Tíminn Sunnudagsblað - 11.05.1969, Qupperneq 11

glailbroitalhjaiuiguiriinin igóði þótoti
banida tifl. í uipptafi Rúðurnair
drógu að sér atjhygli vagfarandamis,
og bæri svo vi:ð, að tanin væri reið-
nr eða drukkinn éða hiataðisf við
þann, seim í húsiniu bjó, átiti hanin
afflaft íliil að lata það bitna á þessiu
nýja prjáili í húsagerð. Ef til villil
hafiuir brothijóðið eitt verið lítt
tiaminni slkapigerð rostafenginna
manma ærin freisting. Ektoj hafði
lenigi verið biaðað í þinigbókum
Rípa frá liotoum sextándu aldar, er
á daginn kom, að "þar hafa oft
spummlizt miálaferli út af rúðubrot-
uim.
En þessar þinigbætour greána firiá
söguilegri atbuirðuim en rúðubrot-
U'm. Þær eru harla merkileiguir
V’itnisbuirðuir uim hætti þeirrar Rípa
kynislióðar, sem uppi var samtím-
is íslienaka bóndannim Birni í Öxf,
sævítoinignnim Magnúsi Heinasyni
o,g hirðistjóramum Herluf Daa. Þar
lllíður yfi-r sviðið helduir svatoafenig-
ið fólk, og ægir saman svo hiams-
lausuim drytokjuskap, furðulegri
stoamimdarfýsn og tilgangslauisum
manndrápuim, að hárin rísa á höf ði
maninis.
Saga Klymebræðra er gobf dæmi
um þefcta. Þeir voru þrír og héfcu
Jens, Sören og Hanis. Faðir þeiirra
var auðmgmr toaupmaðmr og bæj-
arráðsmaðuir, Andrés Sörensen, og
má af því sjá, að étótoi eir ný bóla,
að fyrirfóllki miiSheippnist barna-
uppeldi. (Iinman sviga sa@t höfum
við ísfliendingar mitolu eldra dæmi
um það, þar sem var sj álfur Sno'rtri
Sturimson.)
Ramnar f éDl eþiið ðtoki langt f rá
eikinini, því að Andrés Söremisen
hafði verið við rósbrnr riðinn. AS
vísu varð honmm þó hált í spori,
því að hann var drepinn í ölæði
árið 1598, hálffimmtuigmr að aldri,
í húsi tengdasonar síns, Hegelunds
bistoups.
Elzíti sonur hans, Jens Klyne,
var tmfctugu og fjögurra ára, er fað-
ir hans var veginm, og hafði þá
offcar en eimu sinni verið sóttur til
saka fyrir ofbeldisvertonað á göt-
um úti. Og þó að hann yrði etoki
gamiaill maður, varð hann giieir-
ök u rðairme i sturunuim á Rípum til
miikliar atvinnuibótar. Árið 1598
var homum gefið að sök að hafa
höggvið sundur gfagga og hurðir í
húsi hjá Kristófer bartskera, og
var sonur bæjarsto'rifarans, Pétur
að nafn'i, þar að veirtoi með honum.
Sama ár hafði hann brotáð rúður
i húsi konu, er bjó einaniitt fáar
húsiiengdir fná glleirbrotad'ynigjiuinnii,
sem fiannist suimiairið 1967. Árið
1600 særði miðbróðirinn, Sören,
utanbæjamnann í andMtd 1 bardaga
í bjórtorá, og liltllu síðar tófcu næt-
urverðiir Jens tvívegis sömu nótt-
ina, er hann var í þanm veiginn að
vinna á drytotojubræðrum sínum
mieð vopn i hönd. í aprílmámiuði
þetfca sama ár var Jens varpað í
fanigélsi, því að þá baifði hanin sært
son hæjarsbjórans í vopmaviðsítóipt-
um að næturiagi. Á þessu getoto
með stuttu mfflibili árið á enda,
og yrði of lamgt upp a® telja allar
þær skærur. Dómiararnir höfðu
ektoi fyrr fundið sonuim bæjar-
iráðsmannsins sáliaða efahverj'ar
þær miáislbætur, að þeiir kæmust
Tébt frá ávirfðinigum sínum, em nýj-
ar kærur dunidu yfir, og má þó
mænri giet-a, að sætzt hefur veirið
á möng mát, ám þess að dómarar
þyrftu að hafa þar hönd í bagga
í sjátfirl ráðstofunni. í árslokfa
særði Jens meira að segja Sörem,
bróður sinn. En þeir fultyrtu, báð-
ir bræðurmir, þe®ar í ráðsbofuna
toom, að það hefði verið óviljaverk
og dkk'ert aninað. Jeinis hafði sem
sé ættað að höggva amrnan mann.
Högginu hafði bara geigað, og
dómariinn gat með góðri sam'vizkiu
lýsfc hann kviifcban af tilræðinu.
Sören dó árið 1602, og voru það
ákamur, sem hann hafði hlotið í
bardaga í veitingahúsi í Haimhoirg,
er drógu hann til dauða. Hann tét
efcfci annað eftir sig en smámól á
Rípum, því að þar hafði hanin brot-
ið rúður i hiisi storaddara eins og
barið toonu hans til óböta, áðar en
hamrn liagði af stað til Hamborgar.
Þriðji Klynebróðiriinn, Hains, sem
í eingu var efbirbátur hinnia, kornst
í þá tolipu, seim fiimustu dóimarar
gátu etoki bjargað bonium úr. Hann
hafði drepið tangdaföður miágs
síns, himin nafnbogaða bæjarráðs-
miann, Hans Jessen sæharna. Það
varð því étoki hjá því kornizt að
lieiða hann út á aftökutoæðima og
láta böðuilinin höggva af höfuðið
árið 1604.
Jems ilifði nú eimn þeirra bræðra,
orðinn þrftugur, og þurfti etolki
hin næstu ár að svara útaf eins
oft tl saka og í toring uim aldaimót-
in. En árið 1610 var toorði retoinn
í ga@n um hann, þar senn hann
stóð á bæjarbryggjunni í ölu sato-
leysi og hortfði á tounningja sína
berjast. Þannig dá Jens Klyne
náttúriegum dauða, og sá, sem
varð honum að bana, var há'is-
höggvinn fyrir glæp sinin.
Stundum miá virðast, að nnenn
hafi brotið rúður méð svipuðu hug
arfari og stiráklingar gefa þeim
langt nef, er þeiir viija sýna óvirð
ingu eða héfina sín á, þótt í smáu
sé. GaldramáT komu auðvitað upp
á Rípurn á þessum árum. Ein
galdranornm hét Karen Röds, og
var bremnd á báli, þótt af virðu-
iLegum borgurum væri komim.
Vitnaileiðislur voru m'M'ar, og þat
segir mieðal ainm'ars:
„Kom fyrir réttinn Hans Krist
ensen sfcraddari, borgari á Rípum,
svo vitnianidi og frásegjaindi með
Framhald á 406. síðu.
Fræði voru þó Hka iðkuð
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
395