Tíminn Sunnudagsblað - 11.05.1969, Síða 10

GlerskurSarmeistari og glermálari aS verkum — myndin frá árinu 1568.
svæði í gaimi'a bæmuim þytklkí bruna
teg, ©r m'yndaat hefuir í ©Msvoða,
©r varð átrdð 1580.
Sumairið 1967 var giraiflið fyrir
kjalara nýs gistiihúss, sem reiisa
átiti í gamil'a bæmum á Rípum.
Fcrnieiifaifiræðiinigar komiu auðvitað
á v et'tivainig og fundu að venrju
margt igóðra muna. En bvað mest-
uir fengur þótti þeim þó í mikiM
dyngju gferbrota, seim faninisit við
gaifl mæsta húss.
í fynstu hóMu menn, að þessi
gíi&rbrot hefðu verið lá>tán þarna
táfl þess að vanna því, að nottur
græfu sig uindir veggiinn. En þeig-
air var að gáð, Ikiom þanna í ljós
fjönutdu sentimetra djúp, eins
mietea bneið og mun fenigiri gryfja,
sem full var af glerbrotum. Álykt-
uiðu fonnleif'afiiiæðinigamir, að hún
Ihefði verið igrafdn iitlu eftir bnun-
ann 1580.
Gferbnotin re'yndust 'þrenns 'kon-
ar: Afgangair af irúðuigíieiri frá verk
Stofu glerakena, brofcnar rúðuæ og
brotiin dirylklkjanglllös. Meist var auð
vdifcað af rúðuigleri, og var það ým-
ist ntókfcuinn veigdnn gJœrt mieð
grænMfcum bfliæ eða gulleitt eða
brúinflieiifct, en stundum brá líika fyr-
ir bflláuim eða iraiuöum liifcbnigðum.
Ráða máibfci í þalð, tað ©Jerið Ihatfði
komdð tffl Ríipa 1 sfcónum sfldjöflduta,
og hefuir srjiálllf glengerðin farið
þanniig fram, að bflásmir hafa ver-
ið aflangiir beflgir úr gleirfcvoðuinni,
síðain fclipptir af báðir endar og
hólkuriinin fciippfcur að endiflömgiu
og ffliafctur út. Aflflir rúðufcantar
voru lífct og múséfcnir, og stafar
það af því, að þá þeklktust efcki
ðlerskerar af þeirri geirð, er nú
fcíðkast. Glerið varð að risfca í irúði
ur mieð. glóandii jánni, og síðan var
fcvanniað utan af þeiim, uinz þær
vonu orðnar sem næst því, eir eft-
ir var fceppt. Blý var moíað tii þess
að felfia þær í raimmana.
Mikið af þessu gleiri hefur ver-
ið málað, og hafa verið diregnar á
þá margs fconar sífcreytingar —
biaðslkiraut, ffl'éfctur, dýramyndir og
miangt ann'að. Bófcstöfum og bú-
merfcjuim brá ednnig fyirir, og víða
voru mymdir mamina og djöfla.
Ripar vonu fímin og ríkuir bær og
skantginni fóltos miifcifl, þótt þrifn-
aðuir væri efcki iniema svona og
svona. Kilæðaburðuir fólfesiinis var
eiitt atf því, sem auðveldaði tíma-
áfcvörðuininia.
Nú var fljóst, að þarna haíði
gl'ensfcurðainmedistari hiaft aðsetur
sitt urndir fllok sexifcámdiu aflidar, oig
það vaæ sýmt, að hanm hafði ffleyigt
ónýfcum igfleirafigömgum, þar sem
gflierbrot.adyngjain vaæ. Af bnotmim
iiúðuim haifðd verið vaindfeiga tímt
alfllt blý, því að það mátfci bræða
og mota á ný.
Vá® slfcjaileigiar raninisóknir fcom
á daginn, að 'glersfcurðarmeistarar
liöfðu átt góða dag,a á Rípum um
þefcta leyfci. Um nuiðja öldina voru
þeiiir þrír í bæmuim, en uindir ald-
ariofcin vo*w þeir orðmir sex. Brun
imn mikli 1580 hefur verið vatm
á mylflu þeinra, því að nnifcið hef-
ur verið bygigt efffcir hann. Um
þebta leyfci var glerskurður umg
iðnigrein. Frarn að þessu höfðu
glenrúður etoumgis verið notaðar
í fcirfcjuir og halliir hinna rifcustu
sfcórmiemna. Aðrár bjönguðust við
fcréhiliena, honnlþynnur og skjái úr
skinni eða svínisbfliaðruim. Hérlend-
is vair lífcnainbeligiuir meistmegnis
notaðuæ í isfcjái, svo ®em kuninugt
er. En nú varð á þessu mikil breyt-
inig í kaupstöðuim eriend'is, þar
sem margt var eifniaðra manna. Þá
kom lítoa upp sá siður, að gefnar
voru rúður í brúðlkaupsigjafiir,
istundum með aðaflismerki, fainiga-
mairlkii eða búmenkí giefandanis, er
vdildii haifa nofckma vdnðiinigu af gjöf
siiinini.
IV
Þó að gflenrúíður gerðust ateeng-
ar á Rípum, hiaf a þær þó ©f tdl
vdflll efclkd vendð eiss alligenigar og
394
T 1 M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
a-