Pressan - 04.11.1993, Blaðsíða 18

18 PRESSAN
Fimmtudagurinn 4. nóvember 1993
Ragnhildur Vigfúsdóttir, fyndinn femínisti
Thuga alvarlega að ganga
RAGNHILDUR VlGFÚSDÓTTIR. Óneitanlega „feminine". „Sögusagnir um ráðherra grassera ekki að ástæðulausu.
Hver er þessi Ragnhildur
Vigfusdóttir sem veður uppi
og segir ráðamönnum þjóð-
arinnar til syndanna í
drykkjumálum? spyria for-
vitnir. Er hún eittnvað betri
sjálf? Þó að það komi í sjálfu
sér ekká málinu við — þar
sem hún gegnir ekki emb-
ættisstarfí — vill svo til að
”hún er margfalt skárri í
þessum efnum en margir
ráðamenn, eða svo segir
hún. „Ég geri siðferðislegar
kröfur án þess að ég telji
mig mjög siðavanda. Ég
byrjaði að vísu að reykja ell-
efu ára en gafst fljótlega upp
á því og drykkja nefur aldrei
beinlínis höfðað til mín.“
Hún lifir þó engu ldaustur-
lífi; fær sér endrum og sinn-
um „hóflega“ í glas, en ólíkt
flestum smakkaði hún ekki
áfengi fyrr en um það bil
fyrir tólf árum, eða þegar
hún var 22 ára. Þeir sem til
hennar þekkja vita af hverju;
hún er einfaldlega ólík þorra
þjóðarinnar sem fæddur er
um það bil tveimur glösum
undir meðallagi. Galsagang-
ur er henni eiginlegur. En er
hún skemmtileg? ,Já,“ sagði
ein sem hefur þekkt hana
töluvert lengi, „nún er ansi
hreint skemmtileg“.
Blindafyllerí ráðherra
Greinin sem vakti enn eina ferð-
ina athygli á drykkju ráðamanna
þjóðarinnar og ekki síst Ragnhildi
sjálfri birtist í Vikublaðinu fyrir
nokkru. Yfirskrift hennar var „Al-
þýðuflokkur í andarslitrunum".
Fyrir utan að geta þess að núver-
andi landsfeður væru ljósasta
dæmið um „karlmennsku í
kreppu“ varpaði Ragnhildur fram
þeirri spurningu hvort það væri
viðeigandi að ráðherra færi á
blindafyllerí með háskólanem-
endum á hóteli norður í landi og
dræpist uppi í rúmi hjá tveimur
þeirra „því miður aðeins áfengis-
dauða“?
Viltu upplýsa mig nánar um mál-
ið, við hvaða ráðherra þú áttir?
„No comment.
Ég hef þó satt að segja verið að
íhuga það alvarlega að ganga í Al-
þýðuflokkinn til að fá einhvern
almennilegan bitling. Það þýðir
ekkert að vera í Kvennalistanum.
Þar er ekkert að fá. Kannski ætti
ég að bjóða mig fram sem sið-
gæðisvörð Alþýðuflokksins,“ seg-
ir hún og meinar það alls ekki.
„Ég hef mikinn áhuga á siðferðis-
málum almennt. Þeim veitti ekk-
ert af manneskju eins og mér í Al-
þýðuflokknum til aðstoðar Jó-
hönnu Sigurðardóttur.“ Það
meinar hún hins vegar.
„En svona í alvöru,“ segir hún
eftir drykklanga stund, „ráðherrar
ríkisstjórnarinnar eiga að hafa
það á bak við eyrun hverjir þeir
eru. Sögur sem þessar grassera
ekki að ástæðulausu. Þetta á líka
við um alla embættismenn; presta
og sjálfan... annars hætti ég mér
ekki nánar út í þetta. Ég vil ekki
eiga yfir höfði mér meiðyrða-
mál.“
Framhjáhaldsumræðan
Aðeins tveimur vikum eftir
drykkjugreinina um andlát Al-
þýðuflokksráðherrans birtist
Ragnhildur svo sjónum almenn-
ings í þættinum í sannleika sagt
hjá Valgerði Matthíasdóttur og
Ingólfi Margeirssyni. Ekki batn-
aði það. Hún var nefnilega ekkert
minni um sig þættinum en í fyrr-
nefndri grein. Þrátt fyrir að Ragn-
hildur tæki þátt í umræðum um
framhjáhald þvertekur hin sið-
prúða kona fyrir að hafa haldið
við gifta menn. „Það var ekki
ástæða veru minnar í þættinum.
Ég kannast ekki við að hafa hald-
ið við nokkurn giftan. Það var, að
mér skilst, Elín G. Ólafsdóttir,
fyrrum borgarfulltrúi Kvennalist-
ans og móðir Valgerðar, sem
benti á mig.“
Ætla má að Ragnhildur hafi ekki
komið öllu að sem hún vildi
koma á framfæri í þeim þætti.
Skömmu síðar fékk hún enn eina
útrásina í blaðagrein, og nú fýrir
framhjáhaldssögur sem hún hafði
safnað í sarpinn fyrir þáttinn, en
ekki komið að; meðal annars um
mennina fjóra sem leigðu saman
íbúð í bænum til að auðvelda
ástundun framhjáhalds. Þeir
höfðu þann háttinn á að undir-
búa komu hver annars með því
að skilja alltaf við íbúðina með
kampavínið og ostabakkann í ís-
skápnum svo sá næsti gæti gengið
að því vísu fyrir sig og viðhaldið.
„Mig langaði einnig að koma því
á framfæri í þættinum hvernig ég
hefði brugðist við ef ég vissi að
það væri haldið framhjá vini mín-
um. En ég komst ekki að.“
Hvernig myndir þú gera það?
