Tíminn Sunnudagsblað - 21.04.1968, Blaðsíða 15

um fyrirmanna í héraði við Jó-
hann Bjarnason. Slíkt er einungis
á færi þeirra, sem þekkja lög og
lagavenjur nítjándu aldar og kunn
áttu hafa til þeás að beita þeirri
þekkingu réttilega. Hitt þarf eng-
inn að velkjast i vafa um, hvernig
þetta horfði við honum sjálfum.
Á það hefur áður verið drepið, að
hann taldi sig sviptan eigum sín-
um með rangindum og flæmdan
brott frá Vigdísarstöðum með of-
ríki. Honum fannst því, að hann
ætti ekki aðeins heimtingu á eigna
leifum þeim, sem voru í vörzlum
sveitarstjórnarmanna í Kirkju-
hvammshreppi og síðar fjárbalds
manna þeirra, sem honum voru
settir, heldur bæri honum ' raun-
inni bróðurparturinn úr Vigdisar-
stöðum, ásamt viðhlítandi búfén-
aði og búslóð, og þar á ofan bætur
fyrir hrakning sinn og langvmnt
atvinnutap. Taldi hann hæfilegar
sárabætur, að hann fengi einn ríkis
dal, tvær krónur, á dag hvern frá
þeirri stundu, er hann hóf flakk
eða flótta undan ofríkismönn-
unum.
Þessar eða þvílíkar kröfur mun
hann fljótt hafa haft uppi, og þótt
hann væri alfarinn frá Vigdísar-
stöðum, kom hann að jafnaði heim
í sveit sína á svo sem tveggja ára
fresti til að rekast í málum sínum
við hreppstjóra og oddvita Heimt-
aði hann þá peningasjóð sinn og
skilagrein um meðhöndlun hans,
þótt hvorugt fengi hann, og lagði
saman dagpeningana, sem hann
vildi, að sveitarsjóður stæði skil
á. Gerðist það fljótt firnamikil fjár
hæð, sem hann kallaði eftir, og
kom þar eftir nokkur ár, að 'afn-
,vel Jóhann sá hér á þau missmíði,
að hreppnum var ofviða að greiða
fúlguna alla. Lét hann þess þvi
kost árið 1879, að falla frá kröfu
sinni um fullar bætur, ef honum
yrðu gefnar sjö til ellefu hundruð
krónur til sátta. Dró það hann
einnig til þessarar sáttfýsi, að hann
kvaðst kveinka sér við hörðum
málarekstri, sem yrði sonum sín-
um raunaefni, þar eð við sókn og
vörn myndi upp vekjast misgerðir
ýmissa náfrænda þeirra. Lézt
hann sjálfur myndu fá sér
faistan verustað og jafnvel
reisa bú, ef þetta næði
fram að ganga. En minna gæti
hann ekki sætt sig við í rauna-
bætur en það, er hann fór fram á,
þar sem hann þyrfti einnig
að þægja fólki, sem hann
En um vegi landsins þrammaSi Jóhann Bjarnason með pinkla sína, útskúfaður
hrakhólamaður, og hirti hvorki um sáningu né uppskeru.
hafði gist hjá í lengra
lagi, fata sjálfan sig og kaupa allt,
sem hafa þurfti, eins og hver ann-
ar frumbýlingur. Mun hann og
hafa þótzt fara mjög vægilega í
sakirnar,--er hann gerði þetta sátta-
boð.
Þessu var samt þunglega tekið.
Sveitargoðin í Kirkjuhvamms-
hreppi gátu með engu móti skiT.ð,
að hinn sami maður, er svo þung-
höggur vildi gerast í annarra garð,
skyldi banda hendinni á móti því,
er fólk vildi gefa honum ótilkvatt.
„Hvl þá ekki þiggja föt þau, er
menn hafa viljað gefa honum, bæði
hér í hreppi og annars staðar?“
spurði Eggert í Helguhvammi, for-
viða á þrákelkni mannsins og kröfu
gerð. Mestri hneykslun qlli þó, er
Jóhann hafði við orð eða lét í það
skína, að hann kynni að kaupa sér
vist og verustað í öðrum sveitum
fyrir peninga úr Kirkjuhvamms-
hreppi. Fátt var viðkvæmara en
vita sveitarfé flutt á brott úr
hreppnum og haft að eyðslueyri
í öðrum byggðarlögum.
Á móti sáttaboði Jóhanr.s tefldu
Hvammshreppingar þvi, að hann
kysi sér verustað heima í sveit
sinni, þar sem hann „gæti gert
sér vonir um að hafa þreyju“, og
ætluðu þeir að annast fratnfmri
hans, er sá staður væri fundmn.
Til þess að honum skeikaði ekki
í valinu, átti hann að fara könnun-
arleiðangur bæ frá bæ og „dvelja
fyrst um sinn tíma og tíma, eftir
því sem honum þóknaðist. svo víða
um hreppinn, er hann sjálfur
vildi“, og láta þannig „reynsluna
leiðbeina sér í valinu“ Sá bögguil
fylgdi þó skammrifi þessu, að gefa
varð með honurti á reynsluskeið-
inu, „og það sem sjálfsagðast af
hans eigin eigum á meðan þær
entust“. En Jóhanni þótti það lítil
leiðrétting mála sinna, að mega
„flakka um hreppinn á móti því,
að þeir tækju með mér eina krónu
um hvern dag af eigum mínum“.
Flakk gat hann stundað annars
staðar njeð minni tilkostnaði.
Þegar afhögg var, að Jóhann léti
Framhald á bls. 286
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
279