Tíminn Sunnudagsblað - 17.03.1963, Blaðsíða 20

urlega mikið á hverju ári, og svækj-
an í hitábeltissíkjunum hefur í för
með sér hættulega sjúkdóma og það,
sem verra var: Jarðvegurinn varð að
límkenndri eðju eftir rigningar. Gula
herjaði miskunnarlaust á verkafólk-
ið, sem hrundi niður eins og flugur,
en fyrstu alvarlegu mistökin urðu þó
einkum vegna vanþekitingar á, hvern-
ig bregðast átti við eðjunni í bökkum
skurðarins, sem hneig nið'ur jafnóð-
um og grafið var. Vélar, sem reynd-
ust vel í Egyptalandi, voru ónothæfar
í Panama.
Lesseps varð ósveigjanlegur með
aldrinum, elja sú og stórhugur, sem
höfðu einkennt hann á beztu áxum
ævinnar, vék fyrir hégómlegum þráa.
— Verkið byrjaði vel, en síðan fór
GLETTUR
vinna, og þeir fengu tiltölulega góð
laun og ókeypis hrisgrjónaskammt,
döðlur og lauka. Á næturnar sváfu
þeir á flekum úti í síkjunum. Þeir
grófu 400.000 yarda (yard: 3 ensk
fet), áður en fyrsta botnskafan tók
til starfa.
Árið 1863 andaðist Said. Eftirmað-
ur hans hét Ismail, og hallaðist hann
fremur á sveif með Englendingum
en Frökkum. Eitt af hans fyrstu
stjórnarverkum var að afnema nauð-
ungarvinnuna, og varð það til þess,
að vinnan við skurðinn stöðvaðist að
mestu um skeið. En þá kom til kasta
vélvæðingarinnar, og fundu verkfræð
ingarnir upp margs konar útbúnað og
tæki, sem reyndust á við mörgþúsund
verkamenn, hvað afköst snerti. Og
eftir tíu ára þrotlaust starf var verk-
inu lokið Lesseps hafði notað alla
krafta sína við framkvæmdina. og
verið lífið og sálin í öllu, sem að
starfinu laut.
Skuxðurinn var vígður opinberlega
17. nóvember 1869 með mikilli við-
höfn, að viðstöddum 6.000 gestum alls
slaðar að'úr heiminum. í tilefni þessa
merka atburðar samdi Verdi hina
frægu óperu Aida, og sérstakur veg-
ur var lagður til pýramídanna fyrir
hina tignu gesti. — Og það fór svo,
að helzti andstæðingur framkvæmd-
anna, brezka stjórnin, sá sitt óvænna
og keypti hlutabréf í skurðinum. En
eins og kunnugt er þjóðnýtti egypzka
stjórnin skurðinn 1956, og hafði það
í för með sér atburði. sem öllum eru
í fersku minni.
Súez-skurðurinn færði Lesseps
mikla frægð, sérstaklega heima í
Frakklandi, þar sem hann var dýrk-
aður sem þjóðhetja. Á hátindj frægð-
ar sinnar kvæntist hann í annað sinn,
64 ára gamall, tvítugri stúlku, sem
fæddi honum tólf börn, og kom það
yngsta í heiminn þegar Lesseps var
79 ára gamall. Ekki var nema eðli-
legt, að hann væri áfjáður í að taka
að' sér stjórn á byggingu skipaskurð-
ar gegnum Panamaeiðið, þegar svo
vel hafði til tekizt með Súez-skurð-
inn. Frönsku þjóðinni veitti heldur
ekki af að hressa upp á þjóðarstolt-
ið eftir ósigrana í prússnesku styrj-
öldunum. Lesseps varð forstjóri Pan-
ama-hlutafélagsins 74 ára gamall.
Hann bjóst allri sannfæringu sinni,
sem svo vel liafði dugað við Súez-
skurðinn gegn allri andstöðu. Hann
ákvað, að Panamaskurðurinn skyldi
vera frá hafi til hafs án allra flóð-
gátla. Eú hann hafði aldrei verið í
Fanama, hann hafði ekki haft nein
peiscnuleg kyr.ni af landinu, svo sem
hanh haíoi hsft aí Egyptaiandi. IJann
vissi því ekkerf u'm Iandíð, loftslagið
eúa fóiki'd, en þat var eimrrt þokk-
i.ng'hara á fcessun atriúum í Egýpta-
Jaridfscm haf*- sert honurn kleift að
draga réttar áljkíanir. Panana vcr
ekki eyðimerkuvland, þar rignir gff-
Höfðingsiund
Prófasturinn í Odda, séra Gísli
Snorrason og kona hans, Margrét
Jónsdóttir, misstu börn srn öll, nema
einn son. Hann hét Guðmundur og
var síðar nefndur Guðmundur kali.
