Tíminn Sunnudagsblað - 12.08.1962, Blaðsíða 21

Rætt við Halldór Stefánsson-
sínu, var honum varnað að ganga
upp tröppurnar þeim megin, sem
mokað hafði verið. Glotti hann þá
til drengjanna og sagði, að auðséð
væri, að ekki ætti séra Björn miklu
fylgi að fagna, þar eð aðeins þriðj-
ungurinn af tröppunum hefði verið
mokaður. Honum var strax svarað
því til, að eigi bæri þetta svo að
skilja, heldur á þann veg, að Valtýr
og hans fylgjendur gengju breiða
veginn. Honum mundi fullkunnugt
hvert hann lægi. Ekki áttu frekari
orðaskipti sér stað, svo aö mér sé
kunnugt.
Á miðri Öldunni hafði kaupmað-
ur nokkur verzlun sína. Hann var
af útlendu bergi brotinn. Hann var
vitanlega einn þeirra, sem fylgdi
dr. Valtý að málum. Þeir kjósend-.
ur, sem komu utan af Vestdalseyri,
urðu að þræða götuna fram hjá
búð hans, ef beinasta leið var far-
in. Þar stóð hann nú við búðar-
borð sitt með brennivínsflösku og
bauðst til þess að ylja kjósendum
fyrir brjósti eftir langa göngu —
og auðvitað átti um leið að minna
þá á, við hvaða nafn ætti að
krossa, er á kjörstað væri komið-
Vitanlega átti ekki að láta eitt
staup nægja. Nei, þau áttu skilyrð-
islaust að vera svo mörg, að við-
komandi kjósandi væri þess eng-
an veginn dulinn með hvorum fram
bjóðandanum Bakkus konungur
stæði. Hit't var kjósendum heldur
eigi ókunnugt um, að séra Björn
var harður bindindismaður og því
rammur andstæðingur Bakkusar.
Þeim átti því að vera það vel ljóst
þá og framvegis, að hann mundi
ekki gleðja þá með guðaveigum. —
Það reið þvi á miklu, að kaupmað-
urinn næði ekki að leiða kjósendur
í freistni. Mér var því falið að
standa vörð góðan spöl fyrir ofan
verzlunarbúð Þórarins Guðmunds-
sonar kaupmanns og taka þar á
móti þeim kjósendum, sem komu
utan af Vestdálseyri — fara með
þá fram með sjónum og inn í stofu
til ritstjóra Austra. Þar beið þeirra
rjúkandi kaffi og tilheyrandi póli-
tísk fræðsla.
Eftir að safnað hafði þannig
verið saman öllum kjósendum af
Vestdalseyri, sem líkindi, voru talin
að sækja mundu kjörfundinn, var
haldið fylktu liði á kjörstað. Það
var engin hætta á, að rofin yrði
sú samtakafylking, er þar gekk til
orrustu um, hver vera skyldi þing-
rnaður Seyðfirðinga, áður en þeim
degi lyki.
Alls neyttu kosningaréttar 129 af
132, sem á kjörskrá voru.
Kosningin fór svo, að séra Björn
Þorláksson var kjörinn með $7 at-
kvæðum. Dr. Valtýr Guðmundsson
hlaut 54 atkvæði.
í næsta tölublaðl af Austra, sem
út kom 20. marz, var lýst úrslitum
Framhald af 562. sí8u.
ári síðar? Er það ekki rétt?
— Eg féll við kosningu 1934.
— Að hverju hvarfstu þá?
— Ég var þá orðinn framkvæmda-
stjóri Brunabótafélags íslands fyrir
fimm árum, en hélt bú að Torfastöð-
um til 1929.
— Hve lengi gegndirðu þessu
starfi?
— Til 1945.
— Hvernig féll þér það?
— Mér líkaði starfið vel og gekk
mikið upp í því. Ég saknaði að vísu
búskaparins, en af því að ég hafði
nóg að gera við starf mitt, þingstörf-
in og fleira, þá undi ég því vel.
— Hverjar breytingar urðu helztar
á starfi Brunabótafélagsins, meðan
þú veittir því forstöðu?
— Verksvið félagsins færðist út
frá því að vera aðeins tryggingafélag
húseigna í kaupstöðum og kauptúnum
utan Reykjavíkur. Það færðist út yf-
ir allar sveitir og fékk einnig heim-
ild til lausafjártrygginga. Einnig víkk
aði starfssvið þess að því leyti, að fé-
lagið endurtryggði minna en það
hafði gert.
— Hafði ekki þessi breyting í för
með sér aukinn skrifstofukostnað og
fjölgun starfsfólks?
