Íslendingaþættir Tímans - 12.01.1980, Blaðsíða 4

Jón Einarsson
Austfiröinga segir enn fremur um Guö-
laug: „Guölaugur Jónsson var á Hjalla i
Vopnaf jaröarkaupstaö átti Guöbjörgu
Jónsdóttur frá Skaftafellssýslu. Þeirra
börn: Jón og Agnes, dd um fermingu”.
(Ættir Austfiröinga, 4. bindi, bls. 792).
Jón Guölaugsson kvæntist Jóhönnu
Ölafsdóttur frá Vopnafiröi. Þau bjuggu
fyrst um tveggja ára skeiö á Giljum á
Jökuldal en fluttust siöan i Vopnafjaröar-
kauptún. Jón var vegaverkstjóri i Vopna-
firöi i mörg ár, annálaöur fyrir dugnaö og
samviskusemi. Jón lézt áriö 1977.
Frá Heiöarseli fluttist Sigfús meö fjöl-
skyldusina aö Brunahvammi f Vopnafiröi
og þar bjó hann þangað tilhannandaöist á
aöfangadag jóla 1915. Næsta vor fluttist
Guöbjörg meö tvo yngri drengina Vil-
hjálm og Halldór i Vopnafjarðarkauptún
og stofnaöi þar eigið heimili en elzti son-
urinn Jón, mun þá hafa verið kominn i Ei-
riksstaöi á JSaildal þar sem hann átti
lengi heima. Léleg voru þau húsakynni,
sem Guðbjörgu buöust i Vopnafjaröar-
kauptúni og atvinnuhættir ekki slikir þar
þá aö hún gæti séö fyrir sér og drengjun-
um þar. Hún réöist þvi sem vinnukona i
sveit með Halldór og fyigdi hann henni
jafnan siöan þar til hún dó og naut hún aö-
stoöar hans i ellinni. Halldór er nú á
Torfastööum i Vopnafiröi hjá þeim Alfreö
Péturssyni og Guönýju Runólfsdóttur,
sem þar búa. Þar á hann svo gott athvarf
sem best verður á kosiö. Þökk sé þeim
Torfastaöahjónum og heiður fyrir þaö.
Frá Vopnafjaröarkaupstaö fluttist Vil-
hjálmur Sigfússon fyrstsem iéttadrengur
i Arnarvatn til Jóns Helgasonar bónda
þar og síðain I Ytri-Hliö til foreldra minna
Þetta var áriö 1916 þegar Vilhjálmur var
12 ára gamall.
I Ytri-Hliö hefur Vilhjálmur verið
siöan. Fyrst hjá fööur mfnum, Sigurjóni
Hallgrimssyni til 1924 og svo hjá undir-
rituöum allan hans búskap eöa I 50 ár. Og
nú siðast hjá Sigurjóni syni minum og
konu hans. Hann er þvf búinn aö vinna
þessum heimilum i Ytri-Hiiö I þrjá ættliöi
og meira þó, þvi aö hann hefur einnig
liösinnt barnabörnum minum.
Vilhjálmur, Villi, eins og hann er jafnan
kallaöur innan fjölskyldunnarog einnig af
fleirum.er einn af þessum trúu og dyggu
mönnum, sem allt vilja fyrir alla gjöra.
Ahugi hans er einstakur. Hann er ekki
einasta duglegur, heldur er hann alltaf
boöinn og búinn' til allra verka hvort
heldur er úti eöa inni og þaö þurfti ekki
alltaf aö vera aö segja honum til verka.
Hann virtist finna á sér hvað gjöra þurfti
og var þá farinn þangaö fyrstur manna.
Og enn sinnir hann störfum af fremstu
getu fyrir þetta heimili. Þaö hefur veriö
ómetanlegt aö hafa notiö starfa þessa
dygga manns I öll þessi ár. Fyrir þaö vil
ég hér meö flytja honum á þessum tima-
mótum innilegar þakkirfrá okkur hjónum
og öllu okkar fólki, meö ósk um friðsælt
ævikvöld.
Friörik Sigurjónsson
Fæddur 8. febr. 1923.
Dáinn 22. júli 1979.
Já, biliö er stutt, milli bliöu og
éls
og brugöist getur lukkan, frá morgni
til kvelds.
Jón Einarsson, sem hér veröur minnst,
i stuttu máli, var einn af þeim mönnum,
sem lögöu hönd aö uppbyggingu Raufar-
hafnar-þorps, og atvinnulifi þar, um og
uppúr miöri þessarri öld, og áttu heimili
sitt hér, öll uppvaxtar og manndómsár sin
eöa um rúmrar hálfrar aldar skeiö, sem
honum var llfiö léö. Hann mátti reyna þau
lifssannindi, sem fleiri atvinnurekendur,
aö atvinnurekstur er ekki ávallt neinn
dans á rósum, og kemur oftar samfélag-
inu til góöa en þeim, sem þar standa fyrir
störfum og ábyrgö bera á fjárreiöum, þvi
„sjaldnast er viö ósinn eins og uppsprett-
ina dreymir”.
Jón var fæddur aö Skinnalóni 8. febrúar
1923, en fluttist til Raufarhafnar meö for-
eldrum sinum og systkinum, á ööru
aldursári til aöseturs. Systkinin voru 5
sem uppkomust, og var Jón yngstur. Hin
eru Kristin fyrrv. ljósmóöir, Hólmfriöur
lengstaf bústýra bróöur sins, Indriöi og
Stefán útvegsmenn á Raufarhöfn.
