Íslendingaþættir Tímans - 13.07.1971, Qupperneq 3

gefinn, svo sem liann átti kyn til,
snyrtimenni í framkomu og elju-
maSur svo af bar. Félagsmaður
góður og söngmaður ágætur. Hann
las mikið af blöðum og bókum,
þegar timi vannst til frá búsýslu
og önnum dagsins. Skoðanir hans
og félagsleg þáttaka mótaðist fyrst
og fremst af félagshreyfingum
aldamótaáranna. Hann var meðal
beztu stuðningsmanna góðtempl-
arastúkunnar Sigyn, enda bindind-
ismaður allt sitt líf, Hann var einn
af stofnendum Ungmennafélags
Meðallendinga og léði því lið öll
árin, sem hann var í Meðalland-
inu. Hann tók mikinn þátt í fund-
arstörfum þess, en á fundum fé-
lagsins voru rædd mál, stundum
af kappi, sem viðkomu framtíðar-
verkefnum í búskaparháttum Með-
allendinga. Margt af því, sem þar
var rætt um, er nú orðið að veru-
leika. Vist er að þetta litla félag
var mörgum fyrsti skólinn í fé-
lagslegri þáttöku.
Markús vann að eflingu lestrar-
félags sveitarinnar, sem átti mikið
af góðum bókum, enda mikið lesn-
ar. Um nokkurt skeið var hann
bókavörður safnsins. Hann átti
fastmótaðar skoðanir í félagsmál-
um bænda, fylgdi þeim fast að
málum, sem unnu að uppbyggingu
Kaupfélags Skaftfellinga og Slátur
félags Suðurlands, og fylgdi stefnu
samvinnumanna sem hugsjón, og
fór þar ekki dult með skoðanir sín
ar.
Hann var einn af föstum söng-
mönnum Langholtskirkju, sem og
aðrir bræður hans. Mér hefur oft
fundizt, er ég minnist söngs hans,
að hann hafi öðrum fremur sung-
ið af innri þörf, en ekki til þess
eins að fylla upp í sjálfsagðan þátt
messunnar. Hann var einn af
þeim, sem lagði hug sinn og hjarta
í sönginn, þar sem hann vildi láta
í ljósi gleði sína yfir að mega
syngja Guði sínum lof á helgum
stað, en hann var mikill trúmaður
þótt hann hafi sennilega sjaldan
rætt um þau mál.
Meðan þau hjónin bjuggu að
Rofabæ rækti hann fastar heimil-
isvenjur með húslestrum á kvöld-
um og helgidögum. Veit ég að
þeirra stunda er nú minnzt með
sérstöku þakklæti af hans nánustu.
Á kvöldvökum las hann upphátt
heilar bækur og ræddi um efnið
við konu sína og börn. Mér kem-
ur nú í hug sérstætt atvik í Prest-
bakkakirkju fyrir nær 20 árum síð
an. Hópur kennara úr Melaskólan-
um í Reykjavík var staddur á
Kirkjubæjarklaustri. Ferðinni var
m.a. heitið að Prestbakka, en með
í förinni var Jón ísleifsson kennari
og söngstjóri. Markús slóst með 1
förina. Gengið var í kirkju. Söng-
stjórinn sezt við orgelið og sungn-
ir voru nokkrir sálmar, einmitt
þeir, sem oftast voru sungnir við
messugjörð í Langholtskirkju í tíð
Markúsar. Meðal þeirra var sálm-
urinn Þín miskunn, ó, Guð. En þeg
ar sá sálmur var sunginn var eins
og sérstök birta færi um svip Mark
úsar og engu líkara en hann ætti
þarna stund einhvers konar opin-
berunar, sem ekki er hægt að lýsa
með orðum. Mér hefur stundum
dottið í hug, að þarna hafi átt sér
stað, það sem kannski mætti túlka
með orðinu hugljómun.
