Tíminn Sunnudagsblað - 22.03.1964, Blaðsíða 19

gæfist. Og það tækifæri mátti ekki
dragast lengi. Gestapo hafSi skyndi-
lega handtekið ýmsa þátttakendur í
samsærinu. Einhvers staðar hafði
brugðizt hlekkur og engin leið var að
vita, hve miklu þeir handteknu hefðu
verið neyddir til að skýra frá. Eng-
inn samsærismannanna gat verið öllu
lengur óhultur, og því varð að láta
til skarar skríða sem allra fyrst.
Tækifærið kom í'júlí 1944. Rússar
sóttu þá þétt að Þýzkalandi úr austri
og á vesturvígstöðvunum voru Bret-
ar og Bandaríkjamenn að því komnir
að ná Frakklandi. Þetta alvarlega
ástand varð þess valdandi, að Hitler
heimtaði nákvæmar skýrslur frá vara-
liðinu um, hve mikinn liðsstyrk þar
væri að fá, og von Stauffenberg var
kvaddur til aðalstöðva Hitlers í Aust-
ur-Prússlandi.
Þriðjudaginn 20. júlí var von
Stauffenberg sóttur í býtið á heim-
ili sitt í Berlín. Hann tók skjalatösku
sína sem var troðfull af skjölum, o,
settist upp í bjlinn, sem ók honum
áleiðis til flugvallarins. Þar beið hans
einkaflugvél, sem flaug með hann
rakleitt til Rastenburg, og þar skip-
aði hann flugmanninum að hafa vél-
ina tilbúna til brottfarar eftir nokkra
klnkkutíma. Á flugvellinum í Rast-
enburg beið annar bíll, sem flutti
•komumenn til bækistöðva Hitlers,
sem voru faldar inni í skóginum tíu
mílna veg frá borginni.
En þótt leiðin væri ekki lengri.
voru þeir fullan hálftíma að aka
þangað. Ástæðan var sú, að þeir urðu
að fara fram hjá fjölmörgum eftir
litsstöðvum og fram hjá sprengju-
lögnum og rafgirðingum. Og áður
en þeir komust inn í innsta kjarna
svæðisins, þar sem Hitler dvaldist
sjálfur, urðu þeir eins og allir gestir
að stíga út úr bílunum. Þar voru
ekki nema þrenns konar byggingar.
víggirt steypubyrgi Hitlers sjálfs,
skálarnir, sem ráðstefnur hans voru
haldnar í, og hundahús tíkurinnar
Blondi, sem kannski var eina lífver
an sem Hitler nokkurn tíma unni.
Von Stauffenberg tilkynnti komu
sína og hvarf síðan til morgunverðar.
Síðan átti hann stutt samtal við Fritz
Fellgiebel hershöfðingja, sem var
þátttakandi í samsærinu. Hlutverk
hans var að sjá um að einangra að
alstöðvarnar frá umheiminum strax
og búið væri að gera út af við Hitl-
er, svo að engar fregnir bærust það-
an, meðan samsærismenn i Berlín
tækju völdin { sínar hendur. Fellgie-
bel fullvissaði von Stauffenberg um
það, að allt væri undirbúið og hann
væri tilbúinn til að gegna hlutverki
sínu hvenær sem væri.
Þennan morgun skildi von Stauff-
enberg skjalatösku sína ekki við sig.
Hún var úttroðin af skjölum, en í
henni var líka tímasprengja af sömu
gerð og sú, sem von Tresckow hafði
EFTIR morðtilraunina við Hitler 1944 jukust ofsóknir stjórnarvaldanna mikið.
Fjöldi háttsettra herforingja var teklnn af lífi eða sendur i fangabúðir, margir
án dóms og laga, en aðrlr voru dregnir fyrir hlna svokölluðu „alþýðudómstóla“,
sem voru að öllu leytl f höndum flokkslns og virtu að engu venjulegar réttar-
farsreglur. Á efri myndinni sést Roald Frelsler, sem stýrðl „alþýðudómstóln-
um" f Berlín, lesa upp dóm, en á neðri myndinni sitja nokkrir herforingjar og
fylgjast með réttarhöldunum, en aðelns sanntrúuðum nazistum var leyft að vera
viðstöddum þau.
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
283