Tíminn Sunnudagsblað - 16.07.1967, Blaðsíða 17

Dagur á sjávarströnd
Fyrir skömmu kom það fyrir
mig, sem margan manninn hendir
á vissum tímamótum ævinnar, að
lífið varð mér skyndilega hryggi-
lega þungbært, allt varð sviplaust
og ömurlegt. Starfsþrekið þvarr,
og eldur áhugans kulnaði.
Á hverjum morgni beit ég sam-
an tönnum og tautaði, meðan ég
var að snyrta mig:
— „í dag mun lífið reyna á
þolrifin. Þú verður að standast
það og rjúfa alla erfiðleika."
Þessum döpru dögum linnti ekki,
og þrekleysi mitt jókst með degi
hverjum. Og loks var mér ljóst, að
nú var ég hjálparþurfi.
Maður sá, sem ég leitaði til, var
læknir. Ekki sálfræðingur, aðeins
læknir. Hann var roskinn maður,
nokkru eldri en ég sjálfur. Undir
fremur kaldranalegu yfirbragði
hans bjó mikil vizka og vorkunn-
semi.
„Ekki veit ég, hvað að mér er,!‘
sagði ég honum aumur í bragði.
„Mér virðist sem mér sé öllum lok-
ið! — Getið þér hjálpað mér?“
„Ég veit ekki,“ sagði hann hægt
og rólega. Hann þrýsti saman fing-
urgómunum og virti mig fyrir sér
hugsi alllanga stund. Svo spurði
hann óvænt og fremur hvasst:
„Hvar voruð þér hamingjusam-
astur á bernskuárunum?"
„Á bernskuárunum," endurtók
ég. „Jæja, á sjávarströndinni, býst
ég við. Við áttum þar sumarhús.
Þar undum við okkur öll svo dá-
samlega."
Hann leit út um gluggann
og horfði á laufið falla af trján-
um. „Eruð þér fær um að fylgja
settum reglum heilan dag?“
„Ég býst við því,“ svaraði ég,
fús til hvers sem væri.
„Jæja þá,“ sagði hann. „Þá vil
ég að þér gerið sem ég segi.“
Hann sagði mér að aka til strand-
arinnar í fyrramálið, vera kom-
inn þangað ekki seinna en klukk-
an níu. Ég gæti tekið dálítinn bita
með mér, en ég mætti hvorki lesa
né skrifa, hlusta á útvarp né tala
við neinn.
„Til viðbótar,“ segir hann að lok-
um, „ætla ég að láta yður fá fyrir-
mæli, sem þér eigið að fylgja.“
Hann reif fjögur eyðublöð úr lyf-
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
seðlabók og hripaði fáein orð á
hvert þeirra, tölusetti þau í röð,
braut þau síðan saman og rétti
mér þau.
„Lesið þetta klukkan níu, tólf,
þrjú og sex,“ sagði hann.
„Er yður alvara?“ spurði ég.
Hann rak upp stuttan kuldahlát-
ur.
„Þér munuð ekki halda, að ég
sé að spauga, þegar þér fáið reikn-
inginn frá mér.“
Morguninn eftir ók ég fremur
vondaufur ofan á sjávarströndina.
Þar var vissulega ósköp einmana-
legt. Allhvasst var á norðaustari,
sjórinn grár og hryssingslegur. Ég
sat í bílnum með allan liðlangan
daginn fram undan mér. Svo tók
ég fyrsta samanbrotna, „lyfseðil-
inn.“ Á honum stóð.
Hlustaðu gaumgæfilega.
Ég glápti á orðin tvö. Hamingj-
an góða, hugsaði ég, maðurinn get-
ur ekki verið með öllum mjalla!
Hann hafði bannað mér að hlusta
á hljómlist og fréttaflutning og
ræðuhöld. Hvað annað var þá um
að ræða?
Ég lyfti höfði og hlustaði. Það
heyrðist ekkert annað en brothljóð
sjávarins á sandströndinni og stöð-
ugur niður sjávarins, hást garg
veiðibjöllunnar og flugvéladrunur
hátt í lofti. Allt voru þetta alkunn
hljóð.
Ég steig út úr bílnum. Vindhviða
skellti aftur hurðinni með snögg-
um smelli. Éru það þess háttar
hljóð, sem .ég á að hlusta á gaum-
gæfilega? spurði ég sjálfan mig.
Ég staulaðist upp á malarkamb-
og horfði út yfir auða ströndina.
Hér var sjávaraldan svo hávær, er
hún brotnaði á ströndinni, að ekk-
ert annað heyrðist. En samt nugs-
aði ég allt i einu:
Það hljóta að vera til hljóð þess-
um hljóðum lægri — mjúkt skrjáf
foksandsins, hljóðlátt hvísl vinds-
ins í malargróðripum — komist
hlustandinn aðeins nógu nærri til
að heyra það.
Af skyndilegu hugskoti iaut ég
snöggt niður, og hálfhlægilega
máttlaus stakk ég höfðinu ofan i
brúsk af marhálmi. Hér gerði ég
merkilega uppgötvun: Hlustir þú
gaumgæfilega ákaft, þá er örlitið
andartakshlé, er allt virðist þagna,
hlusta og bíða. í þessari andaríaks-
þögn nemur þjótandi hugurinn stað
ar. Augnablik, er þú sennilega
hlustar á eitthvað utan við þig,
verður þú að þagga niður háværar
raddir innra með þér. Hugurjnn
hvílir.
Ég gekk aftur til bílsins og sett-
ist undir stýrið! Hlustaðu gaiim-
gæfilega! Þegar ég hlustaði nú
aftur á djúpan brimnið sjávanns,
varð ég gagntekinn af hugsuninni
um mikilleik hafsins, ægilega
hrynjandi þess, flosmjúkar mána-
skinsfellingar þess, hvíttennt
grimmdaræði storma þess.
Mér varð hugsað til alls þess,
sem sjórinn hafði kennt okkur
börnunum. Þolinmæði og þolgæði:
Þú getur ekki flýtt né breytt sjáv-
arföllunum. Talsverða virðingu:
Sjónum geðjaðist ekki að heimsk-
ingjum. Vakandi vitund um hið
geysi víðfeðma, dularflla samhengi
og samræmi hlutanna: Vindur,
sjávarföll og straumar, logn og
stormar, sviptibyljir og fárviðri —
allt samtengt og samstarfandi og
ákveður vegu fuglanna efra og fisk
anna neðra. Og hreinleiki alls
þessa, hver sjávarströnd sópuð og
hreinþvegin tvisvar á degi hverjum
af hinum mikla risasóp hafsins
Meðan ég sat þannig hugsi, varð
mér ljóst, að hugur minn fékkst
við það, sem mér var miklu meira
og æðra — og það var huggun
í því og tilbreyting.
Jæja, morguninn leið hægt
Gamli vaninn að þeytast óðar að
einhverju ákveðnu starfi, hafði
slík tök á mér, að mér fannst. að
án þess væri ég einskis virði. Með-
an ég sat þarna dapur í huga og
horfði á bíl-útvarpið mitt, datt mér
skyndilega i hug ummæli Carlyles-
í kyrrð og þögn vaxa miklir nlut-
ir og mótast
Um hádegisbilið hafði vindurinn
fágað allt hiniinhvolfið, og sjór-
inn blikaði kátur og kotroskinn.
GREIN EFTIR ARTHUR GORDON
- ÞÝÐING HELGA VALTÝSSONAR