga mína. Þessi kvikmyndaheimur er lítill og kvikmyndagerðin hefúr átt sér fáa málsvara. Ég er ffekur til fjörsins og mönnum hefur fundist ég geta rutt málum kvikmyndagerðarmanna ffam á pallborðið. Þess vegna hef ég væntanlega valist í þessi störf. Flestir kvikmyndagerðar- manna eru samstarfsmenn mínir og vinir, en það verður ekki hjá því komist í fámennri stétt að einhverjir leggi fæð á mann.“ íþínu tilfelli em þeir annað- hvortfleiri eða lœtur hærra í þeim engenguroggerist. „Nei, staðreyndin er að ef það er ekki hægt að vega mann sem listamann, þá er það reynt ann- ars staðar. Þegar ekki er hægt að vega að þér sem listamanni er gjarna reynt að vega að þér sem persónu.“ Ogumpersónu Hrafns Gunnlaugs- sonar er sagt að stjómunarhættir hans ogframkoma séu með þeim hœtti að það sé ekki hægt að vinna með hon- um. „Ég hef gert margar kvikmyndir og aldrei átt í neinum sam- starfserfiðleikum við mitt fólk. Af hverju? Af því að þar hef ég getað valið menn í hvert rúm, toppfag- menn. Ég veit að skussum stendur stuggur af mér, af því að þeim finnst hags- munum sínum ógn- að. Það er ekkert nýtt. Þetta er harður heim- ur og oft einfaldlega spurning um að lifa af.“ Þérerlýstsem 'mdda ogfrekju af þeim sem vinna með þér. „Nei, ekki af þeim sem vinna með mér.“ Að minnsta kosti þeim sem áttu að fara að vinna með þér. „Þeir sem vinna með mér hafa off sagt að ég sé kröfuharður, en munu jafnframt staðfesta að ég geri mestar kröfúr til sjálfs mín. Mér þætti merkilegt ef einhver, sem hefúr unnið náið með mér, heldur þvf fram að ég sé ruddi. Ég held að ég sé sann- gjarn, þótt ég sé kröfúharður. Það sem fer í taug- arnar á mér eru óheilindi, rolu- skapur og sjálfsvorkunn." Hvemiglíðurþér að þurfa að fara að stjómafólki sem þú hefur sagt að séu meira og minna skussar? „Það voru ekki mín orð.“ En efnislega. „Nei, ekki einu sinni efnis- lega. Ég sagði að það hefði orðið atgervisflótti frá Sjónvarpinu og það þyrfti að laða að nýja og kraffmikla starfsmenn.“ Þetta ersamtþað semfólk innan Sjónvarpsins hefur á tilfinningunni eftirað hafa hlustað á þig. „Nei, þetta er tilfinning sem lítill hópur stofnanaeigendafé- lagsins hefur reynt að búa til. Þetta fólk hefur meðal annars reynt að kúga þá starfsmenn, sem vildu standa gegn rógsher- ferðinni, með hótunum til að mæta í klappliðið á þingpöllun- um. Dæmi um hve þessi stofn- un er orðin sjálfupptekin er að þegar Sigrún Stefánsdóttir er nýbúin að vera í klappliðinu á þingpöllum, þá vildi hún taka við mig fréttaviðtal. Ég afþakk- aði það og bað um að segja henni að ég teldi að hún væri ekki rétti aðilinn til að fjalla hlutlaust um þetta mál.“ Þetta lýsir kannski stöðu þinni innan Sjónvarps, þar sem þú þarft að vinna með fólki sem villþig burtu sem fyrst. „Ég er frjáls maður í frjálsu landi og ég læt ekki kúga mig. Það er svo einfalt. Ég hef ákveðna sannfæringu um að ég sé að gera rétt og ákveðna hug- mynd um sjálfan mig gagnvart þeirri sannfæringu. Sú mynd hefúr hvorki ruglast né brengl- ast við þessi átök og ég mun halda áfram að fylgja þeirri sannfæringu." Hvemighefur samstarfið við Heimi Steinsson gengið? „Ég hef ekkert um það að segja að sinni.“ Finnst þér Heimirgóður út- varpsstjóri? " „Það er persónuleg skoðun sem ég ætla ekki að tjá mig um.“ Það hafa komið upp hnökrar, til dæmis í kringum ráðningu Baldurs Hermannssonar. „Það hefúr ekkert komið upp sem við höfúm ekki getað leyst. Það koma alltaf upp umræðu- efni í svona stofnun.“ Fór Heimirfram á það við þigaðfá að komafram í Sjónvarpinu einu sinni í mánuði með lítinn pistil? „Það komu ýmis bréf til mín frá Heimi á meðan ég var dag- skrárstjóri og þau mál heyra nú undir næsta dagskrárstjóra. Ég get ekki tjáð mig um það að svo stöddu." Er hugsanlegt að þessi bréfa- skipti séu hluti skýringarinn- ar áþvíaðþú varst rekinn? „Eg tel það algerlega útilokað. Þau bréfaskipti voru á einn veg; það var hann sem skrifaði mér. Ég skrifaði honum engin bréf.“ En kannski viðbrögð þín við þessum bréfum? „Það voru engin viðbrögð frá mér. Ég hafði ekki verið þarna nema fáeina daga þegar mér var sagt upp fyrirvaralaust. Áður en ég var rekinn hafði aldrei borið minnsta skugga á samstarf okk- ar Heimis og aldrei farið styggð- arorð á milli okkar.