Íslendingaþættir Tímans - 20.03.1976, Blaðsíða 8

Jóhanna Margrét Magnúsdóttir
frá Núpum
Laugardaginn 3. janúar sl. var til
moldar borin Jóhanna Margrét Magn-
úsdóttir Núpum, ölfusi. Hún andaðist
á heimili sinu þann 27. desember eftir
langvarandi vanheilsu og þráða hvíld.
Hún var Skaftfellingur, fædd að
Hörgslandi á Siðu þann 14. nóvember
1889. Foreldrar hennar voru Ingigerð-
ur Jónsdóttir og Magnús Þorláksson
hreppstjóri.
Ung að árum fluttist hún með for-
eldrum sinum að Fossi i sömu sveit og
ólst þar upp til fullorðinsára. Þau syst-
kin voru fjögur auk Jóhönnu: Helgi,
sem dó i blóma lifsins, Rannveig, sem
nú er ein á lifi þeirra systkina og býr i
Reykjavik, Þorfinnur, siðast bóndi i
Hæðargarði og Sigurveig sem mörg
siðustu árin var á Núpum.
Á Fossi var margbýli og ólst þar upp
margt ungmenna. Jóhanna minntist
jafnan uppvaxtaráranna þar með
mikilli hlýju og virtist i minningunni
einsog þar hefði verið um einn stóran
systkinahópað ræða.Frá Fossi lá leið-
in til Reykjavikur en þar stundaði hún
saumaskap o.fl.
En leiðin lá aftur til æskustöðvanna.
Vorið 1916 hafði ein leiksystirin frá
Fossi Ragnheipur Helgadóttir gifzt Jó-
hanni Sigurðssyni frá Breiðabólsstaö
og hafið þar búskap, en þau voru for-
eldrar minir. Við fæðingu mina veikt-
ist móðir min, Ragnheiður af barns-
fararsótt, sem þá var Varla læknan-
legur sjúkdómur. Kom þá mamma,
eins og ég kallaði Jóhönnu alltaf, á
^eimilið til hjálpar. Móðir min lézt
eftirnokkurra mánaða leguoggekkþá
Jóhanna mér þegar i móðurstað. Ég
tel það mitt mikla lán að hún gerðist
svo siðari kona föður mins. Þau
bjugguá Breiðabólsstað til ársins 1923
en þá urðu þau að flytja þaðan, þar
sem sú jörð var þá læknissetur og
læknirinn settist þar að búi. Fluttust
þau að Kirkjubæjarklaustri, og bjuggu
þar i sambýíi við móðurbróöir minn,
Lárus Helgason.
En með ört vaxandi fjölskyldu þurfti
rýmra jarðnæði, en jarðir lágu ekki á
lausu eystra um þær mundir. Þau
keyptu þvi Núpa i ölfusi árið 1927 og
fluttust þangaö um vorið.
Áreiðanlega var þeim báðum óijúft
að yfirgefa æskustöðvarnar, en börnin
voru þá orðin sex, frá 1—11 ára, svo að
um nóg var að hugsa. Ferðasagan frá
Klaustri er sem ævintýri á nútima-
mælikvarða. Hestarnir voru farartæk-
in og allar ár óbrúaðar.
Á Núpum var landrými nóg og rækt-
unarskilyrði góð og þvi hagstætt vax-
andi fjölskyldu. Vélaöldin var að
ganga i garð, verkefnin óþrjótandi og
þörf vinnandi handa úti og inni. Vinnu-
aflið brást ekki.
Með okkur að austan fluttust tvö
systkini mömmu, Þorfinnur og Sigur-
veig, maður Sigurveigar, Guðmundur
Ölafsson, ásamt ungum fóstursyni
Sigmundi Bergi Magnússyni, móðir
hennar Ingigerður og ungmenni,
þ.á.m. Lilja Björnsdóttir sem var
lengi á Núpum og tengdist heimilinu
traustum böndum. Þetta fólk hjálpaði
á frumbýlisárunum, lengur eða
skemur eftir þörfum.
En Þorfinnur þráði æskubyggðina
og hélt þangað aftur áður en langt um
leið. Ingigerður andaðist árið 1930.
En árið 1935 dregur skjótlega ský
fyrir sólu, faðir minn veiktist af blóð-
eitrun og lézt innan fárra daga. Stóð nú
ekkjan uppi með niu börn, það yngsta
fjögurra ára og fjárhagurinn eins og
var hjá flestum barnmörgum fjöl-
skyldum á kreppuárunum. Aimanna-
tryggingar voru þá ekki til. En með
guðs hjálp og góðra manna blessaðist
allt.
Hallgrimur Jónsson, nú húsvörður
hjá Sláturfélagi Suðurlands, æskuvin-
ur föður mins kom strax til hjálpar og
dvaldist á Núpum til næsta hausts.
Slikt gleymist ekki og skulu honum hér
hjartans þakkir færðar og hans góðu
konu.
Sigurveig og Guðmundur, sem þá
bjuggu i Reykjavik, komu svo um
haustið ásamt Bergi fóstursyni sinum.
Þau urðu okkur systkinunum sem aðr-
ir foreldrar og Bergur sem einn bróð-
irinn. Þær systur voru alla tið mjög
samrýmdar og var Sigurveig mömmu
mikill styrkur á allan hátt. Sigurveig
og Guðmundur áttu svo heimili á Núp-
um til dauðadags en hann lézt árið 1941
og hún árið 1961.
Systkinin á Núpum eru þessi: Ragn-
heiður, stjúpdóttirin, gift Engilbert
Hannessyni, bónda á Bakka i ölfusi,
Helgi, bóndi á Núpum, kvæntur Jónu
Mariu Hannesdóttur, Siggeir, bóndi á
Núpum kvæntur Vilnýju Bjarnadóttur,
Magnús Ingólfur, bifreiðastjóri i
Reykjavik, kvæntur Álfheiði Unnars-
dóttur, Gunnlaugur, bóndi á Núpum,
kvæntur Agústu Þorgilsdóttur, Hjört-
ur Sigurður, kennari i Hveragerði,
kvæntur Margréti Þorsteinsdóttur,
Gyðriður Rósa, gift Lúðvik Einars-
syni, býr i Reykjavik, Ingigerður
Svava, ógift, dvelst á sjúkrahúsinu i
Stykkishólmi.
Yngsti bróðir minn, Lárus, andaðist
tveim ur árum eftir lát föður mins. Það
var mömmu mikið áfall þvi hann var
mikill sólargeisli. Við þetta bættist að
yngri systir min, Ingigerður, missti
heilsuna á unga aldri og er ævisjúk-
lingur.
Mamma var heilsutæp mikinn hluta
ævinnar. Hún þjáðist af magaveiki og
siðustu árin var hún næstum blind.
Það var henni erfitt, þvi að hún vann
mikið ihöndunum og svo var bóklestur
8
íslendingaþættir