Íslendingaþættir Tímans - 20.03.1976, Blaðsíða 2

Síra Einar Guðnason
! |
prófastur í Reykholti
Reykholt i Borgarfirði er einn af
sögufrægustu stööum þessa lands.
Ekki er það vegna þess að Reykholt,
þótt góð jörð sé, sé með beztu jörðum
landsins eða hafi verið það, ekki sizt á
nútima mælikvarða vegna jarðhitans,
heldur vegna þess, að þar bjó stór-
mennið, skáldjöfurinn og visindamað-
urinn Snorri Sturluson, og þar var
hann veginn hinn 12. september 1241.
Súsagaersönnun fyrir þeirri pólitisku
baráttuaðferð, sem þá var notuð.
Þeirri leið, að ryðja andstæðingum úr
vegi með þvi að leggja þá að velli.
En þrátt fyrir það, að Snorri Sturlu-
son var veginn árið 1241, lifir hann
enn, ekki eingöngu með islenzku þjóð-
inni, heldur og i veraldarsögunni,
vegna þeirra afreka, sem hann vann.
Skáldið Steinn Steinarr: segir um
þessa aðför að Snorra Sturlusyni:
Og þó. Sú böðulshönd, sem höggið
greiðir,
hún hæfir aldrei það, sem mest
er vert,
þvi hvert eitt skáld itil sigurs
lif sitt leiðir,
hve lengi og mjög, sem á þess hlut
er gert.
Erindi þetta færir okkur heim sann-
inn um það, aö lifinu er ekki lokið, þótt
dauðinn komi til, vegna þess að verk
þeirra, sem vel vinna, standa af sér
hinnslynga sláttumann,dauöann, með
hvaða hætti sem hann kann þá heim að
sækja.
Reykholt i Borgarfirði á sér lika
aðra og merkilega sögu i lifi islenzku
þjóðarinnar. Sex hundruð og niutiu ár-
um eftir vig Snorra var stofnaður i
Reykholti héraðsskóli, sem þar hefur
starfað siðan. Skólastofnun þessi var
mikill og merkilegur atburður, sem
haft hefur mikil áhrif, ekki eingöngu i
Borgarfjarðarhéraði, heldur og um
landið allt. Ekki er að efa það, að þátt-
ur héraösskólanna i menntasögu og
menningu islenzku þjóðarinnar er
verulegur og raunar mun meiri en
hægt er að gera sér grein fyrir. Ástæð-
an til þess hve gifturikur Reykholts-
skóli hefur verið er sú, að t,il skólans
hafa valizt sem kennarar, frá þvi starf
2
hans hófst, sérstakt.úrval manna, val-
inn maður i hverju rúmi, að segja
mætti.
Tilefni þess, að þessa er hér getið er
það, að einn úr hópi þeirra kennara, er
fyrstir störfuðu við Reykholtsskóla,
séra Einar Guðnason, fyrrverandi
prófastur, lézt þann 14. janúar s.l., en
hann starfaði lengur sem kennari við
Reykholtsskóla en nokkur annar mað-
ur. Þeim fækkar nú óðum, sem voru i
þessum brautryðjendahópi kennara
við Reykholtsskóla, en við, sem
kennslu þeirra nutum, munum geyma
minningu um þá i hugum okkar með
hlýju og sérstakri virðingu.
Enda þótt um séra Einar Guðnason
hafi allmikið verið skrifað, langar mig
að færa honum og aðstandendum hans
nokkur kveðju- og þakkarorð vegna
kynna minna af honum og okkar sam-
skipta.
Séra Einar Guðnason var kennari i
Reykholtsskóla þau ár, sem ég var þar
við nám. Séra Einar var, svo sem
ikunnugt er, mikilhæl'ur maöur. Hann
var vel gefinn, hafði notið góörar
menntunar og sótt nám sitt af dugnaði
ogkraíti, einsog hans var von og vísa.
Sagan var honum sérstaklegá kær.
Hann var hafsjór af söguþekkingu, og
var nokkurn veginn öruggt til hans að
leita, hvort sem i hluti átti mannkyns-
sagan eða aðrir þættir sögunnar. Séra
Einar kunni ávallt þar skil á.
Frá minum bæjardyrum séð var
hann einnig ljúfur og skemmtilegur
maöur. Á þeim árum, sem ég var
nemandi i Reykholti, var séra Einar
mjög áhugasamur um islenzk stjórn-
mál,og reyndar stjórnmál á veraldar-
visu, þvi hann var vel að sér i hvoru
tveggja. Oft bar þvi til á kvöldin, er ég
taldi mig hafa lokið lestri námsefnis til
næsta dags, að ég fór i heimsókn til
séra Einars. Aldrei bar mig svo að
garði, ef ekki voru gestir þar fyrir, að
séra Einar gæfi sér ekki tima til að
tala við mig, unglinginn, bæði um þau
málefni sem ég bryddaði upp á, en þó
fyrst og fremst um þau, sem hann hóf
máls á og vakti áhuga minn á, ef hann
var ekki til staðar fyrir.
Ég minnist jafnan viðtala minna við
séra Einar i Reykholti með sérstakri
hlýju og þakklæti. Það var ánægjulegt
viðhann að ræða, njóta fróðleiks hans
og áhuga, og ég tel þvi, að ég hafi ekki
einungis notið fræðslu hans og leið-
sagnar i kennslustundunum, heldur
einnig og ekki siður i þessum samtöl-
um. Að sjálfsögðu ræddum við séra
Einar þá oft um islenzk stjórnmál ,
enda vorum viö samherjar, og hafði ég
mikla ánægju af að heyra álit hans á
mönnum og málefnum á þvi sviði. En
það var ekki aðeins þetta, sem séra
Einar tók til meðferðar i þessum sam-
talsstundum okkar, heldur fræddi
hann mig jafnframt um ýmsa þætti
veraldarsögunnar og annað það, sem
hefur komið mér aö miklu haldi i lifs-
baráttunni si'ðar meir. Ég er sann-
lærður um, að ég gerði mér ekki grein
fyrir þvi’ þá, hvemikils virði sú fræðsla
var, er hann þá lét mér i té, en ég geri
mér það ljóst nú.
Séra Einar Guönason var mikill pré-
dikari og gat oft flutt ræður af miklum
eldmóði. Segja mátti um hann eins og
aöra prédikara, og reyndar þá, sem
beztir eru, að honum gátu verið mis-
lagðar hendur, cn cg hygg, aö þugar a
heildina er litiö, verði þaö almanna-
islendinqaþættir