Tíminn Sunnudagsblað - 08.06.1969, Blaðsíða 8

Tíminn Sunnudagsblað - 08.06.1969, Blaðsíða 8
þa@ ár og byrja bú-s'kap i Fossár- dail, og þar fæddist fyrsta bairn þei-nra, Sigfús. Næsta barn þei'rr-a fædd-ist í Uirð-a-rteigi ári-ð eítir og hét Svanihiildur. Voru þau þá í hús- me-ninsku hjá foreldrum Sæbjarg- ar, en þeirra leið lá svo á aðrar slóði-r og kom-u þau ekkj fcil visfca-r meira í Berufjö-rð. E-n ekk-i er h æ-gt að ínnynda sér, a-ð Sæbjörg h-af-i yfiirgefiö æskuisv'ejt sí-na vilj-ug, og m-uin þarn-a anna® hafa gripið inm í, og k-eimiur það alllvel h-e-iim við sögu-rnar. Þess-i hjó-n eru sögð hafa verið Máfátæk, sem v-anta þarf að e-fa, en áttu þarna við sjálfan h-reppstjóra-nn á S-kiála að etja, Ant o-náus Jónsson (GiMm-u-A-nta). Mun þarna h-a-fa ráð-ið, að sá 1-itli verð- ur að vægj-a fyrir him-um stóra. Áirið 1821 gdftist Siigurður, son- ur Ainitoníusair á Skáil'a. Eklk-i m-uin ha-nm h-aifa v-e-rið láti-nn fa-ra í 1-alk- a-ri staði-nn ef-t-ilr m-eyj-unini, því að hún var, sótt í n-æstu sveit, Þor- valdss-taðli í Bre-iðdal, og hét K-riist- borg Erlendsdóttiir. E-n nú vantaði ja-rðnæði hand-a brúðilijónuiniuim, og e-ftir sögnuinuim v-ar fcekið það ráð, að f'Iæni-a þau bun-tu -firá Foss- árdai, S-veim og Sæbjö-rgu, og voru þau borim út með sí-niar 1-itíl-u eiig- ur. S-agt e-r, að AntonáuiS á TittÍ- i-n-gi haf-i hjá'lpað f-rænda sírn-um á Skáiia við þeinmiam verkmað. Em hér er gaimam að þjóðsögu-num, og eru þær sjáMar sér sa-mkvæm-ar, því að harnm var búimm að lliiggja 25 ár í gröf simmi, þegar hé.r va-r komið, svo að ha-nm átti hér e-ngan h-l-ut að mál-i. Hitit er víst, — að Svei-nn og Sæbj'ö-rg bj-u-ggu að-ei-ns eitt ár í Fossárdal, en -liemtiu ti'l foreldra hemmar árið ©ftár og þar dvöldust þa-u á mie'ðan hún var að ei-ga an-n- að ba-r-n sitt. Sagan se-gir, sð Sæ- bjö-r-g -hafi v-erið á fe-rð suðu-r 1 Berufjö'rð n'okikru sednn-a, og værd það eikkert ótrúlegt, þar sem alDt ekyld-föílk h-enn-a-r átti þar heima, hafi ko-mið, við á Sk'ái-a og lent í harða o-rða-semnu v-ið G-uðnýju, konu Ain-tonius'a-r. E-n um hvað var deiHit, se-gir ekki sa-gá-n, enda þá svolítið erfi-tt að fá sa-mihen-gi í þett-a, þa-r sem hún se-gi-r, að þáð hafii v-eirið önmur hj-ó-n, sem borim voru út. E-n hjómiiin voiru eimgim önm- ur em Sv-eimm og Sæbjörg, og m:á þá vita, hvert deil-uef-nið var. E-n ei-ttihvað miun hreppst-jóraifrúim hafa farið halokia í þes-swm déáfl.- uim við Sæbjörgu og hiemmi f-und- izt ástæða tál að bæta um, og þá g-ripið til þeis-s vopns, sem ofit- aáí sveiið •sára-st umdan. Þ-að va-r brandu-r tungun-na'r, og var kveð- in n-íðvísan firæga t-il Sæbjargar: Sækja f-er uim sveit-ir kiók, svík-ur sé-r út m-at og fMlk, klækj-agijörn við 'kjafta mök, kri-ki-nm þenuir 1-a-nds um ví'k. Þegar þessi vísa kom tiil eyrn-a Sæbj-argar, var e-im-s og heilst væri öla á éldinrn, og upphó-f>st hér o-rra hiríð en-gu vægari en hjá Bemgþóru og H-aiMigerði forðum, þót-t með öðr-uim ihætti -v-æri, emd-a báðar bún- ar að gegnuim ganga aðra með- höndton, sem þær htotu í a-rf frá formæðrum sín-u-m. Nú dugðj ekk- ert mimm-a en veik'j-a u-pp d-raug, og va-r M'fcað tl kummáttuimanmis, sem n-ef-nd-ur var Árbj-artuir, en ég hef ekkert nemmt að ve-r-a að leiba hanrn uppi, og v-eit því ek'ken't hvo-rt ha-nin hief-ur verið til. (Eininig er nefindu-r H-e'rmanin í Firði Jónssom, s-eríi þe'Wk-bu-r e-r úr þjóðsögu-nuim). E-n auövitað var h'amrn eitt-hvað við- niðinm Sandvík, því að þei-r voru svo déskoti du-glliegir að vek-ja þar upp slkiipskokik-amia, sem htotu svo hörmu'l-eg ævi'lok að drukkna ef stffö-nduðuim skútum, samambec Sandviik-ur-Gillæsi. Ern rnú seg-ir sagan, að