Íslendingaþættir Tímans - 14.02.1976, Blaðsíða 14

En eftir að samvinnustefnan dróst
inn i þjóðmáladeilurnar og þeir Jónas
og Tryggvi brugðu bröndum henni til
varnar, var Kristján ekki i neinum
vafa um afstöðu sina. Hann var sam-
vinnumaður af lifi og sál. Hugsjónir
samvinnustefnunnar voru hans hug-
sjónir. öll siðari ár æfinnar var
Kristján framsóknarmaður.
Um þá ákvörðun sina farast honum
sjálfum þannig orð i sjálfsæfisögu
sinni:
„Nýr flokkur, Framsóknarflokkur-
inn er nii kominn til sögunnar með
Timann að málgagni. Kom brátt á
daginn, að það blað myndi reynast
biturt vopn i landsmáladeilunum, og
hinir yngri ritslyngu menn þar myndu
valda straumhvörfum i félagsmálum
ogalmennum framfaramálum. Atti ég
þegar skoðanalega samleið með hin-
um nýja flokki, en gekk þó ekki form-
lega iFramsóknarflokkinn fyrr en 4—5
árum siðar. Þar hefi ég nú verið til
flokkshúsa siðan að visu ekki ávallt
stórhrifinn.en hefi þó ekki iðrazt þess
að hafa gengið til liðs við Framsóknar-
flokkinn.”
Já, Kristján á Garðstöðum var
vissulega alla þá tið sem ég man,
ákveðinn samvinnu- og framsóknar-
maður, — var þar „til flokkshúsa”,
eins og hann sjálfur orðar það, og
stundum ekki stórhrifinn. En þó að
hann hrópaði ekki búrra fyrir öllu þvi,
sem flokksforustan sagði og geröi, var
hann sannur og trúr framsóknar-
maður. Hann vildi áreiðanlega flokks-
ins gagn i hvivetna. En hann var ekki
bara flokksatkvæði. Hann hafði sjálf-
stæða pólitiska hugsun og skoðun, og
það sem meira var, hann hafði póli-
tiskt nef, sem kallað er. Kristján taldi
flokksforustuna stundum of bundna
skammtimasjónarmiðum, og vildi
hann þá fremur lita á málin Ut frá þvi
sjónarmiði sem að hans áliti þjón
aði betur málstað og markmiðum
lengra fram i timann. Þannig gat tafl
staðan verið, aðhann teldi bókstaflega
rangt að kjósa Framsóknarfl. En
slika afstöðu rökstuddi hann jafnan
rækilega bæði fyrir sjálfum sér og
öðrum. f bæjarmálum fsafjarðar taldi
hann stundum pólitiskt mikilvægara
aö stuðlaaðmeirihluta jafnaöarmanna
i bænum heldur en berja fótastokkinn
fyrir þvi skammtimamarkmiöi, að
flokkur hans fengi 10, 20 eða 30 at-
kvæðum meira. Það taldi hann ekki
skipta máli pólitiskt meöan Framsókn
átti litlu fylgi að fagna i bæjarfélaginu.
Sama varð uppi á teningnum hjá
honum fyrir alþingiskosningarnar
1971. Þá gerði hann sér ljóst að það
væri biekking, að Framsóknarf lokkur-
inn og Alþýöubandalagiö gætu ein sér
fellt rikisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks. Til þess þurftu þessir
flokkar að bæta við sig 7 þingsætum.
Hann sá þvi að einasta leiðin til að ná
þvipólitiska takmarki örugglega væri,
að Samtök frjálslyndra og vinstri
manna gætu að kosningum loknum
lagt til þann þingstyrk, sem á kynni að
vanta. — Ekki hefði það verið
Kristjáni likt að laumast til að kjósa
annan flokk en sinn eiginn. Enda gerði
hann það ekki. Hann mun hafa rök-
stutt það gagnvart flokksstjóm sinni,
að nú teldi hann pólitiskt rétt að styðja
Hannibal. Og það gerði hann opinskátt
og svikalaust. 1 Vestfjarðakjördæmi
sýndi hann framá, að Framsókn ætti
vissa kosningu tveggja manna, en
væri vonlaus með þann þriðja. Þessi
umframatkvæði hefðu enga póiitiska
þýðingu fyrir Framsóknarflokkinn en
gætu hæglega ef svo stæði á, ráðið úr-
slitum um kjöreins manns i viðbót hjá
Samtökum frjálslyndra og vinstri
manna. Ekki mun Kristján hafa fengið
neina heimild flokks sins fyrir þessari
skynsamlegu afstöðu, en við það sat.
