Lesbók Morgunblaðsins - 14.06.2003, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 14. JÚNÍ 2003 9
1.
Það hófst með framkvæmd
forsjónar,
sem fyrr vor kirkjan metur,
þá ellefu við aldirnar
sex árin teljum betur,
er Hólastifti Gissur gaf
með Guði Norðlendingum.
Búendum bauð hluta af
biskups verka-hringnum.
2.
Þar fyrstur kom hann herra
Jón,
við ,,helga“ nafnið kenndur,
Ögmundsson með engla tón
af erkibiskup nefndur.
Þá varð að finna stifti stað
til starfa: – Biskups setur.
Þeim bauðst á Hólum hlutverk
það,
þeir hefðu ei valið betur.
3.
Fjölsótt ,,heim að Hólum“ var,
hefð þar kirkjú að sækja,
enda miðstöð menningar,
í mætti Guðs, að rækja.
Kirkjan þurfti kennilýð,
þar kennsla hófst í skóla.
Bókagerð var góð og tíð,
Guð vor leit til Hóla.
4.
Við Guðbrand kennd er bóka
bók,
strax blessun mesta veitti
sem hann í prent að Hólum
tók,
að hluta þýddi og skreytti.
Ef eigi jafn-vel, jafn-skjótt þýtt
játað Guðs Orð væri
er óvíst hvort vel íslenskt, frítt
og elskað mál sig bæri.
5.
Senn níu alda tímatal
nú telur Hólastifti,
þá Austurbúum bauðst það val
að breyttust svæða skipti.
Vígslubiskups umsjón er
ætíð mikils virði
æðri stjórn er eins og ber
hjá yfir kirkju hirði.
6.
Mikil gjöfin Gissurar
gerðist þeim mun stærri.
Því ábyrgð vex – og vandinn
þar.
Verum Guði nærri,
því nema hann sinn haldi vörð
hamrar marklaust smiður.
Að vilja Guðs – svo verkin
gjörð
mest virðir kristinn siður.
SR. PÉTUR
SIGURGEIRSSON
Höfundur er biskup.
Hólastifti
hið forna
og nýja
ing borgarinnar, Stefs og Flugleiða sem auðveld-
ar framsæknu tónlistarfólki að hasla sér völl er-
lendis. „Þetta eru þó allt of litlir peningar, en
hugmyndin er góð,“ segir Kjartan. „Borgin er bú-
in að átta sig á því að það koma hingað ferðamenn
vegna tónlistarinnar.“ Georg segir þá oft verða
vara við að fólk langi að heimsækja Ísland, gagn-
gert til að skoða uppruna tónlistarinnar sem það
er að hlusta á. Svo er það auðvitað fólkið sem
kemur á alla tónleika þeirra, hvar sem er í veröld-
inni – eitthvað er um það, og ég velti því fyrir mér
hvort þeir eigi sér fastan aðdáendahóp, eða cult, í
kringum sig. „Það er hollensk stelpa sem kemur
mjög oft, og önnur japönsk sem flýgur út um allan
heim til að koma á tónleika,“ segir Georg. „Hún
flaug til dæmis frá Japan til Kanada á eina tón-
leika. Við hittum hana fyrir utan og bjóðum henni
á alla tónleika, nóg að borga flugfarið. Hún er orð-
in góður vinur okkar í dag. En annars er ekkert
cult í kringum okkur, kannski helst í Frakklandi
og Hollandi, þar er eitthvert lið sem eltir okkur.“
Tónleikaferðin með Radiohead er þeim eft-irminnileg og Kjartan segir að hún hafihaft mikla þýðingu fyrir Sigur Rós. „Viðspiluðum tíu tónleika með þeim, og fyrir
um tólf þúsund manns í hvert sinn. Þetta voru
meira en hundrað þúsund manns í allt á tveim vik-
um. Þetta hafði heilmikil áhrif.“ „Það var líka
gaman fyrir okkur að sjá hvaða risabatterí svona
tónleikar eru,“ bætir Orri við. „Það voru um