Foreldrar Jóns, og þeirra systkina,
voru Hildur Stefánsdóttir, frá Skinnalóni,
dóttir Stefáns Jónssonar Sigurössonar og
Kristinar Jónsdóttur Sigurössonar, en
kona Jóns SigurÖ6Sonar og móðir Stefáns
afa Jóns Einarssonar var Ása dóttir
Stefáns Eirikssonar bónda og hreppstjóra
i Skinnalóni, sem var bróöir Magnúsar
Eirikssonar kand, theol I Kaupmanna-
höfn, sem islenzkir stúdentar þar kölluöu
„Frater”, og þeirra systkina. Þessi ætt-
bálkur er oröinn allfjölmennur og dreifö-
ur um landiö. Einhverjir af ættinni hafa
þó haldið Skinnalón, hátt á aðra öld. Jón
Helgason ritstjóri Timans, sendi frá sér
bók á árinu 1978, þar sem segir mjög frá
þessari hérnefndu Skinnalónsætt.
Faöir Jóns var Einar Vigfússon, frá
Núpi i öxarfiröi, sonur Hólmfriöar Guo-
brandsdóttur, frá Syöri-Brekkum á
Langanesi, og er sú ætt m jög f jölmenn og
dreifö oröin og þar i margt kjarnafólk.
Faöir Einars var Vigfús Nikulásson
bóndi á Núpi, Einarssonar bónda i Klifs-
iiaga, Runólfssonar bónda i Hafrafells-
tungu, er sonur var séra Einars Nikulás-
sonar prests á Skinnastaö sem kallaður
var, af almenningi, „gaidrameistari”.
Lengra rakiö, voru þessir langfeögar,
komnir af hinum merkustu höfðingjaætt-
um landsins, svo sem Asverjum, og þar
meö Reykjahliöar-ætt, hinni fornu, sem
öörum þræöi var frá séra Jóni Mariu-
skáldi, presti á Grenjaöarstaö, og einnig
frá Hrólfi.hinum sterka, lögréttumanni á
Alfgeirsvöllum, þvl Björg Arngrimsdóttir
sýslumanns á Stóru-Laugum, var kona
Runólfs Einarssonar i Hafrafellstungu og
móöir Einars I Klifshaga, sem áöur er
getiö, og lengra má þetta rekja, til stór-
menna sögunnar, sem yröi hér of langt
mál.
Jón byrjaöi ungur, aö stunda sjóinn,
meö eldri bræörum sinum, á þiljuöum
vélbát, sem fjölskyldan eignaðist, og
reyndist snemma ötull og lagvirkur
starfsmaður. Hann sótti vertiöir til Suður-
lands, á styrjaldartárunum og fram yfir
þau, og tók þátt i siglingunum til Bret-
lands, með isaöa fiskinn i styrjöldinni,
sem þurfti nokkurt áræöi til, en sú starf-
semi Islendinga, var Bretum ómældur
styrkur, i styrjöldinni.
Um 1950 er Jón Einarsson alkominnn
heim, en hafði stundum veriö heima á
sumrum. Þá var fjölskyldan búin að eign-
ast nýjan og nokkuð stærri vélbát, og fór
Jón þá fljótlega aö sjá um og standa fyrir
framan um útgerö á honum, sem var
ýmsum vonbrigöum og erfiöleikum
bundinn.bæöi vegna hins mikla sildariðn-
aöar, sem þá fór fram hér, og fiskileysis
hér viö Noröausturland á þeim árum.
Hann var verkstjóri og sildarmatsmaöur
hjáHafsilfrih/fsumariö 1961, sem Sveinn
Benediktsson átti mestan hlut 1 og rak hér
á Raufarhöfn, um nokkur ár. Sú söltunar-
stöö framleiddi, þetta sumar flestar
sildartunnur, allra söltunarstööva a.m.k.
noröan og austanlands, en Sveinn hætti,
viö þaö rekstri hennar ogseldi hana voriö
1962.
Voriö 1962 stofnaöi Jón Einarsson, á-
samt Jóni Gislasyni Hafnarfiröi o.fl.
hlutafélag, sem hlaut nafniö „Sildin” og
geröizt Jón Einarsson framkvæmdar-
stjóri fyrirtækisins. Hann hófst þegar
handa af miklum dugnaöi, aö draga aö
efni og byggja söltunarbryggju og hús-
næöi yfir verkafólk, sem flest varö aö fá
aökomiö, þar sem fyrir voru, i starf-
rækslu 6 stórar söltunarstöövar hér.
Fyrir dugnaö og áverkni Jóns komust
þessi mannvirki þaö vel til vegs, aö þar
var starfrækt sildarsöltun, þar sama
sumar i talsveröum mæli. Jón Gislason
o.fl. lögöu til sildveiöiskipin. Veturinn og
voriö eftirvar stööin fullgerö, og var hin
myndarlegasta. Þessi mannvirki standa
þarna öll enn, sem minnisvarði um Jón
Einarsson, og framkvæmdahug hans og
eru nú gerö og notuö til annarrar iönaöar-
framleiöslu.
4
Islendingaþættir