“ Hver vom afskipti Davíðs Oddssonar afþessu máli öllu? „Davíð Oddsson hafði engin önnur afskipti en þau sem verk- stjóri ríkisstjómar hefur í svona tilfelli. Ég leitaði til mennta- málaráðherra og lét hann hafa öll gögn um samskipti okkar Heimis. Hann hefur sagst hafa haff samband við aðra ráðherra Sjálfstæðisflokksins. Meira veit ég ekki um það mál.“ Talaðir þú sjálfur við Davíð? „Ég talaði við hann sem kunningi, en út af allt öðru máli. Ég ætlaði að sýna honum myndbandsspólu með mynd- inni Hin helgu vé. Ég hef alltaf sýnt honum og öðrum góðum vinum mínum myndirnar mín- ar þegar þær hafa verið til í gróf- klippi. En það kom þessu máli ekkert við. Ég leit svo á að þetta væri mál Ólafs G. Einarssonar, hann réð útvarpsstjóra og ber ábyrgð á ráðningu Heimis. Ég taldi að þetta væri hans mál að leysa. Það gæti enginn leyst það fyrir hann.“ Ætlarðu að segja mérað þetta hafi ekki komið upp í samtölumykkar Davíðs? „Auðvitað ræddum við þetta eins og menn ræða það sem er að gerast í þjóðfélaginu, en ég hef ekki farið ffarn á neina að- stoð frá honum í þessu máli. Það væri líka alveg út úr kort- inu. Ég taldi að málið væri í góðum höndum eftir að ég ræddi við menntamálaráðherra. Fréttaviðtöl við ráðherra daginn sem þetta gerist sýna líka hver hans viðbrögð voru. Það er löngu áður en ég hitti Davíð Oddsson. Ég held að það hafi ekki þurft neinn til að hjálpa menntamálaráðherra að gera upp hug sinn í þessu máli.“ En eitthvað hafðifarið á milli þeirra Davíðs um morgun- inn? „Ég hef ekki hugmynd um hvað þeim fór á milli.“ Mérsýnistaðþú hafirfengið 45 til 50 milljónir úr opinber- um sjóðum bara síðustu 14 til 15 mánuði. Þegarlitiðerá fjárframlögsíðustu ára til viðbótar virðist rétt að spyrja hvers skattgreiðendur eiga að gjalda, að þú skulir vera til? „Þeir eiga einskis að gjalda. Myndir mínar, til dæmis Hrafn- inn flýgur, slógu í gegn í útlönd- um og mín listaverk hafa öll meira og minna skilað aftur því sem til þeirra var greitt, með beinum og óbeinum hætti. Þessi upphæð er heldur ekki nema um helmingur af því sem Hin helgu vé kosta. Hingað til hafa Svíar stutt mig og ég á vel- gengni mína þeim öðrum ffern- ur að þakka. Hér heima hafa ýmsir menn ffekar reynt að leggja stein í götu mína.“ Utanfrá séð er myndin afþér t hugum margra aðþarsé ekki einasta maðursem bú- inn er að koma sér á alla pósta, sem snerta kvik- myndagerð í landinu, heldur sækir mestsittfé til almenn- ings ogsvífst einskis við það. „Þetta er ímyndin sem fjöl- miðlar hafa búið til og þeir geta búið til hvaða ímynd sem þeir vilja, sérstaklega ef maðurinn, sem um er fjallað, er listamaður sem fer ótroðnar slóðir og er að reyna að breyta stöðnuðu kerfi í óþökk manna sem finnst hags- munum sínum ógnað og bregð- ast við með því að bera út róg í fjölmiðlum. Ég hef ekki talið það hlutverk mitt að standa í því að búa til fegraða mynd 'af mér í fjölmiðlum." Þú virðistþó vera viðkvæm- ari enflestirþeir, sem lenda i opinberri umræðu,fyrirþví sem um þigersagt. „Nei, ég held að það séu fáir með þykkari skráp en ég. í eina skiptið sem ég hef verið við- kvæmur var þegar þið fölsuðuð eftir mig ummæli í PRESSUNNI vegna áramótaummæla." Þú átt líka í málaferlum við Sigurð Á. Friðþjófsson á Helgarblaðinu sáluga. „Þá talaði ég við einn þekkt- asta lögfræðing landsins, sem sagði: „Hrafn, það hefur verið gefið út á þig veiðileyfi og ef þú berð ekki hönd fyrir höfuð þér núna, þá mun þessi umræða verða ennþá verri. Ég skora á þig að fara í mál.“ Þetta var farið að bitna illa á mínum nánustu svo ég sá mér engan annan kost í stöðunni.“ En sem opinberpersóna verð- urðu að sœtta þig við alls kyns umjjöllun. „Það er sjálfsagt að listamenn verði fyrir gagnrýni á verk sín og embættismenn taki við allri þeirri gagnrýni sem þeir eiga skilið í embætti sínu. En í þessu tilfelli var vegið að einkalífi mínu og persónu og á þvf byggjum við málið. Umfjöllun- in var komin út fyrir allt sem má kalla almennt velsæmi.“ Þó er „veiðileyfi“ á opinberar persónur eins ogsjálfan þig. „Sumir fuglar eru friðaðir vissa mánuði á ári. Ég hef ekki orðið var við að friðunarlöggjöf- in nái til mín.“ Karl Th. Birgisson 1 „Bréfaskiptin voru á einn * veg; það var Heimir sem skrifaðimér: Égskrifaði honum engin bréf" B„Ég talaði við Davíð sem kunningi, en út afallt

x

Pressan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Pressan
https://timarit.is/publication/298

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.