Morgunblaðið - 22.05.2004, Síða 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. MAÍ 2004 37
SJÁLFSAGT væri hægt að reyna
það. En þótt undirritaður sé ekki
lögfræðingur þá skilst mér að slíkt
væri saknæmt. Ég reikna einnig
með að flestir séu í dag sammála um
hverju það mundi skila að reyna
slíkt en verður það samt ekki að
vera hafið yfir allan vafa? Þegar for-
setisráðherra lýsti því
yfir í frægu morg-
unútvarpsviðtali að
svokallaðir Baugs-
feðgar eða -sonur
hefðu haft í hyggju að
múta honum til að
hverfa frá völdum held
ég að fæstir hafið tekið
þetta alvarlega og allra
síst hann sjálfur. Menn
skynjuðu strax að
þarna var forsætisráð-
herra að leggja af stað
í krossferð, hvort það
sem það var af per-
sónulegum óvildarskap, fyrir ónefnd
hagsmunasamtök eða hópa eða fyrir
Sjálfstæðisflokkinn gegn Samfylk-
ingunni. Þar sem þetta hefur aldrei
komist á hreint þótt málin hafi e.t.v.
skýrst nokkuð með tilkomu fjöl-
miðlafrumvarpsins þá vissi enginn
hvort forsætisráðherra væri að berj-
ast við vindmyllur eða áþreifanlegan
óvin þjóðarinnar. Því miður hafa
samt ýmsir legið í valnum síðan
þessi krossferð hófst þótt það sé
ekki eins alvarlegt og afleiðingar
stríðsins í Írak og Palestínu sem við-
komandi forsætisráðherra er ekki
saklaus af.
Það sem teljast mútur í einu landi
eða heimsálfu telst sjálfsögð fyr-
irgreiðsla í öðru landi eða heimsálfu.
Við teljum okkur vera þjóð þar sem
mútur koma varla fyrir í stjórnkerf-
inu. Þó viðgengst hér æði margt sem
mundi á hinum Norðurlöndunum
teljast hreinar mútur og ráðherrar
yrðu að víkja yrðu þeir uppvísir að
slíku eða alla vega yrðu þeir krafðir
um að borga skatt af slíkum fríð-
indum. Hvenær mundi það viðgang-
ast annars staðar í nágrannalönd-
unum að ráðherrar færu í laxveiði í
boði banka eða fyr-
irtækja sem kostar
formúu fjár án þess að
vera krafðir greiðslu
skatts svo ekki sé talað
um frekari kröfur?
Hversu oft fara ráð-
herrar okkar ekki er-
lendis í boði banka eða
annarra fyrirtækja til
að vera við opnun úti-
búa eða dótturfyr-
irtækja? Jú, það má
alltaf réttlæta þetta
með því að það sé verið
að greiða fyrir sam-
skiptum eða viðskiptum en hvar
liggja mörkin? Það er einfalt að
segja eftir laxveiðiferð að engin
hætta sé á að samviskan geti ekki
skorið úr um mútur eða ekki mútur
og að engin hætta sé á að slíkt boð
geti haft áhrif á ákvörðunartöku við-
komandi.
Í Morgunblaðsgrein í þriðjudags-
blaðinu 18. maí 2004 skrifar hæsta-
réttarlögmaður sem reyndar er titl-
aður þar prófessor orðrétt vegna
forsetans og fjölmiðlafrumvarpsins
m.a.: „Í tilviki forsetans og fjölmiðla-
laganna er staðan sú, að forstjóri
Norðurljósa er formaður félags, sem
staðið hefur straum af kostnaði for-
setans við að reka kosningabaráttu
og ná kjöri í embættið. Þar er sjálf-
sagt um drjúgar fjárhæðir að ræða.
Fyrirtækið, starfsmenn þess og fjöl-
miðlar, sem það rekur, hafa sent for-
setanum ákall um að staðfesta ekki
lögin. Ef hann verður við þeim
áskorunum er að minnsta kosti
hugsanlegt, að ástæðan sé vilji til að
endurgjalda fjárstuðninginn í kosn-
ingabaráttunni. Í vanhæfisfræðum
er m.a. talið að ekki sé nóg að sá sem
fer með ákvörðunarvald sé í raun
hlutlaus, hann þarf einnig að virðast
vera það.“
Er lögfræðingurinn að gefa í skyn
að hægt sé að múta forsetanum og
að hópur fólks sé reiðubúinn að
múta honum og gerast þar með
brotlegur? Auðvitað verður slíkt að
vera hafið yfir allan vafa eins og lög-
fræðingurinn skrifar. En hvernig?
