Heimilistíminn - 05.08.1976, Síða 6

auðveldlega og gat svo grátið á næsta
andartaki. Frændi hennar, ljóðskáldið
Thomas Wyatt, orti um hana ljóð, þar
sem hann likti henni við rádýr og upp frá
þvi var hún kölluð „rádýriö” við hirðina.
Talið er að Hinrik hafi fyrst veitt henni at-
hygli, þegazr hann sá hana meöal hirð-
meyja konu sinnar, Katrinar af Aragon,
viö matarborð sem ljómaði af kristals- og
silfurbúnaði.
Eins og venja var á þessum timum, var
yfirleitt stofnaö til konunglegra hjóna-
banda á unga aldri og Katrin var ekki
nema á gelgjuskeiöi, þegar hún var gift
eldri bróður Hinriks, Arthur, sem lézt 15
ára að aldri. Þá varð Hinrik að taka sæti
bróöurins hjá ekkjunni ungu, eftir að
páfinn hafði gefið samþykki sitt til hjú-
skaparins, þar sem skyldleikinn var svo
náinn.
Katrin var sex árum eldri en Hinrik og
slæm til heilsunnar og þegar Anne sneri
aftur til hirðarinnar, var drottningin illa
farin eftir margar barnsfæöingar og gat
ekki nokkurn skapaðan hlut. Hún hlýtur
að hafa verið jafnólik „rádýrinu” og
verða mátti.
Haustkvöld eitt árið 1526 var verið að
fagna heimkomu konungs úr veiðiferð til
Skotlands. Hann hafði verið að heiman
dögum saman ásamt nokkrum aðals
..mönnum. Við kvöldverðarborðið og á
dansleiknum á eftir, var Hinrik gjörsam-
lega utan við sig. Hin vel þekkti, hjartan-
legi hlátur hans heyrðist ekki yfir allan
hávaöann og hann hafði ekki ofan af fyrir
sessunautum sinum með skrýtlum og
fyndnum athugasemdum eins og hann var
vanur. Þaö kvöldið geröi hann varla
annað en stara á önnu, hann bókstaflega
gleypti hana með augunum.
Anna sat viö hinn enda boröins, blá-
klædd og með perlur I svörtu hárinu.
Þegar byrjað var að dansa, tók hann
stefnuna beint til hennar, en þá bað hún
um leyfi til að yfirgefa samkvæmið vegna
skyndilegrar vanliðunar. Þá var það að
Hinrik VIII hóf annars konar veiöar en
þær sem hann hafði nýlokið.
Hinrik VIII var enginn meinlæta
maður. Hann haföi átt ótal ástkonur og
eignazt son með einni þeirra, en engri
haföi tekizt að fá hann til aö gleyma
drottningunni eða hjúskapskyldum sin
um. Af öllum þeim börnum, sem Katrin
haföi fætt honum, hafði aðeins eitt lifaö
stúlka Marta prinsessa, sem þá var tlu
ára. Hin höfðu ýmist fæözt andvana eða
aöeins lifaö skamma hrlö, eins og prins-
inn ungi af Wales, sem veriö hafði stolt
föður slns. Konungur var hjátrúarfullur
og tók aö velta fyrir sér, hvort bölvun
hvlldi yfir Tudorheimilinu. Katrln sjálf
var óbifanleg I trú sinni og sætti sig
6
. auðmjúk við það sem hún taldi „guðs
vilja” En Hinrik tók þaö hins vegar I sig,
að hjónabandið væri byggt á synd, sem
guð vildi refsa fyrir á þennan hátt.
Það var einmitt þegar Hinrik var I
þessu hugarástandi, fullur óvissu og efa,
aö Anna kom inn I lff hans. Hún vissi vel,
hvað hann vildi. Henni fannst spennandi
aö hafa konunginn fyrir fótum sér, sjá
hann grátbæna hana um athygli, hana
sem ekki hafði verið þess verð aö eiga
greifa af Northumberland. Anna lék sér
að tilfinningum konungsins af mikilli list
og takmarkiö með leiknum var kóróna.
Lengi visaði Anna öllum umleitunum
konungs á bug. Hún hafði hugrekki til að
segja og skrifa, að hún gæti ekki hugsað
sér aö gerast ástmey hans, jafnvel þótt
henni litist vel á hann og bæri virðingu
fyrir honum en sjálfsvirðingin fyrirbyði
henni ab ganga lengra. Jafnframt gætti
hún þess að halda honum hæfilega volg-
um, allt þar til hún fékk hann tilað nefna
hiö örlagarlka orö, sem hún hafði beöiö
eftir: hjónaband.
Fyrst önnu Boleyn tókst svo lengi að
halda sér kaldri og láta ekki hið minnsta
undan ástriöufullum umleitunum
konungs, bendir margt til að hún hafi eng-
ar tilfinningar boriö til hans, jafnvel ekki
þá virðingu, sem hún hélt þó fram. Hún
vissi að konungur gat boðið henni upp á
ævintýralegt llf og það væri tækifæri, sem
hún hafði ekki I hyggju aö láta ganga sér
úr greipum.
