Íslendingaþættir Tímans - 14.01.1983, Blaðsíða 3

Guðni Ágústsson sextugur
Sæbóli III. Ingjaldssandi
„/ seplember fer söngfugl
og sumardýrðin þver"
scgir í vísunni. September er mánuður fölnandi
grasa og söngfuglar hópast og undirbúa suðurför.
0f* gctur hann átt sólheita daga og lognkyrr
kvöld, með lóukvaki út í túnfæti. alstirndann
niciurhiminn og skyggðan mána yfir suðurfjöllum.
^ctta á ekki við þann september sem nú er
rúmlcga hálfnaður á því herrans ári 1982. Svartir
skýjaflókar sigla hraðbyr um loftið. Daglega él til
fjulla og stundum í byggð, veðurgnýr í fjöllum og
ifigur úthafsaldan byltist við útnes og bláan sand.
Tregaþrungin eftirsjá sækir á hugann er við lítum
lil baka til ljósra vordaga og langra sólnátta en
finnum nú haustið fara að með „dökkvara vængja
sýn“. Það liggur við að manni læðist sá grunur að
veðurguðirnir hafi einhverntímann í sumar rifið of
mikið at dagatalinu hjá sér. En eitt er það sem
aldrei bregst í september hvernig sem viðrar, það
Cru göngur og réttir, þær eru alltaf á sínum stað
með vissan ljóma frá löngu liðnum dögum frá því
að við vorum börn. Og ennþá er ótrúleg birta í
minningunni sem fylgt hefur okkur alla leið í
8cgnum árin. Og það er jafn árvisst að hann
Guðni á afmælið í september og oft á gangnadag-
'nn eða öðruhvoru megin við hann. Og á þessu
hreggbarða hausti er hann búinn að dóla með
okkur í göngum og fleiru í sextíu ár.
Guðni Ágústsson bóndi og skipasmiður með
fleiru er fæddur að Sæbóli 20. september 1922 og
Þar hefur hann átt heima æ síðan. Búa þau nú
systkinin þrjú félagsbúi áföðurleifð sinni. Gjörfa
hönd hefur Guðni lagt á margt um dagana.
‘tustjóri hefur hann verið í áratugi og gerir nú
nt ýtu í vegagerð með granna sínum. Járnsmíði
hverskonar hefur hann stundað, vélaviðgerðir,
húsasmíði, þúsundþjalasmiður í orðsins fyllstu
merkingu. Síðast en ekki síst hefur hann stundað
skipasmíðar í ígripum um árabil. Nokkra smærri
háta hefur hann smíðað frá fyrstu gerð og allir
rcynst með miklum ágætum. Auk þess hefur hann
teiknað þá og fengið þær teikningar samþykktar
á viðkomandi stöðum. Einn slíkan bát sendi hann
frá sér í sumar, fagurt fley sem ber meistara sínum
fagurt vitni um mikið hugvit og frábært
handbragð. Ekki hefur Guðni slitiðskólabekkjun-
um til að læra þessa hluti, sjálfsnámið hefur
honum dugað ásamt ágætum meðfæddum hæfi-
ieikum. Við sveitungar hans og margir margir
fleiri, höfum oft notið góðs af hans högu höndum
og fádæma hjálpfýsi. Bóngreiðari mann er ekki
hægt að hugsa sér og ég held að enginn hafi gengið
af hans fundi án þess að fá fyrirgreiðslu. Annað
thál er það að reikningar fyrir veitta hjálp og unnin
störf berast oft seint og í flestum tilfellum sjá
aldrei dagsins ljós. Guðni er vinamargur glaður
og hlýr á góðri stund í liópi vina og kunningja,
félagsmálamaður ágætur og lætur ekkert það mál
sem til heilla horfir framhjá sér fara án þess að
leggja því lið. Með slíkunt mönnum er gott að
vera og þess minnast nú vinir og kunningjar með
því að senda honum hlýjar óskir og kveðjur á
merkum tímamótum í ævi hans.
Eins og fyrr er getið búa þau systkinin þrjú
félagsbúi á Sæbóli, Guðmundur og Steinunn
ásamt Guðna ágætu búi. Þar er umgengni öll eins
og best sést á bændabýlum á Islandi í dag, enda
eitt af verðlaunabýlum Búnaðarsambands Vest-
fjarða. Þó segja megi að Guðmundur og Steinunn
séu máttarstólþar búsins í dagsins önn vegna
margvíslegra starfa sem hlaðist hafa á Guðna
óskyld búskapnum er hann liðtækur í besta lagi,
þegar heim er komið og fer þá gjarnan hamförum
með hamar og sög, að sinna kvabbi nágrannanna.
