Tíminn Sunnudagsblað - 02.07.1967, Blaðsíða 20

í Evrópu og aðall njóti forréttinda,
eru eyjarnar lýðveldi, og þing kem
ur þar saman einu sinni á ári. Þing
ið sitja sjö aðalbornir menn, kosn-
ir af höfðingjastéttunum þrjátíu
og þremur, sjö óbreyttir borgarar,
kosnir af lágstéttafólki, og ríkis-
stjórn. Þriðja hvert ár er kosið til
þmgs, en konungur er sjálfkjörinn
sem forsætisráðherra. Þingmenn
eru á iaunum þær fjórar vikur, sem
þingið varir.
Nútíminn hefur ekki breytt
miklu um líf og háttu eyjaskeggja.
Verkmenning hefur að vísu tekið
miklum framförum, en fornar sið-
venjur og gamlir lagabókstafir eru
enn í fullu gildi. Skulu hér nefnd
nokkur dæmi.
Samkvæmt stjórnarskránni ber
hverjum þeim, sem náð hefur 16
ára aldri, réttur til að eignast land
skika án nokkurs endurgjalds. Er
mönnum þá jafnframt gert að
skyldu að greiða 250 krónur i ár-
legan skatt. Þeir, sem neyta þessa
réttar og taka við landskika — ann
aðhvort af aðalsmanni hérðsins,
það er lénshöfðingjanum, eða af
ríkisstjórn —, skulu yrkja jörð-
ina eftir beztu getu. Vanræki ein-
hver jörð sína, hlýtur hann sektir.
Andist leiguliði, tekur nánasta
skyldmenni við jörðinni. Séu eng-
ir erfingjar, fær lénsherrann eða
ríkisstjórnin jörðina aftur til
úthlutunar.
í bænum Kolovai á norðvestur-
strönd Tongatabu getur að líta sér-
stætt fyrirbæri. Þar í trjánum
hanga þúsundir af friðlýstum leð-
urblökum, og þær sjást aðeins í
Kolovai og hvergi annars staðar í
eyjunum. Á daginn sofa þær hang-
andi í laufkrónum trjánna eins og
lifandi aldin, og enginn vogar sér
að skerða eitt hár á höfði þeirra.
Leðurblökurnar eru heilög dýr i
Kolovai, og einungis meðlimir kon-
ungsfjölskyldunnar hafa leyfi til
þess að skjóta þær. Leðurblökurn
ar hafa því hangið þarna í friði
og spekt í 500 ár. Fjölgunin er
meiri en orð fá lýst, og skepnur
þessar eru sannast sagna bölvuð
piága í Kölovai og næsta nágrenni
bæjarins. í Kolovai daunar allt af
leðurblökum, ræsin, taðan, blómin,
sandurinn og jafnvel mögur hross
in, sem ganga til beitar í högun-
um.
En sérhvað má skýra með forn-
um sögnum og þá ekki sízt leður-
blökurnar í Kolovai.
Einhverju sinni fór Tcngaeying
urinn Ula í báti sínum til Samoa,
sem liggur 600 kíiómetra í norður
frá Tongaeyjum. Þar felldi hann
ástarhug til dóttur höfðingjans 1
Neiafu, en honum var meinað að
kvænast stúlkunni. í konu stað gaf
höfðinginn Ula nokkrar leðurblök-
ur, þeirra á meðal afar fágætt, hvítt
afbrigði. Þegar Ula kom aftur til
Tongaeyja, tók hann sér bólfestu
á stað nokkrum, er hann nefndi Nei
afu til minja um þöfðingjaþorpið
í Samoa. Þar bjó hann til dauða-
dags, einn ásamt leðurblökunum og
minningunni um stúlkuna sína.
Ula hvarf, og flestir gleymdu hon
um, en leðurblökunurp fjölgaði
mikillega. Þær héldu sig á þessum
sama stað og voru þar einráðar, —
en hvíta afbrigðið sást hvergi.
Dag nokkurn komu bæjarbúar þó
auga á hvíta leðurblöku. Að liðn-
um tæpum sólarhring andaðist
meðlimur konungsfjölskyldunn-
ar, og síðan hvarf dýrið hvíta og
sást ekki árum saman. Þegar menn
aftur komu auga á hvítt afbrigði,
varð enn andlát í konungshöllinni.
Héðan í frá voru leðurblökurnar í
Kolovai taldar heilagar, og hvítt af-
brigði segja Tongaeyingar vera ill-
an fyrirboða. Það viti á dauða kon-
ungsborins manns. Lögum sam-
kvæmt er því einungis kóngafóiki
heimilt að skjóta leðurblökur. Al-
múgamaður gæti hæglega vakið
hvíta leðurblöiku til Iífs og orðið
giftuspillir ko n u n gsf j ölskyld u n n i.
Nú þykir öllum ferðamönnum
„Vináttueyjar“ vera réttnefni. Vin-
gjarnleiki er auðkenni íbúanna, og
þar virðist engum detta í hug að
ganga á hlut annars manns. Fang-
elsið í Nuku alofa er næstum tómt.
Þar sitja tveir ógæfumenn og telc-
ur þá eitt ár að taka út dóm sinn.
Hinn þriðji er ungur maður, sem
framdi morð í marzmánuði árið
1964, en þá hafði morð eklci verið
framið í Tongaeyjum í áttatíu ár.
Ungi maðurinn missti sjá'fstjórn
sökum afbrýði og ástar. Þegar þetta
er skrifað, situr morðinginn trú-
lega einn í fanglesinu í Nuku alofa
og fangaverðirnir liggja á hnján-
um úti í matjurtagarðinum að reyta
illgresi.
Og lífið gengur sinn vanagang í
Tongaeyjum. Salote drottning hvíl-
ir í skugga af fjórum pálmum, og
nær því á hverjum degi þakka
íbúarnir henni vel unnin umbóta-
störf. í eyjunum eru 130 skólar, og
þar fá allir ókeypis menntun. Öll-
um er heimilt að stunda ókeypis
langskólanám. Þjónusta tannlækna
og lækna er ókeypis veitt, og samt
sem áður eiga þeir ek'ki mjög ann-
ríkt. Tongaeyingar eru hraust fólk,
og glundroði og erill Vesturlanda
nær ekki að spilla heilsu þeirra.
í Tongaeyjum hefur tekizt að sam-
ræma kosti tveggja ólíkra menn-
ingarþjóða, og þar ná meinsemd-
ir austurs og vesturs aldrei að
skjóta rótum.
jöm
í Tongaeyium eru eldbrunnin fjöll, og hraundrangar sem þessir eru þar al-
geng sjón.
572
T f M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