Tíminn Sunnudagsblað - 01.11.1970, Blaðsíða 10

Á vegum Ríkisút'gáfu náms-
bóka hefur verið hrundið af
stað bókaflokki sem kallast Bók
menntaúrval skólanna. Ásamt
öðru starfi á þeim vettvangi í
seinni tíð er framtak Ríkisút-
gáfunnar til marks urn vaxandi
skilning manns. á nauðsyn víð-
tækari bókmenntalestrar í skól-
um. Ber að fagna því og
vænta að slíkri starfsemi verði
fram haldið. Fyrsta sagan í Bók
menntaúrvali skólanna kom á
markað í vor, upphafsbók F.iall-
kirkjunnar eftir Gunnar Gunn-
arsson, Leikur að stráum. Þessi
Leikur að stráum er hluti miklu
stærra skáldverks, þótt sagan
standi að vísu prýðilega fyrir
sínu án samhengis við seinni
hluta Fjallkirkjunnar.
Ekki er ætluinin að fara hér
mörgum orðum um Fjallkirkj-
una, mesta og fe-gursta verk
Gunnars Gunnars-sonar. Auð-
ugra skáldrit getur ekki frá
hendi íslenzks sagnaskálds. List
fengi höfundar og íþrótt, næm-
leiki hans og skyggni í gerð
þessa mikla verks mun eiga fáa
sína líka þótt leitað sé vítt um
til á íslenzku í búningi höfund-
ar sjálfs. Þýðing og frumtexti
eru að vísu jafnan sitt hvað og
fullkominni e-ndurspeglun verð
ur aldrei náð, til þess eru tungu
mál of ólík sín í milli. En ætla
mætti að höfundur komist nær
frumtexta verksins en aðrir
menn. Skoðanir hafa verið
skiptar um hvort rit samin á
erlendu máli geti talizt til is-
lenzkra bókmennta. Nú munu
þó fáir vilja synja slík-u sagna-
skáldi sem Gunnari Gunnars-
syni um rúm í íslenzkri bók-
menntasögu, enda sverja verk
ÞAU ÁR ERU LIÐIN...
útgáfa telst af þei-m sökum bók-
menntaviðburður að nú birtist
sagan í fyrsta sin-n í íslenz-kri
þýðingu höfundar sjálfs.
Um Fjallkirkjuna hefur nokk
uð verið ritað á íslenzku og
sumt prýðilega. Merkast af því
munu vera tvær ritgerðir Hall-
dórs Laxness og sálfræðileg
könnun Sigurjóns Björnssonar,
Leiðin til skáldskapar. En varla
eru þessar ritgerðir við hæfi
ungra lesenda. Aftan á titil-
blaði hinnar nýju útgáfu Leiks
að stráum er þess getið, að
Sveinn Skorri Höskuldsson hafi
„séð um útgáfuna". Sú umsjón
virðist ekki í öðru fólgin en
lestri prófaiika, því að hvorki
fylgir sögunni nein greinar-
gerð, skýringar né ábendingar
til lesenda. Væri það þó mjög
gagnlegt ungu fólki sem bókin
er ætluð, enda eru skólaútgáf-
ur Skálholts þannig úr garði
gerðar. Tel ég inlður farið að
Sveimn Skorri skyldi ekki að
minnsta kopti rita formálsorð
að bókinni þar sem skýrt væri
frá verkinu og höfundi þess.
Því fremur væri það þarft að
lönd. Einkum á þetta við
um þann hluta sögunn-
ar sem gerist á íslandi.
Steingrímur J. Þorsteinsson
hefur lýst Fjallkirkjunni á
þessa lund: „Hún er töfrafull-
ur veruleikaheimur, dagsönn
skáldskaparveröld, risin upp af
reynslu höfundar, þroskasaga
skálds frá upphafi vega, rakin
með því að skynja umhverfi og
tilveru frá hans viðhorfi. Og
hér verður jafnvel hið smávægi-
lega stórvægilegt: hér er ekk-
ert svo lítið að það hljóti e'k-ki
inntak og gildi, — yndisleiki,
viðkvæmni, kímni, beiskja, —
lífsauðlegð í seiðmagnaðri stíl-
snilld“. Slíkt er þetta skáld-
verk.
Sem kunnugt er sneri Hall-
dór Laxness Fjallkirkjunni úr
dönSku af mikilli málsnilld
og hefur sú þýðing ver-
ið prentuð þrívegis í heild.
Þegar Gunnar Gunnarsson
tekur sér síðan ‘ fyrir
hendur að íslenzka söguna
mun það gert sökum þess að
hann vill að bækur sínar séu
hans sig öll í íslenzka ætt þótt
mörg séu sarnin á danska
tungu. Gunnar vill þó trúlega
festa sig enn frekar í sessi með
því að umrita bækur sínar á ís-
lenzku þótt þær liggi fyrir í
ágætum þýðingum annarra. Þar
ber hæst þá Magnús Ásgeirs-
son og Halldór Laxness.
Fróðlegt er að bera saman
þýðingar Halldórs Laxness og
Gunnars Gunnarssonar á Leik
að stráum. Sá samanburður verð
ur þó ekki reistur á jafnréttis-
grundvelli, og mun nokkuð vill-
andi þar sem þýðendur standa
ólíkt að vígi. Sá er vitanlega
munur á, að höfundur bókar
hefur miklu frjálsari hendur
en annar þýðandi. Hann er ekki
bundinn af frumtexta sínum en
getur að eigin vild vikið frá
honum, þar sem sá er þýðir
verk annars manns hlýtur að
fylgja frumtexta hans af fyllsta
trúnaði sem við verður komið.
Gunnar Gunnarsson hefur
gert töluverðar breytingar á
Leik að stráum. Tvö atriði
skul-u nefnd sem kunna að virð-
ast minni háttar en segja þó
850
T I M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