Tíminn Sunnudagsblað - 12.08.1962, Blaðsíða 15

Þannig er talið, að Vasa hafi litið út. Hliðin tekin úr til þess að sýna innbyggingu skipsins.
þolinmæði, þangað til hann loks fann
skipið.
Þegar hann las skjöl þau, sem
fjölluðu um slysið, sá hann í hendi
sér, að Vasa var einmitt skipið, sem
hann hafði alltaf verið að bíða eftir
að finna. Það var nýtt, hafði farið
niður með öllu tilheyrandi í jómfrú-
ferð sinni og verið vopnað fállbyss-
um úr bronzi, sem ekki tærðist.
Skrokkurinn sjálfur byggður úr beztu
eik, og járn hafði ekki verið notað
f að'alsamskeyti skipsins. Svo heppi-
lega vildi líka til, að engin hætta
var á því, að skipið væri skemmt af
sjógangi, þar sem það hafði sokkið
innan skerjagarð'sins, og skaðsemd-
arkvikindi gátu varla gert á því mikl-
ar skemmdir, því að þau þrífast illa
í Eystrasaltssjónum vegna þess, hve
hann er saltur. Auk þess hlyti skip-
ið' að vera varið leirlagi, sem hefði
setzt á það með tímanum. Franzén
fann lýsingu á því, hvernig hin
snögga vindhviða hafði komið úr
dalmynninu, r'étt í þann mund, sem
Vasa lagði úr höfn. Þessi lýsing varð
honum til mikillar hjálpar, því að
þegar hann hafð'i komizt að raun um,
hvaða dal hér var um að ræða, af-
markaði það leitarsvæðið. A þessu af-
markaða svæði hélt hann áfram að
kafa í frístundum sínum þangað til
hann fann stóran haug rétt framan
við þann stað, sem Hin konunglega
skipasmíðastöð er nú staðsett. Þessi
haugur var merktur á sjókort kaf-
bóta, en lag hans var ekki fyllilega
Ijóst. Það var álitið, að haugurinn
væri byggingarúrgangur eða aðrar
leifar, sem safnazt höfðu saman á
þeim sjö hundruð árum, sem borgin
hafði staðið. Franzén ákvað að ganga
úr skugga um, hvað þessi haugur
hafði í rauninni að geyma og eftir því,
sem hann ■•rannsakaði hann nánar,
varð hann sannfærðari um, að þetta
væri Vasa. í sumarfríi sínu 1956 tókst
honum, að færa upp á yfirborðið
bikað' eikarstykki með þar til gerðri
kló. Þetta vakti áhuga sérfræðinga í
sjóhernum, og þeir sendu kafara nið-
ur til þess að rannsaka hrúgaldið. Og
kafararnir færðu þær stórmerkilegu
fréttir úr djúpinu, að þarna væri
vissulega gamalt herskip.
Þótt Vasa væri eina skipið sem
vitað var, að sokkið hefði á þessum
slóðum, varð ekki fyllilega skorið úr
um það, hvort hér væri raunverulega
um það að ræða fyrr en tveim árum
seinna, þegar köfurunum tókst að ná
upp einni af fallbyssunum.
Árið 1956 var nefnd sett á lagg-
irnar til þess að sjá um rannsóknir á
skipinu undir forystu Edward Clason,
sjóliðsforingja, sem er yfirmaður
Konunglegu skipasmíðastöðvarinnar í
Stokkhólmi. Kafaraskóli sænska sjó-
hersins aðstoðaði við rannsóknir og
í október þetta ár hafði verið kafað
850 sinnum niður að skipinu.
Miklar bollaleggingar urðu um það,
hvernig fara ætti að því að ná skip-
inu upp. Menn höfðu enga reynslu í
því, hvernig lyfta skyldi skipi, sem
svo lengi hafði legið á hafsbotni, og
enginn vissi, hvernig skipsskrokkur-
inn myndi þola hnjaskið, þegar farið
væri að lyfta honum. Mönnum reikn-
aðist, að það myndi þurfa 900 tonna
kraft til þess að lyfta skipinu.
Árið eftir hófu kafarar að grafa
göng í gegnum leðjuna undir skips-
skrokkinn. Það var tafsöm og erfið
vinna, því að botninn umhverfis skip-
ið var þakinn leifum úr því, og rann-
saka varð leðjuna gaumgæfilega, til
þess að engar fornleifar færu til spill-
is. Lægra frammastrið var tekið og
fært frá skipinu, þar sem það hamlaði
vinnu kafaranna. 1 tréverk skipsins
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
567