Verður forsetinn vanhæfur til að
undirrita lög ef það mundi á ein-
hvern hátt verða Baugi til hagnaðar
þar sem dóttir hans starfar hjá fyr-
irtækinu samkvæmt upplýsingum
forsetisráðherra? Hvers konar
hundalógík er þetta? Eða er þá ekki
forsætisráðherra vanhæfur þegar
fjallað er um málefni Háskóla Ís-
lands þar sem stórvinur hans og
verjandi Hannes Hólmsteinn (pró-
fessor) starfar?
Undirritaður getur ekki tekið
mark á lögfræðingi þótt hann sé
hæstaréttarlögfræðingur og pró-
fessor að auki sem lýst hefur því yfir
eftir að hafa tapað máli fyrir Hæsta-
rétti að hann mundi fara eins að við
sömu aðstæður og hann var dæmdur
fyrir. Sem sagt, ekkert er að marka
dóm Hæstaréttar þegar það passar
ekki viðkomandi. Hafa menn ekki
heyrt svipuð rök annars staðar, t.d.
frá ráðherrum? Eru ekki ýmsir pró-
fessorar við Háskóla Íslands miklir
fræðimenn þegar það passar en ekki
neinn „Hæstiréttur“ þegar þeir eru
á annarri skoðun en ráðamenn?
Verður ekki að gera kröfur um að
ráðamenn noti rök sem mark er tak-
andi á en ekki bara hvað passar
hverju sinni? Hér ráða lögmenn
miklu um lög sem sett eru og fitna
síðan á að vera ósammála um túlkun
þeirra og hver borgar síðan brús-
ann? Er ekki mál að linni?
Er hægt að múta forsetanum?
Víðir Kristjánsson fjallar
um forsetann ’Verður ekki að gerakröfur um að ráðamenn
noti rök sem mark er
takandi á en ekki bara
hvað passar hverju
sinni? ‘
Víðir Kristjánsson
Höfundur er starfsmaður hjá
hinu opinbera.
og inn í pólitíkina og tekur sér
stöðu með andstæðingum frum-
varpsins. Hann hefur ábyggilega
fullan rétt til að skjóta málinu til
þjóðarinnar þótt „lögspekingar“
reyni að snúa út úr texta stjórn-
arskrárinnar til að „sanna“ hið
gagnstæða. Aftur á móti er afleitt
ef þetta mál verður fyrir valinu ef í
fyrsta skipti á að láta reyna á mál-
skotsréttinn. Ólafi Ragnari er
örugglega fullljóst um hvaða
grundvallaratriði málið stendur.
Hann var formaður Alþýðu-
bandalagsins, en Þjóðviljinn var
blað þess, og reyndi oftar en einu
sinni, í krafti stöðu sinnar, að hafa
áhrif á ritstjórnarstefnu undirrit-
aðs. Um þetta má lesa á slóðinni:
http://ogmundur.is/news.asp
?id=667&news_ID=1639&type=
one. Ég er ekki í hópi þeirra sem
tortryggja blaðamenn á fjölmiðlum
Norðurljósa, þótt mér finnist þeir
stundum skjóta yfir markið, en
þeir eins og aðrir starfsmenn fjöl-
miðla eru í liði eigendans. Ekki er
nokkur leið að lögþvinga eiganda
fjölmiðils til að hafa fólk í vinnu
sem hann vill ekki hafa eða leyfa
því átölulaust að halda úti fjölmiðili
á hans vegum sem hann vill ekki.
Hann ræður því ferðinni að lokum,
þótt mér detti ekki í hug að halda
að eigendur Norðurljósa eða
Fréttar andi stöðugt niður um
hálsmálið á blaða- og fréttamönn-
um og ritstýri umfjöllun þeirra.
Fari lögin í þjóðaratkvæðagreiðslu
er því miður mikil hætta á að þjóð-
in verði spurð: Viltu lögfesta geð-
vonskuna í Davíð? – en ekki um
það sem skiptir miklu meira máli:
Viltu setja lög sem hindra að örfáir
geti átt stóran hluta fjölmiðlanna?
Hinni fyrrnefndu mun hún örugg-
lega svara neitandi en segja já við
þeirri síðari.
Höfundur er rithöfundur og fyrrver-
andi ritstjóri Þjóðviljans.
Bankastræti 3
sími 551 3635
www.stella.is
eru
líka fyrir
karlmenn
SNYRTIVÖRUR