Lesbók Morgunblaðsins - 25.10.2003, Síða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 25. OKTÓBER 2003 13
fræðingur sem stendur að þessari viðamiklu
kynningu ásamt eiginmanni sínum, leikstjór-
anum Nabil El Azan, en þau eru búsett í París
og reka þar leikhópinn La Baraca.
„Þetta er mjög viðamikið verkefni sem við
höfum fengið mjög öfluga samstarfsaðila til
að taka þátt í með okkur og má þar helsta
nefna La Baraca í París, Théâtre de l’est Par-
isien, Théâtre Varia í Brussel, Borgarleik-
húsið í Reykjavík, La Maison Antoine Vitez
(franskur þýðendasjóður), ANETH-
stofnunina sem er miðstöð nútímaleikritunar
í París, Le Jeune Théâtre national í París, Le
Centre d’Actions Scéniques í Brussel og ný-
lega bættust í hópinn Listahátíð í Reykjavík
og Listaháskóli Íslands.
Allt eru þetta mjög þekktir og öflugir að-
ilar í franska og belgíska leikhúsheiminum
og okkur hefur tekist að virkja áhuga þeirra
á íslenskri samtímaleikritun. Markmið hátíð-
anna er að glæða áhuga Frakka og Belga á
íslenskri leikritun sem gæti svo aftur skilað
sér í frönskum og belgískum uppfærslum og
útgáfum í náinni framtíð, en íslensk leikritun
má teljast óþekkt í hinum frönskumælandi
löndum Evrópu þar sem leikhúsmenningin er
gríðarsterk og stendur á aldagamalli hefð,“
UNDIRBÚNINGUR að viðamikilli kynningu
á íslenskri, franskri og belgískri samtíma-
leikritun í París, Brussel og Reykjavík á
næsta ári er nú kominn vel á veg og hefst
með þriggja daga leiklistarhátið í París dag-
ana 3.–5. mars. Síðan tekur við önnur þriggja
daga hátíð í Brussel dagana 26.–28. mars og
lokapunkturinn verður síðan í Borgarleik-
húsinu í Reykjavík 18. og 19. maí.
Í París og Brussel verða kynnt átta íslensk
leikrit, Fjalla-Eyvindur eftir Jóhann Sigur-
jónsson, tvö nýleg barnaleikrit og fimm nú-
tímaleikrit eftir jafnmarga íslenska höfunda.
Verkin eru Hægan Elektra eftir Hrafnhildi
Hagalín, Hafið eftir Ólaf Hauk Símonarson,
Tattú eftir Sigurð Pálsson, Englabörn eftir
Hávar Sigurjónsson og And Björk of course
… eftir Þorvald Þorsteinsson. Heiðursgestur
hátíðarinnar í París verður frú Vigdís Finn-
bogadóttir.
Í Reykjavík verður dæminu síðan snúið við.
Þá verða kynnt fjögur ný frönsk og belgísk
verk, Agnes eftir Catherine Anne, Frú Ká
eftir Noelle Renaud, Boðun til Benoit eftir
Jean Louvet og Eva, Gloria, Léa eftir Jean-
Marie Piemme.
Það er Ragnheiður Ásgeirsdóttir leikhús-
segir Ragnheiður sem stödd var hér á landi á
dögunum. Hún bætir því við að frönsk og
belgísk nútímaleikritun sé nánast jafn óþekkt
fyrirbæri hérlendis, þrátt fyrir uppsetningar
á verkum Yasmina Reza (Listaverkið og
Þrisvar sinnum) og Eric Emmanuel Schmitt
(Abel Snorko og Gesturinn).
Íslensku leikritin hafa öll verið þýdd á
frönsku og verða flutt af vel þekktum leik-
urum og leikstjórum í sviðsettum leiklestrum
í virtum leikhúsum í París og Brussel. „Við
beinum spjótum okkar sérstaklega að
frönsku og belgísku leikhúsfólki og höfum
valið verkin vegna dramatískra gæða en ekki
síður með tilliti til þess sem höfðar mest og
best til Frakka og Belga. Auk leiklestranna
verða umræður og fyrirlestrar á dagskrá há-
tíðanna og íslensku höfundarnir verða við-
staddir svo hægt sé að tengja þá beint við
franska og belgíska leikhúsfólkið. Í Reykja-
vík verður sami háttur hafður á með leik-
lestrum á frönsku og belgísku verkunum með
íslenskum leikurum undir stjórn íslenskra
leikstjóra. “
Ragnheiður segir í rauninni sé þetta ein-
stakt verkefni sem eigi sér enga hliðstæðu.
