Tíminn Sunnudagsblað - 06.07.1969, Qupperneq 4

Á slíkum farkosti
sigldu þeir úthöfín
Knörr af þeirri gerð, sem Ingólfur og Eiríkur rauði fluttu
á fólk og fénað til fandsins handan hafsins.
Frá ómunatíð Ihafði grjótdyngja
hiindrað sigMmgair sfcipa um mjóan
ál í Hróanskellldiuíiifði, þar sem
Skuldelev Iieitir. Framan af þess-
airii old höfðu menn hvað etftir ann-
að orði'ð þair varir við bra'k úr
slkipum, og það var sögn á þess-
um slóðum, að Mangrét di'ottning
h;efði látið fyila sikip grjóti og
sökkva því þar þvert í á'lánin fyrir
meira en hállfiri sdöttu öl'd, svo að
óvinaiflótd kæmdst ekki inn á fjöirð-
inn. Præðimemn löigðu þó lítinn
trúnað á skýrinigarsöguir karla og
kerHmga, emdia mangt, sem Mar-
grétd dnottninigu eir eignað i Dan-
möirbu. Ef þarna var skipsflak,
sem trúlegt var, þá var það sjálf-
saigt málklLu ymgra.
Hiaustið 1956 tóbu tveir ungir
kafiarar sig til oig böninuðu botndnn
í frO'Sbmann'a'bú ninigi. Þeir fundu
stoipsifHak Oig náðu úr því heillegri
xöng . Sérfræðinigur í þjóðminja-
safná Dana raransakaði rön'gina oig
bamsít að óvæntri niðursftöðu: Hún
vair hvorki úr síkipi finá dögum
Mairgrétar drotbninigair né yn-gma
skipi, hiel'diur farkosti frá víkiugar
öld — Iklega þó frá lldkum henn-
ar.
Nú fóru menin að veiltta vömgum.
Það var freistanidd að ná þessu
Haíki upp, þvi áð vera mátti, aið
þairna viæru ieSfair slkips af Mtt
kunmirii igarð frá þekri tíð, er vík-
inigáöidin hafði um það bl suingdð
si'tlt síðlaista vers. AÍuk þess var
þetta 'kjörið verkefni handa forn-
leifafræðingum, sem lært höfðu
toölfiun. Þrem möninum voru veitt-
ar í því skyní áltján hundruð krón-
ur danskar, sem silfursmiður einn
hafði gefið, eg fieári 'hiupu undir
haigga, ilánuðú vinniufleka og ann-
að flieira. Þremenjninigairnir þóttust
hafa háimin höudum tetoið, réðu sér
stúlllku úr lækniadeild háskólans til
þess að matreiða handa sér og
drifu sdig svo í búningana.
Fynstu daigana toönnuðu þeir
staðinn, stoá™ þanlg af igrjótánu og
fteyttu því burt. Grjóthryggurinn
þvert um sundið reynjdist fimmtíu
meitna langur, en óvíða mema fimm
mietra breiCur. Grjótið var rnest
hnuMiunigar frá hmefastærð og upp
í Stteina á borð við maninshöfuð,
grand't oig tiinna. Önfáir steinar
voru þó stærri. NæSt var véidæiia
telkáin í níuttoun til þe;ss að ’hrednsa
sandiinn af grjótinu, og síðan byrj-
að að handlániga iþað upp í bát.
Þetta var ektoert áhiaupaverlk.
Áfram mdðaði þó, otg lotos kom þar,
að þedr félágar urðu vai'k við
sátoipisHak. Stoipið lá á hliðinni, og
þeir igátu séð Muta af kiTi þess oig
mokltorair ramigir. Súðin, sem niður
snieri, virtis't hedÉeg. Litliu síðar
urðu þek þess áslkyinja, að þarna
voru tvö Dök .Þeim tókst a@ nlá
upp röagum og brotum úr súð
beggja sfcipanmia. En þá var sjóð-
urinn igóði iítoa uppétinm, og þeir
ifélaigar urðu að hverfa heim með
matselju sána og alit hafurtask.
Þetta varð upphaf ani'kilar sögu.
Rannsóknum var haltíið áfram, og
þar toiorn, að menn áttuðu sig á
því, að þarrna voru fleiri stoip. Að
lökuim urðu þau firnm. Þá var
honfið frá ranimsóknum neðan sjáv-
ar. Sumarið 1962 var ráðizt í það
stóirvkki að girða staðinn af nneð
vatnsheiMum veggjum og dæla
sjónum síðan brott, svo að forn-
leifafræðin garn iir gæbu lotoið rahn-
sókn sinni á þunru og bjargað
þeám minjum, er þar fyndust. Nú
var efcki lenigur lotið að því að
toría saman á'tján hundruð torónur,
heHdur lia.gt fram það fé, er þurfti,
án þess að sýta, þótt toostnaður
yrði óhjátovæmle'ga mikffl. Þegar
haustaði, var verkimu lotoið, og
sjóiónin fétok að fHæða á ný yfáir
þennan stað, þar sem slkipin firnm
höfðu legið í vailnum á tíundu öld.
Þetta vatobi gifuirflega aithygii, og
hefur elkki í aninain tima oftair ver-
ið upprifjuð frásögn Snorra Sturlu
sonar af siglimgu Ormsins langa
og orrustumni við Svöldur. Hér
hötfðu sem sé þeir aitlburðk gerzt,
er mimntu á hinztu för Ólafs
Tryggvasonar, og þar að auki á
rnjög svipuðum tínia. Fólfe
sbreymdi að bl þess að virða fyr-
k sér vimnubröigð forn'leiiPafræð-
inigannia og sjá skipsflökin, og urn
Norðurlönd voru hivað eifltir annað
sýndar sjónvairpsmyndir frá Hró-
arsfceldufirði. Margir virbu þessi
gömilu skipsflök huigfangnir fyrir
sér, en áðrir urðu fyrir mifeluinl
von'brigðum: Þetta var ekki skip-
uim Mtot, ekkeirt annað em brotnar
og skiældar fjaOarskaminiir. Það
þunfiti mlrið ímyndunaraifl' til þess
að sjá fyrir sér stolta knerri vagga
á öOldum Hróarskel'dutfjarð'arims.
Sumum varð það að orði, að þiá
miætti kalla sig Mads, ef þessum
fi.iamda yirði einhvern tíma krækt
'svo saiman, að sOrip gæti heibið.
Senn eru stjö ár siðan þetta gerð-
ist, og það hefur llenigst af verið
hOjótt um skipisflökin, sem bjarg-
580
TÍMI.NN
SUNNUDAGSBLAÐ