Tíminn Sunnudagsblað - 18.11.1962, Blaðsíða 15

Sæbjörg, fyrsta björgunarskúta íslendinga, siglir inn á Rvíkurhöfn i febrúar 1938.
— Varstu eitthvað á erlendum skip
um á þínum yngri árum?
— Já. meðal annars á dönsku skipi,
sem hét Nordbo, það var eitt'hvað
fullkomnasta mótorskip Norðurlanda
þá og alveg nýtt, þegar ég var á því.
Eg sá það tuttugu árum seinna og
fannst það þá mesti kláfur. Ég strauk
aí þessu skipi í Ameríku til þess að
komast til Alaska. Árið eftir nöppuðu
þeir mig í Seattie og sendu mig heim,
því að samkvaemt innflytjendalögun-
um mátti ég akki vera í landinu. Þá
var ég byrjaður á loftskeytanámi þar í
borg og hélt því svo áfram, þegar
ég kom heim. En ég lauk aldrei við
prófið. Það var svo mikill hörgull á
loítskeytamönnum, að ég var drifinn
út í sjó, áður en af því gæti orðið.
Pyrsta skipið, sem ég var loftskeyta-
maður á, hafði bara móttakara, e-n
engan sendi, svo að það gat ekki
ei'nu sinni oent út neyðarskeyti.
— Fórstu þá aldrei til Alaska?
— Jú, ég held meira að segja, að
þar heiti eitt fjall í hausinn á mér.
Þeir skírðu það í höfuðifi á mér, fé-
lagar mínir, þegar við unnum við
sildarverkun á eynni Kodíak, sem
Jón Ólafsson vildi gera að aðseturs-
stað allra íslendinga vestra. Það var
leiðinlegt, að honum skyldi ekki tak-
ast það. Þá væri sennilega landstjórn
in þar íslenzk núna.
— Hvenær gekkstu í slysavarnafé-
lagið?
— Sama ár og það var stofnað,
1928. Mitt númer er 225. Á stofnfund-
inum voru ekki nema 128 manns, en
nú eru félagar yfir 30.000 á öllu
landinu. Það veitir ekki af, að félagið
sé fjölmennt og sterkt, því að ekki
fækkar sjóslysunum, síður en svo. Á
siðustu 5 árum hefur 59 íslenzk-
um skipum hlekkzt á. Þar af hafa
26 strandað, en af þeim náðust tíu
út aftur. Á sama tímabili hafa átta
skip sokkið vegna leka og eitt vegna
áreksturs. Tuttugu og fjögur skip
hafa farizt í rúmsjó. Allir björguð-
ust af þeim skipum, sem strönduðu
eða fórust vegna leka. En af þeim
skipum, sem sukku á rúmsjó, var að-
eins bjargað af tíu. Samt eru þeir
alltaf fleiri, sem bjargast en drukkna.
Af strönduðu skipunum var bjargað
211 mönnum, af þeim sokknu 66, en
af þeim, sem sukku í rúmsjó, var sjö-
tíu og sex bjargað. Á þessum tíma
hafa áttatíu sjómenn farizt.
— Hvaðá björgunarafrek slysa-
varnafélagsins eru þér minnisstæð-
ust?
— Starfsemi og viðgangur Slysa-
varnafélags íslands hefur vaxið með
hverju ári, og á vegum félagsins hafa
mörg merk og mikil björgunarafrek
verið unnin. Þar gnæfir hæst björgun
arafrekið við Látrabjarg sem eitt
mesta björgunarafrek allra tíma,
vegna þess, að örðugleikarnir voru
nærri óyfirstíganlegir, og möguleik-
arnir til björgunar á skipbrotsmönn-
unum voru miklu minni en sú hætta
sem björgunarmennirnir lögðu sig í.
En af því að björgunarmennirnir
trúðu á sigurinn og ekkert nema viss
an um sigurinn komst að hjá þeim,
tókst björgunin svo giftusamlega og
slysalaust. Það kom sér líka vel að
veður breyttist ekki til hins verra
meðan hættan var mest. Eg held, að
aldrei hafi jaín fáir menn unnið jafn
mikið þrekvirki og björgunarmenn-
irnir við Látrabjarg.
En eitthvert erfiðasta ferðalag fyr-
ir björgunarmenn tel ég hafa verið
ferðalag ojörgunarsveitarinnar á
Siglufirði í stórastormi og hríð'arbyl
með hörkufrosti yfir Fífladalsbrún
í 1500 feta hæð til þess að bjarga
skipverjum á Þormóði ramma, er rek-
ið hafði upp á Sauðanesið eftir að
hafa farið heila veltu í rúmsjó, —
fáir skipbrotsrnenn hafa komizt í
hann krappari. Margar fleiri björg-
unarsveitir hafa og komizt í ósegj-
anlega mikla erfileika vis björgunar-
störf við mjög erfiða aðstöðu. Má þar
nefna björgunarsveitirnar úr Álfta-
veri og Vík í Mýrdal, sem lágu úti í
Kötlugjá á Mýrdalsjökli í svartasta
jólaskammdeginu í leit að týndri
amerís’kri flugvél, en allt er þetta
Fluglínunni skotið.
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
879