hundrað manns í vinnu við tónleikana sjálfa.“ Og
Georg rifjar upp tónleikana í París. „Maður fékk
hálfgert sjokk, það voru svo mikil læti í fólkinu og
mikið öskrað. Manni var oriðið heitt í hausnum að
heyra tólf þúsund manns öskra og klappa, maður
kiknaði eiginlega í hnjánum eins og maður væri
hálfhræddur. En þetta var auðvitað rosalega
gaman.“
Enn erum við varla búin að minnast á samstarf
Sigur Rósar við Steindór Andersen og Hilmar
Örn Hilmarsson sem náði hámarki í Hrafnagaldri
Óðins á Listahátíð í fyrra. „Við vorum búnir að
tala lengi um að gera þetta og svo bara atvikaðist
þetta svona,“ segir Kjartan. „Við vorum ekkert
rosalega lengi að semja tónlistina. Við byrjuðum á
því að fara til Páls á Húsafelli til að fá að spila á
steinana og bjuggum grunnstefin til um leið og
við komumst í tæri við steinaspilið. Steindór kom
svo með stemmurnar ofan á það, og svo útsettum
við allt klabbið.“ Hrafnagaldur Óðins vakti mikla
eftirtekt og tilnefning til Tónlistarverðlauna
Norðurlandaráðs fylgdi í kjölfarið nú í vor.
Hrafnagaldur verður enn á ferðinni í sumar. „Við
förum á Ólafshátíðina í Þrándheimi í lok júlí og
spilum tvenna tónleika í Olavshallen,“ segir
Kjartan. „Þetta er hákristileg hátíð og verður
vonandi bara gaman. Svo er planið að fara líka til
Frakklands með Hrafnagaldur á næsta ári á Ís-
landsdaga.“ Scola cantorum verða með Sigur Rós
í Þrándheimi en hljómsveitin verður norsk. Stein-
arnir hans Páls verða auðvitað með í för, annað
eins músíkgrjót sjálfsagt erfitt að finna annars
staðar.
Við förum að ljúka þessu spjalli. Stelpan hans
Orra er hætt að príla í pabba sínum og vill fara að
komast út. Þar bíður allsendis ómúsíkalskt
Bankastrætisgrjótið í hrúgum – eina músíkin í því
þegar þétt regnið lemur það – reyndar svolítið
skemmtileg hljóð. Ég undrast með sjálfri mér
hvernig Sigur Rósar-strákarnir fara að því að
vera svona afslappaðir, miðað við allt fárið kring-
um hljómsveitina á síðustu misserum. Ég stend
mig að því að vera eins og sannur Íslendingur,
dást að þeim í innstu hugarskotum fyrir eljuna og
vinnusemina. En best er að vita af því að enn er til
fólk sem finnst gaman að skapa, búa eitthvað til,
koma heiminum á óvart með nýjum hugmyndum
um það hvernig tónlist getur verið – og gerir það
líka svona listilega vel.
að búa til tónlist, ekkert vesen.“ „Það var nú samt
markmið hjá okkur með Ágætis byrjun að reyna
að ná til sem flestra,“ segir Kjartan. „Við vildum
reyna að breyta tónlistarheiminum, og auðvitað
vonar maður að það gerist og að við getum opnað
eyru fólks.“ Þetta þýðir þó engan veginn að Sigur
Rós eigi sér ekki drauma um hluti sem gaman
væri að gera. „Auðvitað langar mann að gera all-
an fjandann,“ segir Kjartan „en það eru engar
knýjandi langanir um einhver risaverkefni. Plön-
in okkar ná frekar stutt fram í tímann.“ Og næstu
plön ná fram í ágúst. Þá langar þá að fara í stúd-
íóið og byrja á næstu plötu, ekki klára, bara byrja.
