Íslendingaþættir Tímans - 12.01.1980, Blaðsíða 15
Erna Pálsdóttir
á Signýjarstödum
Vorið 1949 réðist þýzk stúlka á 18. ári
sem bústýra til Jónasar Steinssonar
bónda á Signýjarstöðum i Hálsasveit, og
hafði hún ekkert meðferðis nema góðan
þokka, þvi að hún kom frá hinu
hernumda, algjörlega rúna og rústaða
Þýzkalandi, eins og það var eftir styrjöld-
'úa. Að sjálfsögðu var henni þá islenzkt
úáál með öllu framandi eins og lika allar
aöstæður hér, og hefur hún þvi þurft
nokkurt áræði til að taka að sér það, sem
hún réðist til. En þrátt fyrir þessa örðug-
•eika, þá rættist þar bráðlega úr til hins
hetra, þvi að áður en langt leið hafði hún,
án ótryggðar við uppruna sinn, aðlagast
hinum islenzku aðstæðum. Er það til
marks um tryggð hennar við ættland sitt,
að hún hafði notið þess mjög, þegar hún
eftir að vera orðin húsfreyja á Signýjar-
stöðum brá sér i kynnisferð til Þýzka-
lands til fundar fvið aldraðan föður og
aðra kunningja. Og minnugur er ég þess,
begar hún á sinum fyrstu jólum hér á
landi var stödd á heimili minu, að jóla-
söngvarnir i útvarpinu, sem að miklu
•eýti eru hinir sömu hér og i Þýzkalandi,
yöktu henni tár i augum, og hversu hún
svo harkaði af sér söknuðinn og gerðist
aftur glöð i bragði. Mun svo löngum vera
um þá, sem á likan hátt og hún urðu að
hverfa frá æskustöðvum sinum, að þeim
stundum finnist þeir eigi „sjö á landi og
sjö i sjó”, eins og segir i ævintýri einu
gömlu.
Erna Pálsdóttir, áður Möller, var fædd i
Þýzkalandi 23. júli 1931, en kemur, eins og
fyrr segir, að Signýjarstöðum vorið 1949.
Veit ég það eitt um bernsku hennar og
®sku, að húr. missti móður sina ung og
dvaldi eftir það, ásamt yngri bróður, hjá
föður sfnum og stjúpu. Þegar til Islands
kom, beið hennar hinsvegar húsmóður-
staða við hlið dugandi eiginmanns, sem
þvi miður varð of skammlifur, þvi að
hann lézt sumarið 1967. Voru þá börn
þeirra 5 á ýmsum aldri, hið yngsta 5 ára,
en tvö þau elstu komin nokkuðá legg. Hélt
Erna þá áfram búskap á Signýjarstöðum
með stuðningi þeirra, og hygg ég að segja
megi, að það hafi vel tekizt miðað við á-
stæður.
Fyrir tveimur til þremur árum mun
Erna hafa farið að kenna veikinda þeirra,
sem nú drógu hana til dauða þann 12. nóv.
sl. Atti hún þá siöast heimili i Kópavogi,
og dvaldi þar hjá henni yngsta dóttir
hennar, en dvöl hennar sjálfrar var þá
löngum á sjúkrahúsi. Hygg ég að skipt
hafi nú um fyrir henni til hins betra, og
islendingaþættir
væri það þá samkvæmt þvi, sem hún var.
Hún var hlýhugul og trygg, og sýndi það
sig bezt i umhyggju hennar gagnvart
manni sinum, eftir að hann var orðinn
veikur, og ævinlega siðar i ræktarsemi við
minningu hans.
Þorsteinn Jónsson
á Úlfsstöðum
Framhald af bls. 16
svaf i rökkrinu, og hrutu sumir hressi-
lega. En svo birtist húsfreyja i baðstofu-
dyrum meö ljós i hendi og sagði um leið:
„Skárri er þaö nú rökkursvefninn”. Við
það vaknaði fólkið og tók til óspilltra mál-
anna viö tóvinnu. Húsbóndinn kom með
bók og las söguna faliegu, Rauðbrysting-
inn, eftirSelmu Lagerlöf. Ljóð voru lesin,
rimur kveðnar auk þess, sem fólkið i bað-
stofunni ræddi saman. Kristin lék hús-
freyjuna og tókst það vel. Þegar hús-
freyja birtist eins og áður var minnst á,
heyrðist veik barnsrödd úr áhorfenda-
hópnum: „Nei, þarna er mamma”. Ekki
þótti þetta innskot spilla ánægjunni. Það
var táknrænt fyrir Kristinu að vekja fók
til starfa, þvi hún hefur alltaf verið vöku-
kona, sistarfandi, létt og glöð i lund, á
henni var ekkert dauðamók. Hún gekk
vafningalaust að hverju starfi á bæ sinum
og vildi láta verkin ganga. Allur amlóða-
háttur var eitur i hennar beinum.
Sveinbjörn, maður Kristinar, var alinn
upp hjá föðurbróður sinum, Ingvari Þor-
steinssyni i Sólheimum og Ingiriði
Pálmadóttur konu hans. Þóttu þau hjón
mestu mætismanneskjur. Sveinbjörn var
góðum gáfum gæddur og gekk á Mööru
vallaskóla eins og áður var nefnt. Þótti
þaö merk fræðslustofnun og i þá daga
gengu yfirleitt ekki aðrir i skóla, en þeir
sem áhuga höfðu og ræktu vel námið.
Sveinbjörn var vammlaus maður, ein-
lægni hans og háttprýði hans var við
brugðið. Jafnframt var hann mikill
starfsmaður og vann ötullega við bú sitt.
Skrifari var hann frábær. Dáðist ég mjög
oft að þvi, þegar vinnulúin hönd hans
snerti á penna, hvernig skriffærin léku i
höndum hans.
Hjónin i Hnausum eignuðust 6 börn, eitt
misstu þau i bernsku, en 5 lifa, öll
myndarfólk, og eru þau búsett i Reykja-
vik, nema Leifur, sem býr i Ilnausum.
Kona hans er Elna Thomsen frá ólafsvik.
Hin börnin eru Guðrún, gift Dýrmundi
Ólafssyni varðstjóra, Jakob, starfsmaður
við bifreiðaeftirlitið, kvæntur Ingu Þor-
steinsdóttur, Jórunn gift Hafsteini
lljartarsyni lögregluþjóni og Svava, sem
býr með móður sinni að Fellsmúla 2 og
hefur reynst henni meö ágætum, en mjög
kært hefur jafnan verið meö þeim mæðg-
um.
t Hnausum var ávallt tvibýli, eftir að
Kristin og Sveinbjörn hófu þar búskap.
Þegar ég man fyrst eftir bjó á móti þeim
Erlendur Erlendsson, sunnlenzkur aö ætt
og Sigurbjörg Þorsteinsdóttir frá Grund i
Svinadal. Þau hjón áttu mörg börn, en
tekið var til þess, hve gott sambýlið var.
Segir það sina sögu.
A þessum merka afmælisdegi langar
mig til að færa Kristinu beztu óskir og
þakkir fyrir góða samfylgd á langri leið.
Hún verður með börnum sinum i dag.
Ilulda A. Stefánsdóttir
15