Tíminn Sunnudagsblað - 17.03.1963, Blaðsíða 16

samt flokksskírteini sinu og farmiða
— já, sýndi meira að segja boðsbréf
frá belgíska kónginum, sem vildi
njóta þeirrar ánægju að sjá hann í
hádegisveizlu sinni. En þessi skilríki
öll voru að litlu metin af svörtu
mönnunum, sem héldu áfram að sann
færa sig um það með höndum, fótum
og tungu, að van Oesterped væri ekki
eintóm blekking. Loks tjáðu þeir
höfðingjanum úrskurð sinn:
„Jú — þetta er maður“.
Kandsja fyllti pípuna á ný. En
það fór sem fyrr, að hann sá ekki
annað en þennan loðna maga og'hol-
una, sem í hann var Nú fór að fara
um hann, og hann spurði:
„Er það þá rétt, að ég, Kandsja,
sitji hér lifandi með pípu guðsins
Kabalasar?"
í þetta skipti svöruðu hinir svörtu
þegnar hans án tafar. Þeir þurftu
ekki að beita höndum, fótum né
tungu til þess að sannfæra sig:
„Já, þú ert hinn vitri lýandsja, og
þú situr hér lifandi með pipu guðsins
Kabalasar"
Þá kveikti Kandsja í pipu sinni í
þriðja; sinn, einblíndi lengi á nafla
van Oesterpeds og leitaðist af fremsta
megni við að uppgötva einhvern
smáyrmling mannvonzkunnar eða
minnsta spörfugl manngæzkunnar.
En öll hans viðleitni var unnin fyrir
gýg. Hann varpaði hinni heilögu pípu
frá sér í ofboði og hrópaði hárri
röddu:
„<Juðinn Kafcalas sér allt! En ves-
alings Kandsja sér fikki allt, jafn-
vel þótt hann reyki pípu guðsins.
Hvítinginn er ekki venjulegur mað-
ur. Ég veit ekki, hvort hann er góð-
«r eða vondur. Eigi góðvildin sér
bústað í honum, þá er hún stærri en
jörðin. og döpur augu mín hafa ekki
áttað sig á henni. Búi illskan í hon-
um, þá er hún meiri en hafið, og
döpur augu mín drukkna i henni.“
Svo mælti Kandsja Því að spek-
ingurinn veit, að það er, ekki sólin,
sem deyr á kvöldin, heldur eru það
augu mannsins, sem blindast. Þess
vegna syngur hann guðinum Kaba-
Iasi sama lof á daginn, þegar hann
getur greint ský himinsin- ! órafirrð,
sem á nóttunni, þegar hann getur
tæpast greint flóna á brmgu sér.
Fólkið í Hóbúlú-ættstofninum hlust
aði hugfangið á orð höfðingja síns
og settist jafnvel á hækjur sér, svo
að það gæti hugleitt þau betur Eftir
nokkra íhugun sagði það við Kandsja:
„Þö að Kandsja geti ekkj séð inn
i hvíta manninn, getur hvíti maður
inn ef til vill séð inn i Kandsja“.
Nú réttu þeir van Oesterped hina
heilögu pípu. Fyrst hafnaði hann
henni kurteislega, því að hann reykti
ekki annað en egypzkar sígarettur.
En þegar van Oesterped íót að hugsa
um það, hve ískyggilegir tilburðir
fylgdu hverju orði, sem kom af vör-
um þeirra, lét hann til Ieiðast. Hann
stakk pípunni upp í sig. Jafnskjótt
streymdi um hann allan einhver
sælukennd, sem hann hafði ekki fyrr
kynnzt. Hann -brosti ljúfmannlega.
Augu hans luktust, en opnuðust samt
aftur innan stundar, og þá var sjón
hans orðin með ólíkindum o,g skörp.
Milljónamæringurinn fór ósjálfrátt
að virða fyrir sér nafla hinna inn-
fæddu og alls þess, sem þeirra var
Fyrst sá hann pálmatré. hærri en
nokkurt hús j Briissel. Svo varð hon-
um litið á nafla vatnsins, og öll
þau böð, sem hann hafði farið í á
ævinni, voru honum gleymd Hann
horfði á fuglana, oc allar djass-
hljómsveitir, allar fiðlur, allar hörp-
ur þögðu í huga hans — þúsundir
leikhúsa, kaffihúsa og gistihúsa hurfu
úr vitund hans. Þegar van Oesterped
hafði gert þessar undirbúningsathug-
anir, fór hann, sleginn mestu furðu,
að virða fyrir sér Hóbúlú-fólkið
Þegar hann horfði á nafla svartrar
konu, skynjaði hann ómælisdjúp ást-
arinnar — ástar, sem engan mann í
Briissel hafði nokkru sinni órað fyrir:
Hann sá ástheitar hendur þessarar
konu grípa eiturslöngu, sem var i
þann veginn að höggva elskhuga
hennar, mann annarrar konu — hann
sá eiginmanninn og elskhugann berja
þessa konu með stráreipi. En ástin
kulnaði ekki í hjarta hennar.