„Sérstaðan er fólgin í því að franska og belg-
íska leikhúsfólkið lítur á þetta sem tækifæri
til að eiga samstarf sín á milli. Uppsetningar
tveggja íslensku verkanna verða algerlega í
höndum Belganna. Það sem gerir þetta svo
skemmtilegt er að belgísku leikararnir og
leikstjórarnir koma til Parísar og hitta þar
frönsku kollega sína og síðan þremur vikum
síðar fer allur franski hópurinn til Brussel.
Allt þetta í kringum íslensk leikskáld. Það er
einstakt.“
Eiga framtíð fyrir sér erlendis
Ragnheiður segir að Frakkar og Belgar
kunni vel að meta leiklestraformið. „Þeir
efna reglulega til leiklestra á erlendum verk-
um í leikhúsum sínum og reynist þetta oft
besta leiðin og jafnframt sú ódýrasta til að
kynna áður óþekkta höfunda.“
Hún segir að verkefnið hafi fengið góðar
undirtektir hjá þeim íslensku aðilum sem hún
hefur leitað til eftir þátttöku og stuðningi.
„Ég hef átt samtöl við marga aðila í ís-
lensku leikhús- og atvinnulífi og var vel tek-
ið. Verkefnið nýtur stuðnings Menningar-
borgarsjóðs, Bókmenntakynningarsjóðs,
menntamálaráðuneytisins, Íslandsbanka,
Seðlabankans og Vátryggingafélags Íslands
og ég geri mér góðar vonir um að fleiri aðilar
muni bætast í þennan hóp.“
Aðspurð hvers vegna hún hafi ákveðið að
ráðast í þetta verkefni segir Ragnheiður: „Ís-
lensk leikritun er svo til óþekkt í frönsku-
mælandi löndum. Aðeins tvö verka Jóhanns
Sigurjónssonar, Fjalla-Eyvindur og Galdra-
Loftur, hafa verið þýdd á frönsku. Fjalla-
Eyvindur hefur verið gefinn út og Galdra-
Loftur var sviðsettur fyrir hálfum öðrum
áratug. Við viljum bæta úr þessu í krafti
þeirrar sannfæringar að verk íslenskra nú-
tímaleikskálda eigi framtíð fyrir sér erlend-
is.“
Íslensk leikrit
kynnt í París
og Brussel
Ragnheiður Ásgeirsdóttir hefur í tvö ár unnið að und-
irbúningi þriggja landa leiklistarhátíðar þar sem ís-
lensk, frönsk og belgísk samtímaleikrit verða í öndvegi.
Morgunblaðið/Ásdís
„Íslensk leikritun er óþekkt í hinum frönsku-
mælandi heimi,“ segir Ragnheiður Ásgeirs-
dóttir leikhúsfræðingur sem búsett er í París.
HINIR árvissu Tónlistardagar Dóm-kirkjunnar hefjast í dag og standatil 16. nóvember. Tónlistardagarnirhafa verið haldnir árlega frá 1982
og hefur tónlistarflutningurinn jafnan verið
borinn uppi af Dómkórnum en einnig hefur
öðrum kórum verið boðið að taka þátt í þess-
ari árlegu tónlistarveislu. Auk þess hefur
fjöldi annarra flytjenda úr röðum organista,
einsöngvara og hljóðfæraleikara tekið þátt í
tónlistarflutningi. Á hverju ári hafa jafn-
framt komið tónlistarmenn frá öðrum lönd-
um í boði Dómkórsins, organistar, söngv-
arar, kórstjórar eða tónskáld, og sett sitt
mark á Tónlistardagana.
Hápunktur Tónlistardaganna er jafnan
frumflutningur á nýju tónverki sem hefur
verið samið sérstaklega fyrir Dómkórinn
eða dómorganistann og þar hefur í gegnum
árin komið að verki fjöldi tónskálda, bæði
innlendra og erlendra. Að þessu sinni hefur
Tryggvi M. Baldvinsson samið orgelverk
fyrir Tónlistardagana, Toccata jubiloso, og
flytur Marteinn H. Friðriksson verkið á
setningartónleikum kl. 17 í dag.
„Martein langaði í verk sem væri ekki of
langt, en væri glæsilegt, til að hann gæti
leikið við fleiri tækifæri,“ segir Tryggvi um
þá forskrift sem hann fékk að snertlunni.