Systkinin eru samhent í besta lagi um allan hag
heimilisins utan stokks og innan. Þegar talað er
um Sæbólsheimilið í dag verður ekki hjá því
komist að minnast á fjórða systkinið Jónínu á
Flateyri ásamt manni sínum Pétri Þorkelssyni
ættuðum úr Reykjavík. Svo margan sólargeislann
hefur hún sent að Sæbóli til systkina sinna með
bömum sínum. Jónína á sex börn. Fallegt ungt
fólk sem hlaut manndóminn í vöggugjöf og
skyldur við lífið og starfið greypt í hug og hjarta
og tryggð til þeirra sem alið hafa þau og annast
og unna þeim nú heitast af fölskvalausum hug.
Þrjú þau elstu hafa að mestu leyti alist upp á
Sæbóli, stór er hlutur Jónfnu í lífsfyllingu systkina
sinna. Þessi börn eru alin upp í svo miklu ástríki
hjá þessu ágæta frændfólki sínu að ekki verður á
betra kosið, enda ætla þau og gjalda fósturlaunin
fagurlega með tryggð sinni við heimilið og allri
hjálp, með fórnfúsum vilja hvenær sern á þarf að
halda. Guðrún sem er elst og ber nafn ömmunnar
sem var á heimilinu meðan árin entust, er búsett
á Flateyri gift Einari Guðbjartssyni og eiga þau
tvo sonu sem eru auðfúsu gestir á Sæbóli og
Elísabet og Ágúst sem bera nöfn foreldra þeirra
systkinanna og eru nú viðloðandi forcldrahús
síðan þau fullorðnuðust. Ekki má gleyma henni
Kristínu litlu sex ára bjarthærðri mey, dóttur
Elísabetar, sem verið hefur hjá frændfólki sínu
frá fæðingu augasteinn allra og yndi á heimilinu.
Foreldrar þeirra Sæbólssystkina eru þau Agúst
Guðmundsson og Elísabet Guðnadóttir. Þau
bjuggu allan sinn búskap á Sæbóli. Þeim búnaðist
vel enda dugnaðar og eljufólk, sem aldrei féll verk
úr hendi, sómi sinnar stéttar og átti virðingu allra
sem til þekktu. Dugnaður og áræði Ágústs var
mjög á orði haft, hvort sem hann þreytti
fangbrögð við lítt kleif fjöll eða reiðan sjó. Flann
sá marga ölduna rísa í brimlendingu við Sæbóls-
sjó. Hann háði marga hildi við Barðann í
smalamennskum á hausti og vetri. í Nesdal átti
hann marga ferð. Fáum stöðum unni hann meir.
Var það táknrænt og vel til fundið er þau systkinin
gáfu slysavarnaskýli sem þeir bræður smíðuðu og
stendur á Bökkunum í Nesdal og heitir Gústabúð.
Þar sat hann margt vorkvöldið og sá hnígandi sól
leggja gullþiljur yfir gjöful fiskimiðin undir
Barða. Einnig var hann þar staddur þreyttur,
blautur og svangui leiksoppur trylltra náttúruafla
í grimmúðugri skammdegishríð, ógleymanlegur
maður Ágúst. Allra manna glaðastur á góðri
stund. Hugrakkur, hjálpfús dagfarsprúður og
drengur hinn besti. Hann er látinn fyrir 19 árum.
Elísabet hefur búið á Sæbóli með börnum sínum
síðan Ágúst dó en hefur nú dvalið á sjúkrahúsi á
annað ár, farin að heilsu og kröftum 88 ára gömul.
Hún missti föður sinn barn að aldri og stóð þá
móðirin uppi með fimm börn á bernskuskeiði.
Bak við þá atburði er harmsaga þeirra tíma sem
ekki verður sögð hér. Ung að árum fluttist hún
að Miðjanesi í Reykhólasveit og ólst þar upp til
manndómsára. Fáum stöðum unni hún heitar en
sinni fóstursveit og mætti segja að kvæðið
„Barmahlíð" væri hennar þjóðsöngur.
Kaupakona kom hún að Sæbóli til Ágústar og
var þar ekki tjaldað til einnar nætur. Þegar
Elísabet kom að Sæbóli átti hún hryssu sem hún
nefndi Freyju, með henni var hestfolald sem
Víkingur hét. Þessi hross voru gersemi að allri
gerð. Elísabet var frábær hestakona dugleg og
áræðin. Minnist ég þess ungur drengur er ég sá
hana sitjandi í söðli og leggja þessa gæðinga á
fleygivökru skeiði á vegaleysum þeirra tíma og í
sumar er ég kom á sjúkrahúsið á Isafirði til
hennar, taldi hún sig vel geta farið ríðandi heim,
ef hún Freyja sín og hann Víkingur væru bundin
hér vió hestasteininn úti. Með hestelskum huga
minntist hún þessara horfnu vina sinna þótt margt
annað nýrra væri orðið fölskvað í minningunni.
Á þessum heiðursdegi Guðna ogfjölskyldunnar
á Sæbóli þakka ég, bjartar minningar og skugga-
lausrar samfylgdar í gegn um árin, frá því að við
vorum börn. Krístján Guðmundsson,
Brekku
Islendingaþættir