„Hún kemur kannski út á næsta ári, kannski ekki;
– kannski kemur hún bara út í ágúst.“
Það hefur vakið athygli hversu miklu list-rænu frelsi Sigur Rós hefur náð fram ísamningum sínum við erlenda útgefend-ur. Hljómsveitin ræður öllu, syngur á ís-
lensku ef hún vill – reyndar kom það fram í skoð-
anakönnun nýverið að erlendum aðdáendum
hljómsveitarinnar finnst ekki síðra að heyra
sungið á íslensku en ensku; eða vonlenskunni,
tungumálinu eða málleysunni sem Jónsi hefur
komið sér upp og syngur á. Einhvers staðar var
haft á orði að jafnvel Sting næði ekki svona góð-
um samningum. En þetta er tvíbent. „Þetta skipt-
ir okkur öllu máli,“ segir Georg. „En það er auð-
vitað hægt að semja um hvað sem er og það er
hægt að skrifa undir svona samning og fá ekkert í
staðinn, það er bara þannig. Það er ekkert mál að
fá samning sem býður upp á hundrað prósent list-
rænt frelsi, ef plötufyrirtækið getur ekki boðið
það, þá bara skrifar maður ekki undir, það er svo
einfalt, ekki síst ef það vill fá mann á samning hjá
sér,“ segja þeir. Þetta var kannski minna mál
þegar þeir voru að byrja og voru hjá litlu fyr-
irtæki. Segjast þó gætu náð svipuðu frelsi hjá
stærra fyrirtæki í dag – þeir eru jú búnir að sanna
rækilega að þeir standa undir væntingum.
Það er hreint ekki auðvelt að segja eitthvað fal-
legt um Sigur Rós, og ég finn að þeir verða svolít-
ið hvumsa við hrós. Þannig er það einmitt þegar
ég spyr þá hvort það sé ekki góð tilfinning fyrir þá
að sjá hvað aðrar hljómsveitir eiga auðveldara
með að koma sér áfram í kjölfar velgengni Sigur
Rósar. „Ég held að það sé ekkert okkur að
þakka,“ segir Kjartan. „Aðrar hljómsveitir eru að
gera það gott fyrir sitt eigið ágæti, og það er auð-
vitað hrein snilld. En auðvitað hefur athyglin
beinst mikið að Íslandi síðustu fimm til tíu árin.
Öll sú athygli hefur skipt máli. Það eru ekki bara
Sykurmolarnir, Björk og Sigur Rós sem athyglin
hefur beinst að, hér er bara fullt af góðum hljóm-
sveitum. Íslendingar eru mjög metnaðarfullir og
vilja vera bestir, allir á fullu. Þeir eru bara að
fatta það núna að þeir geta líka gert góða hluti í
tónlistinni. Sjálfstraustið er að byggjast upp.
Yngri kynslóðir hafa það fram yfir þær eldri.“
Við sökkvum okkur niður í samræður umfyrirbærin í íslenskri tónlist. Country-ball-band, það finnst þeim erfitt að út-skýra fyrir útlendingum, enda íslensk
sveitaballamenning svolítið sér á parti. Við erum
þó ekki frá því að ný kynslóð hljómsveita sé
kannski svolítið frumlegri og meira skapandi en
þær eldri. Í eina tíð voru hljómsveitir metnar eftir
því hve vel þær gátu hermt eftir öðrum; Stones,
Bítlunum, eða hvað það var nú. „Auðvitað hefur
alltaf verið til fullt af skemmtilegum hljómsveit-
um, ekki síst á níunda áratugnum; Þeyr til dæmis,
og svo Trúbrot á sínum tíma. Lifun til dæmis,
geðveikt stöff. Kannski eru tímarnir breyttir og
fleiri að gera eitthvað skapandi,“ segir Kjartan,
„en það hefur alltaf verið til fólk sem hefur verið
að gera eitthvað sérstakt og áhugavert.“ Orri seg-
ir að Björk hafi átt sinn þátt í því að gera heim-
inum skiljanlegt að hér væri fleira en bara bænd-
