Tíminn Sunnudagsblað - 17.03.1963, Blaðsíða 6

Viö Lagarfljót hjá Egilsstööum á friðsælum sumardegl. Hverj um de'ttur í hug skrímsli, þegar hann stendur hér í kjarrinu
og horfir úf yfir kyrran vatnsflötinn? (Ljósm.: PálJ Jónsson).
og ferðabók þeirra lætur sér ekkert
óviðkomandi.
0
Þar segir i upphafi greinarkorns
um Lagarfljót: „Um fljót þetta hafa
geingið margar furffulegar sögur
bæði fyiT og síðar, og hugðum við
leingi, að þær væru annaðhvort lygi-
sögur eða hrein ímyndun og efuðumst
því mjög um gildi þeirra. Sögur þess-
ar fjalla um það, að oft sjáist í fljót-
inu ægileg skrímsl, sem flest líkjast
geysimiklum ormi“. Þessu næst segj-
ast þeir félagar hafa leitað vitnis-
burða annála um furður þessar og
rekja það efm nokkuð. „En á vorum
dögum effa einkum þó árið 1749 og
árið þar á eftir hefur sýnum þessum
fjölgað stórkostlega". Síðan koma frá
sagnir, auðsæilega byggðar á plaggi
I ans Wíums eða sambærilegum vitn-
i,burðum, og segjast þeir þó sleppa-
mörgu. „'En nú hljóta menn að spyrja:
Hvemig á að skýra þessi skrímsl í
Lagarfljóti? Ekki er hægt að neita
þessu með öllu sem einskærum til-
búníngi, því að hvorki er unnt að
væna svo marga skilorða menn um
lygi né h*lda því fram að þetta sé
einber ímyndun, þarsem margir menn
hafa séð þau samtímis án þess að hafa
nokkuff um það hugsað fyrirfram.
Því síður er hægt að kenna þetta á-
hrifum illra anda, þar sem menn hafa
alltaf séð þessi skrímsl um hábjart-
an dag og þau hafa ekkert tjón unn-
ið. En hvað er þetta þá? Flestra
skoðun er það, að þetta séu í raun og
veru lifandi skepnur sem hafi ból-
festu í fljótinu, en séu annars ókennd-
ar aff eðli og háttum, og þessu trúa
allir þeir, er þykjast þess fullvissir
aff þeir hafi séð skrímsl þessi. Menn
halda einnig að þegar skrímsl þessi
sjást boði það einhver stórtíðindi, en
oftast þó einhverjar hörmúngar, í
náttúrunni. Þegar þetta er borið sam
an viff það, sem erlendis er skrifað
um skrímsl, sem menn þykjast hafa
orðið varir í sjónum, t. d. stóru haf-
slaunguna í norskum höfum, sem
Pontoppídan skýrir frá, — þá virð-
ist mikið samræmi í frásögnunum og
þær meira aff segja styrkja hver aðra.
Þó er það eitt atriði, sem veldur því
að fráleitt er, ef hér væri um raun-
verulega lifandi skepnur að ræða
og eins stórar og sagnirnar herma,
að þær gætu lifað og falizt í Lagar-
fljóti, og það er staerff fljótsins. í
sjónum er nægilegt rými . . . En
í Lagarfljóti gæti naumlega veriff
dýr sem væri 100 álna lángt eða jafn-
vel helmíngi minna. Að' vísu er það
mesta fljót landsins, og á einum eða
tveimur stöðum hefur fundizt þar
50 faðma dýpi, og breidd þess er á
einum staff 960 faðmar. En hins veg-
ar er þaff víffasthvar einúngis nokkr-
ir faðmar á dýpt og 60—100 faðma
breitt..Sumsstaðar er það ekki nema
2—3 álnir á dýpt og hægt að ríffa
yfir það án þess að hleypa hestinum
á sund. Hvernig gætu þá slík ferliki
komizt upp í fljótiff og jafnvel uppf
smáárnar, sem í það falla, og hvernig
mættu þau dyljast í fljótinu áratug-
um saman, og hversu mætti það til
bera, aff fiskimenn sem fara um fljót-
ið og liggja þar á bátum sínum viff
veiðar á dorg og línu, skuli aldrei
veiða varir viff dýr þessi né bíffa tjón
af umbrotum þeirra og hreyfíngum,
og að lokum, hvernig stendur á því
að hræ þeirra skuli aldrei hafa fund-
izt rekin á grynníngum, því að fljót-
ið er eingan veginn allsstaðar svo
djúpt, aff hræin gætu borizt til sjáv-
ar án þess aff stranda á eyrum effa
grynnslum? Skoðun okkar á þessum
fyrirbrigðum er sú aff Lagarfljóti sé
eins háttað og ýmsum öðrum stór-
fljótum og stöðuvötnum á fslandi,
þarsem sagt er aff slík skiímsl hafi
sézt, en þeim sé eins fariff og ýmsum
merkilegum • stöðuvötnum erlendis,
þar sem menn þykjast hafa séð undra
dýr og aðra furðulega hluti í líki
?46
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