Tíminn Sunnudagsblað - 06.12.1970, Qupperneq 14

og góðar. Og það gerði ég. Þessu
fylgdi sú kvöð ein, að ég færi vei
tmeð bækurnar og léti þær á sinn
stað aftur, þegar ég hefði lesið
nægju mína — og það var ágæt
kvöð.
— Þetta hefur verið ágætur
kafli á mótunarárunum?
— Já, það e, nú ekki aiveg laust
við það. Það getur vel verið. að ég
hafi ekki ávaxtað þetta pund mitt
svo sem skvldi, en þó er það alveg
víst, að áhrifin frá þessu ágæta
heimili hafa fvlgt mér fram á
þennan dag, oá munu areiðanlega
gera það á meðan ég held ráði og
rænu. Þáð var ekki fyrr en árið
1920, að ég komst í kynni við ann-
að svið mannleera athafna. sem
átti eftir að verða mér drjúgur
reynsluskóli og góður förunautur
lengi síðan.
— Hvað var það?
— Það var þegar ég gekk í
íþróttafélag Reykjavíkur. Þar var
þá leikfimike-nnari Björn Jakobs-
son frá Narfastöðum í Reykjadal.
Hafði hann lært i Askov-skóla í
Danmörku og lokið námi við Stat-
ens Lærerhöi^kole í Kaupmanna-
höf.n. Kjörsvið hans voru fimleikar
og heilsufræði. Var hann, þegar
hér var komið sögu, jafnframt
kennari við Menntaskólann í
Reykjavík. Björn var mjög sjálf-
stæður í kennslu sinni og fór eig-
in leiðir. Hann byggði upp nvtt
Kerfi, sem mörgum þótti líkara
ballett en leikfimi. Gamla kerfið
var stífara og stirðara. líktist her-
menn-skutilburðum. Mönnum var
því ærin nýjung í hinum mjúka,
.létta og leikandi stíl Björns Og
það var ekki nóg með bað, að okk-
ur hér heima væri þetta ný
reynsla. Yfirburðir Björns voru
slíkir, að hann hafði ærna mögu-
leika til þess að verða heimsfræsu-r
eftir utanferðir sínar með fim-
leikaflokka árin 1927 og 1928
— Hann hefur samt metið aðra
hluti meira en frægðina?
— Já. Tryggð við gamla hug-
mynd hans sjálfs og vinar hans,
Jónasar frá H-riflu, um íþrótt.askóla
á Laugarvatni, kom i veg fyrir
frekari frama hans erlendis. En
eins og alþjóð er kunnugt, var
hann fyrsti skólastjóri íþróttaskól-
ans á Laugarvatni, og var starf
hans þar bæði mikið og þjóðholit,
þótt að sjálfsögðu væri það allt
annars eðlis en það, sem skapar
mönnum frægð og frama meðal
annarra þjóða.
4rið 1922 kom hingað fiml-eika-
ug íþróttaflokk-ur.frá Oslo Tum-
f-orening. Sýndu þeir hér leikfimi
o-g tók-u þátt í íþróttamótum, þar
sem þeir meðal annars sýndu leik-
fimi á svifrá, sem ekki hafði áður
sézt hér, og mörgum þótti mikið
til koma. Þetta varð til þess, að
Í-R. keypti sér slíkt áhald og fékk
síðan þáverandi Noregsmeistara til
þess að koma hingað og kenna.
Minna mátti nú ekki gagn -gera.
Árið 1923 lagði Í.R. upp í sína
fyrstu sýningarför vestur og norð-
ur um land til Akureyrar. í þeim
hópi voru eingöngu karlmenn.
— Va-rst þú þar með?
— Já, ég var þar með í för. Við
sýndum á ísafirði, Sigl-ufirði og
Akureyri. Þegar sýningum var lok-
ið. ákváðum við að fara fótgang-
andi suður Kjöl til Þingvalla.
— Var það ekki hin skemmti-
legasta ferð?
— Hún var blátt áfram stórko-st-
leg. Við fórum byggðir vestur yf-
ir Blöndu og síðan upp úr Blöndu-
dal á Hveravelli. Þaðan suður Kjöl
á Hlöðuvelli og Þíngvöll. Þegar
við komum að Skjaldbreið, var
veðrið svo gott, að við „styttum
okkur leið“ méð því að -gan-ga
beint yfir fjallið. Það var
dýrle-g för, sem skildi eftir
góða líðan í sálinni, þótt
ekki skilaði hún sama árangri
og för Jónasar Hallgrímssonar,
þegar hann tróð þær sömu slóðir
ásamt h-undi og hesti forðum.