ur og sjómenn og Kjartan bætir því við að
Íslendingar sjálfir séu að uppgötva æ betur að í
þeim búi hæfileikar á fleiri sviðum en að veiða fisk
og ala búfénað. Þeir eru þó á því að enn vanti
nokkuð á að yfirvöld og opinberar stofnanir átti
sig á þessu. „Hvað er langt síðan Björk meikaði
það – var það ekki ’93? Þeir eru að fatta þetta
núna, tíu árum seinna,“ segir Kjartan. Við rifjum
það upp þegar Jónsi sótti um styrkinn til borg-
arinnar um árið til að vinna með kvæðamönnum
en fékk ekki. Ætli þeir fengju svoleiðis styrk í
dag, þegar þeir eru búnir að sýna hveru gífurleg-
an kraft var að finna í samruna þessara greina
tónlistarinnar? Og Kjartan verður ómyrkur í
máli: „Það er rétt að það komi fram að ríkisstjórn-
in hefur verið að hampa því að hún hafi verið dug-
leg við að styrkja Sigur Rós. Það kom frétt um
það í Fréttablaðinu eftir áramót að við hefðum
verið hæstir í styrkjum árin 2000–2001 frá
menntamálaráðuneytinu. Það var útskýrt með
því að við hefðum spilað á Expó. En það var nú
bara það að við fengum borgað fyrir að spila tón-
leika, það var nú allur styrkurinn.“ „Við áttum
semsagt að vinna ókeypis, en vera þakklátir fyrir
að fá styrk í staðinn,“ segir Georg og Kjartan
bætir við: „Þeir hafa kannski talið að við værum
bara sveitastrákar, en svo var ekki, á þessum
tíma vorum við á túr í Evrópu og fittuðum þessum
tónleikum bara inn í það. Jú, við fengum einu
sinni 200 þúsund króna styrk, það er allt og sumt.
Halldór Ásgrímsson talaði svo um það í Undirtón-
um nú fyrir kosningarnar hvað þeir hefðu verið
duglegir að styrkja Sigur Rós. Það er bara bull og
vitleysa.“
Þeir eru þó hæstánægðir með Loftbrúarsamn- begga@mbl.is
ÆTLAÐ
AKT“
Morgunblaðið/Sverrir
veinsson.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Jónsi mundar fiðlubogann á gítarinn.
pila erlendis og um haustið var haldið í tónleika-
Englands. Umsagnir erlendra blaða um leik Sig-
eg – frábær hljómsveit, og Sigur Rós var spáð
jók hróður Sigur Rósar enn, að henni var boðið að
okksveitina Radiohead á tíu tónleikum. Ágætis
hefur nú selst í nálægt 400.000 eintökum, þar af
afs, en þar kom hún út á vegum MCA útgáfunnar
var bæði ferðast um Evrópu og Bandaríkin og
r Andersen og strengjakvartettinn Anima. Árið
vö lög fyrir kvikmynd Friðriks Þórs Friðriks-
ns, írska lagið Bíum bíum bambaló og útvarpsstef
við dánarfregnir og jarðarfarir og ári síðar voru
ar notuð í kvikmynd Cameron Crowes, Vanilla
igur Rós, Steindór og Hilmar Örn Hilmarsson
rumkvæði Listahátíðar og sköpuðu stórvirkið
rumfluttu það í London og endurtóku á Listahátíð
feiknargóða spilverk voru Sigur Rós, Steindór og
listarverðlauna Norðurlandaráðs í ár. Reyndar
alls kyns viðurkenningar, útnefningar og tilnefn-
nsku tónlistarverðlaunin.
msveitum heims – ein af fjörutíu bestu hljóm-
., vegsemdin er mikil. Næsta plata Sigur Rósar, ( )
a, og ekki olli hún gagnrýnendum vonbrigðum. Í
drað þúsund eintaka verið seld. Frá útmánuðum
rið að spila í útlöndum; í Bandaríkjunum, Evrópu
ú á vordögum kom líka út plata hljómsveitarinnar
amynd Ólafs Sveinssonar, Hlemm. Næst er ferð-
duhátíðina sem hefst í næstu viku.