Þegar hann stárði á nafla eins öld-
ungsins, birtist honum dæmafátt
hugrekki hans: Þessi hrumi maður
sveiflaði sér upp á bakið á óðum
nashyrningi. sem ætlaði að granda
litlu, svörtu barni, og rak oddhvass-
an rýting sinn í gegnum höfuðkúpu
dýrsins.
Naflar fólksins, ungra og gam|_lla,
karla og kvenna, ljóstuðu upp óllu
því, sem með mönnunum býr: Ástríð-
um, hatri, göfuglyndi, svikum, öfund,
munaði, ótta og sorg. Milljónamær-
ingnum skildist. að nú fyrst hafði
hann í raun og veru fæðzt og komizt
í kynni við lífið í öllum þess m'kil-
leik. Hann rak upp tryllingsleg fagn-
aðaróp og byrjaði að dansa og
stökkva fram og aftur. Og í kringum
hann ærslaðist syngjandi blökkufólk
úr Hóbúlú-ættflokknum, sem hrifizt
hafði af ópum og dansi hvíta manns-
ins. Van Oesterped fann það — því
að hann hafði líka öðlazt tilfinningar
við að reykja hina heilögu pípu og
skynja eðli hlutanna —, að hann
kærði sig ekki framar um fimmteið,
hirti ekki heldur um amorsgyðjur í
víðum kyrtlum, var jafnve) orðinn
afhuga því, að leita að póstslöð, svo
að hann gæti pantað skip með lækni
og ferðakoffort. Glaður sem barn
varpaði hann af sér öllum hinum
margbrotnu flikum: Hatti, frakka,
jakka, vesti og buxum, axlaböndum,
bindi, flibba, sokkaböndum, skyrtu,
nærbol, nærbrókum, skóm, sokkum
og mörgu öðru. Og nakinn sem barn
af móðurlífi, velti hann sér f gras-
inu, að vísu með hálfgerðum hrolli,
en þó gagntekinn svimandi sælu. Og
hann hló og kyssti alla þá nafla, sem
höfðu birt honum dásemdir tilver-
unnar.
Svertingjarnir vildu, að hann
reykti aðra pípu og Skoðaði naflann
á Kandsja. Og þá sá van Oesterped
kös af slöngum, sem slettu tungum
sínum illskulega fram og aftur.
Kandsja var bæði vitur og vondur.
Hann hafði drepið marga saklausa
menn, þegar hann varð höfðingi Hó-
búlú-ættflokksins. Van Oesterped fól
andlitið í höndum sér og stundi þung-
an. Svertingjarnir áttuðu sig undir
eins á því, að hvíti maðurinn hafði
séð illsku í fari höfðingjans, og þar
eð þeir voru réttlátir menn, drápu
þeir Kandsja og vörpuðu hræinu
fyrir sjakala.
Sjakalarnir rifu í sig kjöt höfð-
ingjans. En Hóbúlú-cnenn höfðu ekki
matazt, og þess vegna voru þeir
fjarskalega svangir. Þeir settust á
ný á hækjur sér og tóku að hugsa.
Þá datt þeim, sem vitrastur var og
soltnastur, i hug snjallræði:
„Hvíti maðurinn er heilagur. Ef
við etum hold hans, hjarta og lifur,
verðum við líka heilagir".
Þetta var rökvísleg hugmynd, sem
allir aðhylltust, og svo átu þeir vesal-
ings van Oesterped, þetta saklausa,
nýfædda barn. Þvj að ekki var liðin
nema hálf klukkustund síðan hann
skynjaði heiminn — í þau fjörutíu
ár, sem hann hafði lifað, hafði hann
ekki séð annað en matardiska og
æðardúnssængur. Svarta Hóbúlú-
fólkið át hann, af því að það lang-
aði til þess að verða heilagt, og lika
af því, að það var soltið. Það gleypti
hann, rétt eins og níihestarnir höfðu
gleypt aumkunarverða félaga hans
daginn áður.
En svarta fólkið sætti harðri refs-
ingu: Mennirnir ættu að vera varkár-
ari en nílhestar, því skauzt yfir það,
að hvíti maðurinn gat ekki séð nafla
sjálfs sín, þegar hann reykti pípu
guðsins Kabalasar. Ef hann hefði get
að virt hann fyrir sér, hefði hann ekki
séð neitt —, ekki hótinu meira en
hinn vitri Kandsja, sem sjakalarnir
rifu í sig. Svertingjarnir lögðu sér
til munns slyttislega átuna af hvíta
manninum, og með þeirri fæðu komst
spillingin í sál þeirra. Þeir glöt-
uðu ástinni og hatrinu. hugrekkinu
og viðkvæmninni, fyrir fullt og allt.
Svarta fólkið í Hóbúlú-ættflokknum
varð latt og sljótt og líktist mest ak-
feitum nílhestunum, sem móktu í
leðjunni \ fljótinu.
Þess vegna skyldi enginn furða sig
Flutt á 261. síðu.
256
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