Nú. Tveimur árum seinna, 1925,
fór Í.R. með fimleikaflokk karla
og kven-na norður og a-u-stur um
1-and, alla leið til Seyðisfjarðar. Það
var ferðazt með ströndum fram,
ýmist með s'trandferðaskipi eða
bátu-m, og sýnt í ka-upstöðum. Á
Seyðisfirði s-kildi leiðir. Kvenfólk-
ið hélt áfram suður með skipi-nu,
en við, karlaflokkurinn, héldum
áfram sýning-um fyrir austan, með-
al annars bæði á Seyðisfirði, i Nes-
kaupstað og Eskifirði. Ætlunin var
að sýna líka á Egilsstöðum, og við
fórum upp á Hérað í þeim tilgangi,
en þá voru þa-r mislin-gar og sam-
komubann, svo ekkert varð úr sýn-
ingu.
Á Valþjófsstað fengum við hesta
og fórum á þeim suður í Berufjörð.
Þaðan fóru-m við í Hornafjörð og
síð-an sem leið liggur landveg alla
leið út í Fljó-tshlíð. En að vísu vor-
um við ekki alltaf með sömu hest-
ana. Einn af næturstöðum okkar
var Stafafell í Lóni. Kvöldið, sem
við vorum þar, kom upp hjá okk-
u-r d-eila um það fræga misklíðar-
efni, hvað áttirnar eru margar á
norðurpólnum. Vildu sumir halda
því fram, að þær hlytu að vera
fjórar, eins og annars staðar á
hnetti vorum, en aðrir álitu að
ekki gæti verið þar um aðrar átt-
ir að ræða en suður. Um þetta var
deilt drjúga stund, þangað til
Try-ggvi Magnússon kom með við-
hlítandi la-usn. Hann sagði: „E-f þið
eruð þrír á pólnum Ósvaldu-r,
Silli og Magnús — þá er Magnús
áreiðanlega ve(r)stur“. Þar með
var því máli til lykta ráðið.
Nú liðu en-n tvö ár. Þá var það
árið 1927, að Í.R. þáði boð Osló-
Turnforening um að senda fim-
leikaf-lokka karla og kvenna Hl
Noregs. Þetta þótti mörgum hér í
mi-kið ráðizt, en ég held, að flokk-
arnir hafi ekki orðið landinu eða
sjálfum sér til neinnar skammar,
jafnvel þveröfugt. Kerfi Björns
Jakobssona-r vakti hvarvetn-a
óskipta athyg-li, en mesta þó
í Gautaborg, þar sem háð var fim-
leikamót allra Norðurlandanna.
Þar sýndu stúikurnar í sirkus, þar
sem voru að minnsta kosti fimm
þús-und áhorfendur. Og þáverandi
sendiherra íslands í Danmörku,
Sveinn Bjömsson, síðar forseti,
gerði sér ferð ti-1 Gautaborgar til
þess eins að -horfa á sýninguna, og
skrifaði mjög lofsamle-ga um han-a
á eftir. Það, sem vafcti alve-g sér-
stáka eftirtekt þarna, var munur-
inn á fyrirs-kipunum Björns o-g
annarra íþróttakennara, sem þar
voru. Sumir kölluðu og hrópuðu,
stífir eins og hermenn. Björn af-t-
ur á rnóti, hálf-hvíslaði sínar fyrir-
skipanir, svo enginn heyrði þær,
nema fólkið, sem hann varð að
stjórna. Þar vi-rtist því allt gan-ga
-sjálfkrafa. E-nda var líka þögnin í
salnum svo alger, að á meðan gólf-
æfingarnar stóðu yfir hefði mátt
heyra saumnál detta. Að staðæf-
ingum loknum dundi lófaklappið í
salnum með slíkum þrótti, að því
var líkast, sem fellibylur skyl-li á
húsinu.
Árið eftir, það er að segja 1928,
fór Björn með kvennaf-lokk til Cal-
ais og Lundúna, og varð sú för
ein-nig hin bezta.
Ég hef rakið þetta til þess að
undirs-frika það, sem ég sagði áð-
an, að Birni Jakobssy-ni hefðu stað-
ið allar dyr opna-r á-þessum vett-
vangi erle-ndis, ef hann hefði ekki
verið bundinn í báða skó við sín
974
T 1 M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