Tíminn Sunnudagsblað - 03.10.1971, Blaðsíða 21

Kunningjunum iieiSsað
Að jafnaði er ekki kær vinátta
með hundum og sauðfé. Þó getur
svo verið. Þessi ær er frá Núps-
túni í Hrunamannahreppi og ný-
komin af fjajli eftir sumardvöl á
afrétt. Og hér sjáum við, hvernig
bæjarhundarnir heilsa henni. Ekki
verður betur séð en það séu sann-
kölluð blíðuhót, er Þau auðsýna
hvort öðru, ærin og hundurinn,
hvað sem kann að hafa dregið til
svo náins kunningsskapar þeirra á
milli. Hvolpurinn stendur hógvær
fyrir aftan og fylgist með.
Heimilisfólkið horfði á þessa at-
höfn út um gluggann, því þetta
gerðist heima við bæ, og Guðmundi
Guðjónssyni þótti þess vert að
sækja myndavélina, því að hún er
ævinlega óljúgfrótt vitni.
stefnu hinna eldri manna. Þar
Voru reikningsskil, og þar mátti
heyra töluð orð í fullri meiningu
án undandráttar. En þar voru einn-
ig jafnaðar deilur og mælt til vin-
áttu.
Þannig koma minningarnar mér
fyrir sjónir.
Ekki er ætlan mín að rekja hér
lengi þennan þátt liðinna atburða.
Þó get ég ekki stillt mig um að
draga frarn tvö atvik, sem sýna,
að fleira var sinnt í Hamasrétt
en brýnustu skyldum við fjárskil-
in.
Við erum stödd í almenningi
Hamarsréttar fagran haustdag. Sól
in er ekki komin í hádegisstað og
réttarstörf eru um það bil hálfn-
uð.
Okkur verður litið norðvestur
yfir réttina, og fyrir augun ber
konu, er kemur ríðandi norðan
fjörukambinn.
Hún hvetur hestinn og heldur
að réttardyrum. Við gangveginn
rennir hún sér liðlega úr söðlin-
um og leggur taum hestsins yfir
dyrastöpulinn. Svo gengur hún
teinrétt og hvatlega í átt að al-
menningnum. Þar kastar hún
kveðju á fólkið. Svo snýr hún máli
sínu að ungum manni nærstödd-
um, sem var höfði hærri en aðrir
þeir, sem í almenninnum voru.
Þegar þau hafa tekið tal saman,
dregur hún skjal úr barmi sín
um og réttir honum, en hann
kveður sé hljóðs og les. Að lestri
loknum talar hann frá eigin
brjósti.
Hér voru þau að vinna að einu
og sama máli, húsfreyjan á Heiða
felli, Auðbjörg Jakobsdóttir, og
tengdasonur hennar, Guðmundur
Arason, síðar hreppstjóri á Illuga-
stöðum. Þau eru að minna á ung-
an mann í hreppnum, sem hefur
orðið að ganga undir þann örlaga-
dóm að missa aðra höndina á há-
skeiði ævinnar, og þau biðja
hreppsbúa að leggja sitt litla lóð
á vogarskálina til að bæta honum
þann missi, að svo miklu leyti
sem það er á þeirra valdi.
Hvað er lífið? Háski og alvara,
tvær greinar á sama stofni.
Ég sagði áður að Hamarsrétt
hefði ve/ið staður reikningsskila.
Þar voru ósjaldan innkölluð sveit-
argjöld. Við vissum, hvað það
þýddi, er góðkunningi oikkar tók
sér sæti á vegg almenningsins og
fór að handleika brúna leðurvesk-
ið með ólinni, sem rennt var í
smeyg yfir miðjuna, enda stóð þá
sjaldan á kallinu til gjaldenda.
Ég minnist eins slíks atviks.
Granni okkar er kominn í sæti
sitt og beinir rödd sinni til þin
og mín í almenningnum. En þá
uppgötvum við tíðum, að við höf-
um farið vanbúnir að heiman, og
þá var að grípa til þeirra ráða
sem helzt voru tiltæk. „Ætli hann
Fúsi geti ekki lánað mér?“
Og Fúsi lánaði. — „Ég ætla að
biðja Sigfús“ — og Sigfús lánaði
og lánaði.
Loks var nafnalistinn á gjald-
skránni á enda, og síðast var Sig
fús kaiiaður og beðinn að borga
útsvarið. Einum of seint. Brunn
urinn var þurrausinn. Sigfús hafði
lánað allt úr veskinu sínu.
Þá hló skattheimtumaðurinn og
sagði:
„Trúir nokkur því, að hann Sig-
fús í Stöpum geti ekki brogað út-
svarið sitt?“
Tíminn með sína þjóðlífshætti
breytist. Nú sést ekki lengur, að
bændur og búalið raði sér í
hvamminn og stýfi þykk sauðaföll
úr hnakktöskum. En ennþá á Ham-
arsrétt með sínu sérkennilega um-
hverfi aðdráttarafl. Um hásumar-
skeið renna langferðabílar að rétt-
inni og húsfreyjur úr höfuðstað
Norðurlands taka mali sína og
ganga í hvamminn. Þættir tilver-
unnar eru á ýmsa vegu samofnir
og litbrigði lífsins mörg.
En að baki okkar þylur niður
tímans við eyru, og við berumst
fram fyrir næsta leiti.
★
T f M I N N — SUNNUDAGSBfcAÐ
717