Þar með hófust umfangsmiklar bréfa-
skriftir milli London og Vatikansins til að
fá leyfi páfa til að ógilda hjónaband
konungsins og Katrlnar. Það dróst á lang-
inn og I London fóru einnig fram
samningaviðræöur við útsendara páfans.
Eitt sinn fleygði Katrin sér að fótum
konungs og grátbændi hann um að hætta
við áætlanir slnar. „1 guös bænum, veriö
réttlátir og sýniö mér miskunnsemi.
Þessi tuttugu ár hef ég verið trú eigin-
,k(yia og ég haf aliö yður mörg börn, þótt
guði hafi þóknazt að taka þau til sin upp I
himininn”.
En páfinn hélt áfram að neita. önnu
hafði fundizt sigurinn I nánd og taliö sig
ekki lengur þurfa aö vlsa Hinrik á bug.
Það varð almenn vitneskja við hirðina, aö
ástarsamband var á milli þeirra og fréttin
breiddist fljótt um allt landið. Fyrir kom
að fólk gekk út á göturnar og hrópaði upp
að konungur ætti aö varpa ævintýra-
kvendinu á dyr og snúa sér aftur að konu
sinni og dóttur. Katrínu haföi hann nefni-
lega komiö fyrir I klaustri.Hvað tíótturina
Maríu varöaöi, þá haföi hún verið lýst
lausaleiksbarn, þar sem hún væri fædd 1
hjónabandi, sem Hinrik hélt fram aö væri
ólöglegt.
Þannig voru aöstæðurnar áriö 1530. Ast
konungs til önnu Boleyn virtist fara vax-
andi dag frá degi, þrátt fyrir andúö
hirðarinnar og allrar þjóðarinnar. Hann
haföi gert hana að greifynju af Rochford
og slöan hertogaynju af Pembroke og svo
virtist sem leið hennar á tindinn væri
greið. En Anna var óstyrk hún vissi að
hún var að leika hættulegan leik og hún
fékk oft grátköst og reiðiköst og þá
bölvaði hún konungi og aðstæðum þeim,
sem hún var I. Hún neitaði honum um
bllðu sina en með þvl lagði hún hann aftur
að fótum sér, ástfangnari en nokkru sinni.
Morgun einn I lok desember 1532 kom
Anna skyndilega þjótandi inn i sal, þar
sem Hinrik sat á fundi með ráöherrum
slnum. Hún var hvitklædd og svört augu
hennar ljómuðu, þegar hún gekk til
konungs, sem hafði staðið upp þegar hann
sá hana. Hún tyllti sér á tær og hvlslaði
einhverju að honum. Ráðherrarnir veittu
þvl athygli að gleðisvipur færöist á andlit
hans og gátu sér þess til, að hún hefði tjáð
honum að hún væri með barni.
Gráan og regnþrunginn janúarmorgun
árið 1533 hafði Thomas Crammer, sem
Hinrik hafði án samþykkis páfa, gert að
erkibiskupi gefið parið saman með leynd.
Skömmu áöur höfðu enskir guðfræðingar
undir forustu Crammers lýst fyrra hjóna-
band konungs ógilt. A páskunum var
þjrSftinni tilkynnt um giftinguna og i mal
fór fram svo mikil athöfn þegar Anne var
krýnd drottning að ekki hafði annað eins
sézt. Hún var borin I burðarstól, þvi hún
var komin langt á leið. Viðbrögb páfa
voru þau að bannfæra Hinrik. Þaö varö
upphaf þess, sem slðar leiddi til að enska
kirkjan sleit sambandi við Vatikanið og
Hinrik VIII og eftirkomendur hans urðu
æðstu menn kirkjunnar.
Þann 8. september fæddi Anna dóttur —
ELizabetu. Hinrik gat ekki leynt von-
brigðum sinum og I fyrstu neitaði hann að
sjá önnu og barnið, en sá svo að sér, gekk
aö rúminu, strauk henni yfir enniö og
sagði: — Það næsta verður að vera
drengur! Þetta hljómaöi eins og loforð, en
jafnframt sem ógnun.
Annað barn önnu Boleyn varð llka
drengur. Hann fæddist 29 janúar tveimur
árum síöar, en andvana. Stjarna önnu
Boleyn var aö fölna. Var það öryggis-
leysiö sem varð til þess aö hún leitaöi
huggunar I örmum annarra? Eða var það
hin ákafa ósk hennar um að fæða hinn
langþráöa son, sem Hinrik virtist ekki fær
um að geta?
A þrenningarhátiðinni 1536 lézt Katrln
af Aragon. A dánarbeði hafði hún skrifaö
Hinrik, kvatt hann og fullvissaö hann um
eillfa ást sina, fyrirgefið honum allt og
beðiö hann I slöasta sinn að sjá um dóttur
þeirra, Marlu. Konungur lét, sem þetta
heföi ekki minnstu áhrif á hann og
klæddist sólgulum fötum þennan dag. En