„Ég myndi ekki hlaupa með það
beint í vininn. Fyrst hefði ég talað
við þann sem væri að halda fram-
hjá, hvort sem þar ætti í hlut kona
eða karl,“ sagði hún. Við veittum
því báðar athygli að eingöngu kon-
ur voru í hlutverki fórnarlamba en
karlmennirnir gerendur í þessum
þætti, þó að ljóst sé að raunveru-
leikinn er nokkuð annar. Við vor-
um sammála um að fróðlegt hefði
verið að sjá einhver dæmi þess þar
sem þessu væri öfúgt farið, þar sem
konurnar væru töffaramir!
Handbók um íslenska
karlmenn
í sömu grein sagðist hin grand-
vara og heiðarlega manneskja
hafa lagt orðstír sinn í rúst og nú
væri hún orðin þekkt undir nafn-
inu „bláklædda lesbían“. „Satt
best að segja fékk ég ýmislegt yfir
mig eftir þennan þátt. Sumir
töldu mig lesbíu, aðrir komu með
allt aðrar sögur. Hver með sína
útgáfu.“ Hún segist þó hrista allt
slíkt af sér.
Reyndin er sú að Ragnhildur er í
sambúð með karlmanni, sem
bakar, þrífur, vinnur og svo
mætti áfram telja; hefur allt sem
prýða má einn mann. Aðspurð
neitar hún að hann sé femínisti,
en hann sé góð og ábyrgðarfull
manneskja. Og ekki væri verra
hvað hann er sjarmerandi og
skemmtilegur. „Ég hef mikið ver-
ið að velta því fýrir mér að gefa út
bók um íslenska karlmenn — í
líku broti og bókin um íslenska
samtíðarmenn — þar sem væri
að finna upplýsingar um fortíð ís-
lenskra karlmanna; fjölda sam-
banda, hvernig þeir hafa farið
með konur, um barnafjölda og
vel mætti hugsa sér að láta fýrrum
kærustur gefa þeim vitnisburð.
Þetta gæti verið mjög handhægt
rit fyrir einhleypar íslenskar kon-
ur.“ Ætli nokkur myndi mótmæla
því, nema ef til vill verst settu
karlmennirnir. „Þetta rit er á
stefnuskránni; eitt af mörgum
áhugaverðum efnum sem mig
langar til að rannsaka. Að auki
langar mig að geta þess að um
daginn leitaði til mín maður um
aðstoð vegna dóttur sinnar. Dótt-
irin hefði allt til að bera; væri af-
burðanámsmaður og bráðhuggu-
leg en gjörsamlega sneydd sjálfs-
trausti. Einhverra hluta vegna
hafði hún misst niður allt það
sjálfstraust sem hún hafði. Faðir-
inn stóð á gati yfir þessu. Ég var
að heyra að það væri bara nokkuð
algengt að stúlkur á þessum aldri
glötuðu sjálfstraustinu. En af
hverju finnst mér einnig verðugt
rannsóknarefni.“
Fékk vitrun
Ragnhildur gerðist femínisti ná-
kvæmlega 24. október 1975, á
þeim merkisdegi er íslenskar kon-
ur þustu niður í bæ, heimtuðu
mannréttindi sín og komust í
heimspressuna. „Ég fékk vitrun
og líf mitt hefur aldrei orðið
samt! Ég fór í Rauðsokkahreyf-
inguna og það var alveg nóg fyrir
mig að fylgjast með því sem þar
var að gerast. Eina sem ég lagði til
málanna var að vaska upp.
Reyndar hafa margar kynsystur
mínar helst úr lestinni. Eg missti
því miður af því að vera með í
Kvennaframboðinu og við stofn-
un Kvennalistans. Ég kenndi úti á
landi veturinn ’83 til ’84 og vetr-
inum á eftir eyddi ég erlendis í
námi í sögu og safnfræðum. Þeg-
ar heim kom treysti ég mér ekki
til að spyrja hvort ég mætti vera
með. Mér fannst þær allar svo
klárar og var full vanmáttar-
kenndar.
Þrátt fyrir allar gráðurnar segist
hún ekki „vita hvað hún ætlar að
verða þegar hún verður stór“. Þó
gæti hún hugsað sér að sameina
með einhverjum hætti ferðamál,
femínisma og áhuga á söfnum.
Pólitíkina segist hún hins vegar
ákveðin í að láta liggja á milli
hluta. Þingmennska er ekki á dag-
skrá.
Ef grannt er skoðað í sálarkirnur
sveitastúlkunnar Ragnhildar, sem
er alin upp í Vík í Mýrdal, má þó
ætla að hún hafi gerst femínismi á
unga aldri, jafnvel fæðst svoleiðis.
Að minnsta kosti gert sér fyrr
grein fyrir misréttinu en margir
aðrir. Érá því hún man eftir sér
hefur það nefnilega farið í taug-
arnar á henni hve vel bræður vin-
kvenna hennar (hún á engan
sjálf) sluppu undan heimilisstörf-
unum á meðan stúlkurnar þurftu
sífellt að standa sig. „Ég er nú
reyndar dauðfegin því að hafa
ekki oft þurft að rétta sjálf fram
„Ég hefmikið verið að velta þvífyrir mér að
gefa út bók um íslenska karlmenn — í líku
broti og bókin um íslenska samtíðarmenn —
þarsem vceri aðfinna upplýsingar umfortíð
íslenskra karlmanna; fjölda sambanda,
hvernigþeir hafafarið með konur, um barna-
fjölda og vel mœtti hugsa sér að látafyrrum
kœrustur gefa þeim vitnisburð.