— Það liggur í hlutarins eðli.
— Gegndirðu fleiri störfum á þessu
tímabili, sem þú varst forstjóri
Brunabótafélagsins?
—Fyrst er náttúrlega að telja þing
störfin, meðan þau voru, og svo
hafði ég forstöðu Slysatryggingar rík-
isins, því að Brunabótafélagið' og
Siysatryggingar ríkisins höfðu verið
sameinuð, áður en ég tók við starf-
inu. Ég var í milliþinganefnd í skatta
og tollamálum, var formaður hennar,
og vegna starfs míns, bæði fyrir Slysa
kosningarinnar. Var blaöið mjög
sigurreift. — í smágrein um kosn-
ingaúrslitin segir meðal annars:
„Jafnvel unglingarnir sýndu af-
stöðu sina í kosningabaráttunni og
gengu í fylkingu með fána og söng.
Það var „Unga lsland“, sem þar
kom fram og þarf eigi að sökum
að spyrja, hvorum flokknum það
fylgdi".
Atburður þessi er mér minnis-
stæðastur vegna þess, að þetta var
í fyrsta og einasta skiptið, sem ég
hef tekið virkan þátt í pólitískum
þingkosningum.
Allur þungi kosningabaráttunnar
hvíldi vitanlega á hinum fullorðnu,
enda voru það þeir, sem kosninga-
úrslitum réðu, fyrst og fremst með
atkvæði sínu — og aö nokkru með
skeleggri baráttu til að ná sem
glæsilegustum sigri.
trygginguna og Bninabótafélagið,
fór ég mörg ferðalög um landið milli
umboðsmanna þessara stofnana.
— Var klippt á tengslin milli
Brunabótafélagsins og Slysatrygging-
arinnar, meðan þú varst forstjóri
félagsins?
— Já, þetta tvennt var aðgreint.
Verksvið Tryggingastofnunarinnar
var fært út, og Haraldur Guðmunds-
son varð forstjóri hennar.
Halldór kveikir sér í pípu, snýr
baki í bókaskápinn og fer að horfa
út um gluggann.
— Hefurðu ekki eitthvað stundað
ritstörf, Halldór?
— Það kom nú aðallega til eft-
ir að ég hætti opinbeium störf-
um. Þættir úr sögu Möðrudals á
Efra-Fjalli komu út í forlagi Þor-
steins M. Jónssonar árið 1943, og
sama áx gaf Framsóknarútgáfan út
Refskák stjórnmálaflokkanna, þætti
úr sögu stjórnmálanna 1917—1942,
frásögn, ályktanir, tillögur, en Aldar-
minning og niðjatal Stefáns prests
Péturssonar og Ragnhildar Bjargar
Methúsalemsdóttur kom út hjá Prent-
smiðju Jóns Helgasonar í Reykjavík
1945, og Jökuldalsheiðin og byggðin
þar hjá Prentsmiðju Björns Jónsson-
ar á Akureyri 1948, séiprentun úr
ritsafninu Austurland.
— Ertu ekki enn þá að skrifa?
— Eftir að ég lét af störfum het
ég með öðrum séð um útgáfu fimm
binda af ritsafninu Austurland og
skrifað í þau öll meira og minna,
fjórða bindið nær allt og fimmta
bindið allt. — Þetta hefur verið mér
mikið afþreyingarstarf og nálgast það
að vera jafnmikið hugðarefni og að
fást við búskap. Hvort tveggja er
sköpunarstarf.
— Hefurðu skrifað eitthvað fleira
en þú nefndir?
— Talsvert mikið hef ég skrifað af
greinum í blöð og tímarit, í blöð póli-
tískar ritgerðir og eftirmæli og frá-
sagnir eða sögulega þætti í tímarit.
Til dæmis skrifaði ég í 50 ára af-
mælisrit búnaðarblaðsins Freys sögu
ritsins og nokkrar fræðilegar ritgerð-
ir: um tilbúinn áburð, fráfærur, mjólk
uriðnað á íslandi, og í Frey skrifaði
ég seinna um sauðfé og sauðfjárbú-
skap og húsakost í sveitum fyrr og nú.
Talsvert á ég óprentað í handritum.
— Hvernig þykir þér að vera nú
hættur störfum að mestu?
— Ég hef eirt við þessa skrif-
finnsku mína frá því að ég lét af
störfum og veit ekki, hvernig ég
hefði átt að dragast áfrarn án þess,
en nú verð ég að hætta því líka. —
Manni leiðist aðgerðaleysið. Ég hef
alla mína ævi unað mér bezt, þegar
ég hef haft mest að gera. — hjp.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
573