Eftir þessu tóku margir við-
staddir. Markús var æðrulaus mað-
ur, þrautseigur svo af bar. -Hann
var fátækur maður allt sitt líf,
þótt bjargálna teldist. En oft varð
hann að gæta hagsýni og leggja
hart að sér með aðdrætti fyrir
heimili sitt.
Síðla vetrar, líklega 1935, fór
hann til fiskjar út í Mýrdal, og
hafði aðeins einn hest. Hann afl-
aði nægs fiskjar á hestinn, en varð
að ganga austur. Svo vildi til að
nóttina áður en hann fór heim
snjóaði mikið á Mýrdalssandi, en
hann lagði á sandinn þótt ófærð
væri með klifjaðan hestinn. Þegar
austur á sandinn kom var snjór-
inn það mikill, að Markús varð að
troða snjóinn undan hestinum alla
leiðina austur í sæluhús, en þar
skildi hann hestinn eftir en gekk
áfram að Hraunbæ. En hvað tók
þetta langan tíma? 36 stundir, —
segi og skrifa 36 stundir. Nokkr-
um árum síðar færði sonur hans
þetta í tal við hann, og spurði
hann hvort hann hefði ekki verið
hræddur um sig og hestinn allan
þennan langa tíma. „Nei ég var
ekki hræddur, því ég var aldrei
einn“.
Hann var dulsýnn, eða eins og
sumir vildu fremur segja: að hann
sá fyrir ókomna atburði. Þannig
mun mega segja, að hann hafi
bjargað syni sínum, Óskari, frá því
að lenda í sjóslysinu í Vík 6. marz
1941, en þá drukknuðu þar 6
Skaftfellingar.
Snyrtilegri umgengni þeirra
hjóna utan húss sem innan var
viðbrugðið á Rofabæ. Þetta setti
svip sinn á litla búið og þröng
húsakynni þeirra. Hann gerði fyrst
og fremst kröfur til sín sjálfs, trú-
mennsku í starfi, vandaður til
orða og umgengni við samferða-
mennina og málleysingjana, sem
honum var falið að annast, eða
sem hann átti sjálfur, meðan hann
bjó á Rofabæ.
Jarðvist þessa hógværa merkis-
manns er lokið. Síðustu stundirn-
ar naut hann hlýju sinna nánustu
og þeirrar umönnunar, sem þeir
gátu veitt. Þróttur hans var lam-
aður en handtakið hlýtt, er hann
reyndi að láta í ljósi kveðjur sín-
ar og þakkir.
í dag, 15. maí, verður hann jarð-
settur í Langholtskirkjugarði,
hlýja moldu þeirrar sveitar, er
hann unni öðrum sveitum fremur,
og þar sem hann hafði sjálfur kos-
ið sér legstað.
Við, sem þekktum hann í starfi,
minntumst hans með virðingu og
hlýrri þökk, og blessum minning-
ar hans frá liðnum árum.
15. maí 1971,
Ingim. Ólafsson.
BJÖRN
MARKÚSSON
Framhald af bls. 25
saman á Landakotsspítalanum í
Reykjavík í febrúar og marz, vet-
urinn 1970 er við lágum þar báðir
sjúklingar, og þó að hann væri þá
mikið lamaður í annari hliðinni,
var lífsfjörið enn hið sama. Og síð-
ast, er ég kom til hans, var hann
farinn að ferðast um í hjólastól,
fullur brennandi áhuga á því
að öðlast fullan bata, svo hann
gæti á ný farið að gera eitthvað
að gagni. En sú von átti því miður
ekki eftir að verða að veruleika
nema skamma stund.
Og nú, þegar Björn er horfinn,
veit ég, að allir þeir, er honum
kynntust og nutu samvista hans,
munu minnast hans með söknuði
og þakkar hug, á sama hátt og
hann mundi allt vel er fyrir hann
var gert um dagana, en það fannst
honum hann aldrei geta greitt eða
fullþakkað og mundi það allt frá
því, að hann var barn að aldri.
Blessuð sé minning hans.
Hrólfur Kristbjörnsson.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
3