„Það virðist vanta þannig músík, en um það
þori ég ekkert að fullyrða, hef ekki kynnt
mér íslenska orgeltónlist það vel. Ég held þó
að Marteinn hafi nokkuð til síns máls. Þetta
er því gleðimúsík, og alltaf jafn mikið æv-
intýri að semja fyrir orgelið. Möguleikarnir
eru svo miklir og margt sem maður áttar sig
ekki á fyrr en maður heyrir verkið. Orgelið
er svo mikil drottning að maður ætti að
sinna henni meira. Ég var einmitt að hugsa
um það að svona hljóðfæri ætti að vera til á
hverju heimili - stór pípuorgel, sem maður
gæti leikið sér með og föndrað.“
Tryggvi segist ekki mjög strangur við
Martein hvað varðar val á þeim röddum sem
nota á í verkinu. „Ég lét honum það alveg
eftir, en sagði honum hvaða hugmyndir ég
hefði um raddvalið. Ég var svolítið seinn
með þetta, og var að senda honum blaðsíð-
urnar eina af annarri í tölvupósti, þar sem
ég viðraði þessar hugmyndir mínar. Nú er
hann búinn að útfæra þær á sinn hátt, og
mér líst vel á.
Ég treysti því
auðvitað að fá
að heyra verkið
áður en það er
frumflutt. Ég
er fyllilega sátt-
ur við það sem
Marteinn hefur
lagt til - organ-
istinn verður nú
að fá að ráða
einhverju. En
það er óneitan-
lega gaman að
fá að semja
svona grand
opnunarstykki,
með löngum
lokahljómi á fullum styrk; - það er ekki
hægt að biðja um meira.“
Guðný Einarsdóttir organisti
er gestur Tónlistardaganna
Á setningartónleikunum syngur Dómkór-
inn kórverkið Jubilate eftir breska tónskáld-
ið Bob Chilcott, en hann verður tónskáld
Tónlistardaganna á næsta ári. Flytjendur á
tónleikum auk Marteins og Dómkórsins
verða þau Anna Guðný Guðmundsdóttir,
Sigrún Hjálmtýsdóttir og Oddur Björnsson.
Við hátíðarmessu á kirkjuvígsludegi sunnu-
daginn 26. október, sem jafnframt er út-
varpsmessa, verður fluttur víxlsöngur Jóns
Þórarinssonar og kórverkið Lux mundi sem
Jón Nordal samdi fyrir Dómkórinn á Tón-
listardögum 1996. Gestur Tónlistardaganna
að þessu sinni er Guðný Einarsdóttir sem
stundar nú framhaldsnám í kirkjutónlist í
Kaupmannahöfn. Hún leikur á orgel Dóm-
kirkjunnar laugardaginn 8. nóvember kl. 17.
Við messu sunnudaginn 9. nóvember kemur
kór Neskirkju með sitt framlag til Tónlist-
ardaganna en þá flytur kórinn víxlsöng eftir
organista kirkjunnar, Steingrím Þórhalls-
son. Einnig syngur Barnakór Dómkirkjunn-
ar undir stjórn Kristínar Valsdóttur. Sama
dag kl. 17.00 koma svo unglingarnir til sög-
unnar en þá verða tónleikar í Dómkirkjunni
þar sem Unglingakór Bústaðakirkju og
Unglingakór Dómkirkjunnar syngja. Stjórn-
endur eru Jóhanna Þórhallsdóttir og Kristín
Valsdóttir. Ljóðakvöld verður 11. nóvember
í Safnaðarheimili Dómkirkjunnar í umsjá sr.
Hjálmars Jónssonar. Ljóðskáld lesa úr
verkum sínum og milli atriða munu Ragn-
heiður Haraldsdóttir, Ólöf Sesselja Óskars-
dóttir og Marteinn H. Friðriksson flytja
barokktónlist. Kór Menntaskólans í Reykja-
vík sér um sönginn í messu sunnudagsins
16. nóvember. Stjórnandi kórsins og org-
anisti er Marteinn H. Friðriksson. Loka-
tónleikar Tónlistardaganna verða í Nes-
kirkju kl. 17. Dómkórinn flytur þar
tónverkið Missa brevis eftir Zoltán Kodalý
og er um frumflutning á Íslandi að ræða.
Flytjendur auk Dómkórsins eru Anna Sig-
ríður Helgadóttir, Snorri Wium, Bergþór
Pálsson og Steingrímur Þórhallsson. Mar-
teinn H. Friðriksson stjórnar.
Orgelverk eftir Tryggva Baldvinsson frumflutt á Tónlistardögum Dómkirkjunnar
„Svona hljóðfæri ætti að
vera til á hverju heimili“
Tryggvi M.
Baldvinsson
Marteinn H.
Friðriksson
Anna Guðný
Guðmundsdóttir