hiamin hafi verið v-aikiinin upp voigu-r, og að Stóáfa-Brands h-afi fymst verið vart á Eskifirði. Dóttir Toó-n-dains í Eski- firði, Amm-a að mia-fmii, Sigfúsdóttir, var að sm-afa kiimdumi og m-ætM þá m-awni, fremtur son-áuim vexti. Húm s-pyr, hver ha-wn sé. Hawm sva-raði því ewgu, em spyr, h-vort ha-n-n wái hátt-uim að Skála. Hún sva-rar: ,,Ef þú n-ærð hóttum þan-g-að, kall'a ég þ-ig Br-am-d“. O-g þa-r er þjóðs-aga-n búirn að s-k-íra Sklála-Braffid. Ern hve-r va-r nú þarm-a 1 tilbún- img-i? Eitt aða-lei-wke-nmi Skál-a- Bramds valr það, að hamm tó-k of- am höfuðið. Hverwig ætli sta-ndi á því, að hamm lagigur af stað frá Eslkif-irði og e-r of-t höfuðlaus? Ætli Berfirðin-gar ha-fi mo-kikuð vit- að tl þess ma-n-ns, seun v-a-r afhöfð- aðu-r ámið 1786 á Mjóeyrinmi og hét Eirítour Þo-rláks-son? Eða ætli þeir hafi nokkuð v-itað tifl mamms- imts, semi sk-ar siig á háfl-s í Kofl- fr-eyjuis!baðarkiiiiik‘ju árið 1835, og hét Hjaflíti Guðtmuindisson og var ii-élt »ð sti-rðna í gröf sinmi um þetta flleyiti, wálkunnugiur Bertfirð- -klfUBHlV VIII. Oíft-a-st hefur það ve-rið svo, sð þar se-m váfllegir atburðir b-afa gerzt, hefu-r sést eftir þá eittihvað, se-m mnemm e-kik-i slkilja, o-g e-ru svo möuig þess d-æmd, að mér dettur ektói í hu-g að reyna að vefen-gja það, emda e-ngi-n ástæða að æíflast t-ifl þess, að maminsikiepniam sé svo fuMltóomim, a-ð húm skilji eða sjái allt, sem er í kr-iwgum hama. Maðu-r er wefmdur Stefám Ó-la-fs- som og v-ar 'kallaður „sterki“. Ja, hv-að ætl é-g æ-tti nú að fara að rnsk-a við ha-ns ró? Ekk-i var ha-nn Berfiirði-ngur, og hv-að ætli hanm komi þe-kn v-ið, myndi einhve-r spyrja. É-g ætfla nú samt að líta yf- ir hans ævi-feri, em fe-r fflj-ótt yfir sög-u, því að haws h-ef-ur víða áðu-r ve-ríð getið. Forelldra-r hams 'Voru Ólafur IMlgir-knsson í Húsavík o-g Guðrú-n Jónsd-óttir, og va-r hamm liaunsonur Ófliafs á möllfli kvenna. V-a-r sjald-naist defcrað mifcið við þau börn, sem þanmi-g voru tifl kom im, o-g hefur Stefám ek-ki yerið þar weim undamiteflenimg. En þess-uni m-ammi var elklki fisj-að sania-n, og h-af'ði han-n það fram yfir marga saniitíð'airme-nm sí-na, að hann hræd-dist enga dirauga. Saigð-ur vax h'ainm -efcfci -altor, þar se-m hamm var séður, og mo'baði sér d-raugatrú Ber firði-ngia o-g varð svo eim. þj-óðsagna piersónam. Þegar hamm e-r ungur maðu-r fllemtá hamm vimmumaður upp á H-raifmfceflisdal. E-n ólám-ið el-ti hamrn. Bónd-imm deyr, og hanm flcvæmist efckij-ummi, seim hét An-na Guðmu-ndsdóttir. Efciká leið l'angux táim-i, þa-r tifl hamm f-élkfc það orð á sig, að hanm h-e-fði drepið bónd- amm. Hamm llemti svo í því að eiga b'arn mieð umgri stú'ltóu, sem va-r viinnukona h-já þe'kn hjómum, o-g u-rðu úr þvfl máfliaferli, sem e-nduðu m-eð því, aö bæði hjómim voan dæ-md til hýðimgar, og va-rð þes-s vaiM-andd, að þau flúðu suður á firð'i. Stefám tók þá til þess ráðte, að hamn f-lúði -m-ammfóflkdð, fór inm í óbygigðiir — sá 'það af sfcymsemi si-nmi að fóltóð v-a-r hættulegra ern tröfll o-g d-rauiga-r. Hamm settdst afli í Víðid'aö. inm af Ivómssveit 1834, e-n fflosniaði þar upp eftdr fjöigu-rra á-ra húseit-u, oig hjómiiin sfcildu satmvist- um. St-eifám fótr á flafcik, en m-um ofbast hafa veríð á bæjum í Be-riiH firði, því að þar átti han-n orðið fræ-ndifóflk, þeg-ar hér v-ar fcomöð, og 1-agði h-anrn fylnir si'g iæfcmimgar, salgði sög-uir, s-eim þóttu efclki •aUDaa* sem ámeiðamliegaista'r, og fékfcst við 488 T I M 1 N N — SUNNUDA68BLAÖ

x

Tíminn Sunnudagsblað

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn Sunnudagsblað
https://timarit.is/publication/301

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.