Guðmundur var alinn upp við mik-
ið eftirlæti, og var ekkert það, er
ekki væri eftir honum látið. Hann
drakk úr silfurpípu í vöggu og fékk
tóbaksbauk sex vetra. Kaffi var hon-
um .einnig borið kornungum. En með
því að hann gerðist snemma hort-
ugur, skvetti hann oft kaffinu úr
bollanum, þegar honum hugnaðist
ekki að drekka það. Eitt sinn var það,
að hann fleygði líka bollanum, og
brotnaði hann við það.
Þá fékk prófastur ekki orða bund-
izt:
„Skoðið þið höfðingslundina í
drengnum, þó að hann sé lítill“.
Smátt skammtað
Jón Bjarnason, formaður i Hrísey,
varð fyrir því eitt vorið á þriðja tug
nítjándu aldar, að hann fiskaði venju
fremur illa. Gaf þÁ vel á sjó, og var
löngum hreinviðri. Þótti Jóni súrt í
brotið, en fékk ekki að gart.
Nú var það, að formrr.n nokkrir
hittust að máli úti á Siglunesi, og var
Jón Bjarnason einn þeirra. Spjölluðu
þeir um sjósókn og aflabrögðin, og
lagði Jón fátt til málanna, unz hinir
fóru að hrósa veðurlaginu. Þá stóðst
hann ekki mátið. Hann mælti með
kuldagiott á vör:
„Guð hefur sóð til að skammta mér
í vor“.
Ikk; wdmv þ/kks(ílfnu
Ilinn rnikJi kappi, Jón ósmann,
var ferjumaður við Héraiísvötn. Var
farið á flelsa fram á feýiii-aa. É;r þeg-
allt i handaskolum. Og ekki var til
nægilegt fé til þess að finna upp nýj-
ar starfsaðferðir og heppilegar vél-
ar. Þessi herfilegu mistök orsökuðu
mikla skelfingu meðal þeirra, sem
hlut áttu í fyrirtækinu, og mál var
höfðað gegn stjórn þess, þar á meðal
Lesseps. En hann fékk aðkenningu af
hjartaslagi og varð ósjálfbjarga
gamalmenni á skömmum tíma. Hann
var dæmdur í fimm ára fangelsi, en
var þá svo illa haldinn, að ekki var
mögulegt að fullnægja dóminum. —
7. desember árið 1894 andaðist hann,
þá 89 ára gamall, og var grafinn í
París. — Tíu árum seinna hóf stjórn
Bandaríkjanna að láta gera skurð í
gegnum Panamaeiðið, og var hann
opnaður árið 1915.
ar ólga var mikil í ósnum, gekh
stundum yfir þennan fleka, svo að
sæta þurfti lagi til þess að komast
þurrum fótum út á ferjuna.
Nú kom eitt sinn ferðafól.k að
ferjustaðnum að vestan, er ókyrrð
var í meira lagi í ósnum. Var í hópn-
um fyrirkona ein, mikil vexti og all-
holdug, og treysti hún sér ekki út á
flekann. 'Jón Ósmann brá þegar við
og bauðst til þess að halda á henni
á handleggnum fram á ferjuna.
Frúnni leizt ferjumaðurinn allferleg-
ur og kveinkaði sér við armlögum
hans. En hann hafði fá orð um, þreif
hana í fangið og mælti um leið o-g
hann hampaði henni á arminum
„Halló, Jesús guðssonur — Ós-
mann hefur þreifað á þykkildinu
fyrr“.
Stööuglyndi
Jósef bóndi Einarsson á Hjalla-
landi i Vatnsdal var að leggja af
stað til Þingeyrakirkju með Guðrúnu
sinni Þorgrímsdóttur, og ekki lítilla
erinda, því að það átt að gefa þau
þar saman þennan dag. En þeim
varð sundurorða, áður en þau kom-
ust úr hlaði. Fórst kirkjuferðin og
hjónavígslan fyrír af þeim sökum og
bjuggu þau saman ógift alla ævi.
Þótti jafnan heldur stirð sambúð
þeirra.
Þegar Jósef lagðist banaleguna
fjörutíu árum síðar, glúpnaði Guð-
rún. Kom hún að banabeðnum og
vildi láta vel að karli. En Jósef var
ekki jafnístöðulaus og hverflyndur og
bústýran. Hann sneri sér til veggjar
og mælti:
„Of seint, Gunna“.
Skyrpir gjörðunum
Símon Sigurðsson frá Eystri-Ilóli
í Landeyjum var orðheppinn. Það
260
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