Hann fór sinu fram og vann ódeigur að
kosningu minni.
Svo haga sér aðeins þeir sem lifa I
pólitiskri skoðun en ekki blindri
flokkstrú.
En nú segir sagan að þegar Kristján
gekk um gólf i stofu sinni á Hliðar
vegi og horfði á sjónvarpið flytja frétt
ir af atkvæðatalningu i Vestfj.kjör
dæmi og komin voru um 800 atkvæði á
lista Frjálslyndra. Var hann glaður i
bragði ogá að hafa sagt: Nú er komið
nóg, Hannibal. Nú er komið nóg. Svo
hélt talning atkvæða áfram, og komin
voru rösk 1000 atkvæöi. Þá er sagt að
Kristján hafi numið staðar frammi
fyrir sjónvarpstækinu og sagttNei, —
nú er komið meira en nóg, þetta
verður að stoppa — Þarna var fram-
sóknarhjarta Kristjáns farið að slá.
Sjálfsagter sagan tilbúingur, en hún
gæti verið sönn. Svo llk er hún við-
brögðum hans undir svipuðum kring-
umstæðum. Eru til fjöldamargar
sögur af skemmtiiegum og falslausum
skynditilsvörum hans við óliklegustu
tækifæri. Eru mörg þeirra svo hnyttin
og hittin, að þau munu lifa með
þjóðinni, meöan græskulausar
skemmtisögur eru sagðar á Islandi.
Já undir það munu flestir taka sem
þekktu Kristján á Garðstöðum, að
hann var skemmtilegur maður. Hann
setti svip á bæinn. Með honum átti ég
margar glaðar stundir bæði fyrr og
siðar, og mörg áttum viö sameiginleg
áhugamálin.
' Hann var alla tið ungmennafélagi
aldamótanna samvinnumaður i húð
oghár, einlægur umbóta- og framíara-
sinni, opinskár og hreinskiptinn og
drengur hinn bezti. Af kynnum við
hannmunu fáir annað geyma en góðar
minningar og bjartar.
Kristján á Garðstöðum var kominn
nokkuð á fimtugsaldur, þegar hann
festi ráð sitt og gekk að eiga Sigriði
Guðmundsdóttur frá Lundum i Staf-
holtstungum, meztu myndar- og
ágætiskonu. Hún er látin fyrir fáum
árum. Voru þau hjón samhent i hvi-
vetna og þeirra samfarir hinar beztu.
Ekki varð þeim barna auðið, en kjör-
son tóku þau og ólu upp sem sitt eigið
barn. Undi Kristján vel á sinu
myndarlega heimili umkringdur
ágætu safni úrvalsbóka. Þar færði
hann margt i letur, sem annars væri
þögn og gleymsku grafið.
Ekkimun Kristján hafa talið sig trú-
mann i þess orðs venjulegu merkingu,
en margt hugsaði hann um guðspeki
og spiritisma. — Endaði hann æfi-
minningar sinar með þessum orðum.
„Treysti ég þvi, að ég skilji geiglaus
við þennan heim og sáttur við jarðlif-
ið”. Svo hyggég lika að það hafi orðið.
Kristján kvaddi þennan heim áreiðan-
lega sáttur við guð og menn.
Hannibal Valdimarsson.
Leiðrétting
t minningargreininni um Sigurð
Þorsteinsson frá Fremri-Hliö, (Islend-
ingaþættir 7. febr. 1976), hefur mis-
prentast nafn seinni konu Sigurðar.
HUn hét Guðrún Sigriður Sigurjóns-
dóttir, en ekki Guðrún Jónsdóttir, eins
og stendur i greininni.
--------------------,
Þeir, sem skrifa
minningar- eða
afmælisgreinar í
íslendingaþætti,
eru eindregið
hvattir til þess
að skila
vélrituðum
handritum,
ef mögulegt er.

14
Islendingaþættir