Heimilistíminn - 15.03.1981, Page 7

Vöggudauði
ekki í örstutta stund, segjum til dæmis
tvær til fimm sekúndur. Standi þetta
öndunarstopp I allt aö 20 sekúndur eöa
meira, má geta ráö fyrir aö þaö eigi eitt-
hvaöskyltviö SIDS. Rannsóknir hafa leitt
i ljós, aö eölileg börn vakna ef þau fá ekki
nægilegt súrefni, en börn, sem hætt er viö
aö fái SIDS gera þaö siöur eöa alls ekki.
Þó er því miöur ekki til nein einföld próf-
un, sem getur leitt i ljós hvort einu barni
fremur en ööru er hætt viö SIDS.
— Hvaöa börn ætti helzt aö athuga I
þeim tiigangi aö finna, hvort þau eigi á
hættu aö deyja „vöggudauöa”?
— öll börn, sem hætt hafa veriö komin I
fæöingu, eöa fæðzt hafa fyrir timann.
Sumir læknar eru einnig þeirrar skoðun-
ar, aö rannsaka ætti börn sem skyld eru
börnum, sem dáiö hafa á þennan hátt.
— Getur veriö um erföasjúkdóm aö
ræöa?
— Stundum sjáum viö SIDS koma fyrir
óvenju oft f einni og sömu fjölskyldunni,
en þaö er þó fremur sjaldgæft. Af þvi leiö-
ir sil tilgáta, aö kannski séu erföafræöi-
legar ástæöur fyrir einhverju af „vöggu-
dauöanum”. En SIDS er margskonar, og
viöteljum aö fátt eitt megi rekja til erföa-
eiginleikanna, þegar allt kemur til alls.
— Hvaö er hægt aö gera fyrir börn, sem
viröist vera hættara viö en öörum aö
„gieyma aö anda.”
— Hægt er aö beita nokkurs konar
öndunarvélum, eöa gangráöum. En I
landinu öllu eru ef til vill ekki nema um
þúsund börn samtimis, sem þessir gang-
ráöar hafa verið settir á.
— Eru þeir ekki dýrir?
— JU, þeir kosta yfir eitt þúsund doll-
ara, og ekki er auövelt aö nota þá. Tengja
veröur þá viö börnin, þegar þau sofa, og
tengingarvi'rana er aöeins hægt aö nota
einu sinni, þannig aö alltaf veröur aö vera
aö fá nýja og nýja vira. Allt, sem á heimil-
inu er veröur aö vera I samræmi viö þaö
sem er bezt fyrir barniö, og allt sem á
heimilinu er gert sömu leiöis. Aldrei má
vfkja lengra frá barninu en svo, að hægt
sé aö komast til þess á tíu sekúndum. Og
ekki er hægt aö heyra i aðvörunarkerfinu,
ef fólk er t.d. i sturtu eöa er aö ryksuga.
Venjulega fer barn að anda aftur, sem
hætt hefur aö anda eitt augnablik i svefni,
og þá viö aöeins litla hvatningu. Ef beita
þarf sérstökum læknisfræöilegum aöferö-
um, eöa lyfjum veröur aö kenna meira aö
segja barnfóstrunum aö beita þeim. Þetta
hljómar eins og martröö, en þiö megiö
trúa þvf, aö það sem komið getur fyrir, ef
þetta er ekki gert er þó enn skelfilegra.
— Ásakaöir þú sjálfa þig fyrir dauöa
Larrys sonar þlns?
— Viö vissum ekki hvaö viö áttum aö
halda. Ég trúöi þvi ekki aö barniö mitt
gæti dáiöúr lungnabólgu, en þaö var þaö,
sem sögö var dauöaorsökin i dánarvott-
oröinu. Ég trúöi þvi ekki, aö slikt heföi
getaö fariö fram hjá mér, hjúkrunarkon-
unni sjálfri. Ef maöur á barn, sem þjáist
af einhverjum alvarlegum eöa bráödrep-
andi sjúkdómi, gefst manni venjulega
svolitil stund til þess aö hlynna aö þvi.
Þannig geturmaöur um leiöbúiö sig und-
ir þaö sem veröa vill. Ef barniö þitt deyr
skyndilega, er það þér mikiö áfall, og svo
varstu ekki heldur hjá barninu til þess aö
hlúa að þvi, þegar dauöan bar aö. Oft
kemur fyrir aö foreldrar barna, sem dáiö
hafa „vöggudauða” lesa I blöðunum, aö
börnin hafi kafnaö. Þetta veröur aöeins til
þess aö auka á sektartilfinningu þeirra.
— Saka opinberir aöilar enn foreldra
SIDS-barna um aö hafa vanrækt eöa jafn-
vel fariö illa meö börn sln?
— Fólk er farið aö sýna meiri skilning
en áöur i þessum efnum. Þó kemur þaö
fyriraö minnstakosti einu sinni I mánuöi
eöa þar um bil, að foreldrar leita hjálpar
hjá okkur vegna þess aö verið er að yfir-
heyra þá út af dauöa barns.
— Hvernig tókst þér aö sætta þig viö
dauöa sonar þins?
— Þaö var ekki fyrr en eftir ein þrjú ár,
þegar ég hitti aöra foreldra, sem höföu
lent Iþvi sama og ég. Þaö tók Tony mann
minn miklulengri tima, meira aö segja aö
geta rætt þetta. Dóttir okkar Lori hélt, aö
þaö væri vegna þess að honum stæöi alveg
á sama, en nú veit hún, aö fólk bregzt á
margvlslegan hátt viö sorginni. Þaö eru
ekki allir, sem geta talað um hana.
— Hvaöa áhrif haföi þctta á Lori sjálfa?
— Hún var aö veröa tveggja ára, þegar
þetta geröist. A jólunum fékk hún dúkku I
jólagjöf. Þegar hún opnaöi kassann meö
dúkkunni ætlaði hún alveg aö sleppa sér.
Lola og Robert Redford misstu fyrsta
barn sitt fyrir20 árum, og þau hafa alltaf
sföan starfaö af miklum krafti f samtök-
um foreldra barna, sem dáiö hafa
„vöggudauöa”.
Hún gat meira aö segja ekki hugsaö sér aö
passa börn, eins og margir félagar hennar
geröu, þegar þeir voru komnir á táninga-
aldur, og vildu vinna sér inn svolitla vasa-
peninga.
— Hafa einhverjar lagabreytingar oröiö
til þess aö hjálpa fólki til þess aö ná sér
eftir áfall af þessari tegund?
— Já. Fyrir sjö árum var ekki einu sinni
löglegt aö deyja „vöggudauöa”. Þaö var
ekki hægt aö skrá SIDS á dánarvottorö
barns. Arið 1974 voru sett lög sem kváöu á
um aö öll böm, sem sæju af óþekktum
ástæöum skyldu krufin á kostnaö rfkisins.
Þetta er mjög þýöingarmikiö, en oft veröa
foreldrar aö blöa i mánuöi eöa jafnvel ár,
áöur en þeir fá nokkrar skýringar frá
yfirvöldum. Þaö finnst okkur ekki eölileg-
ur timi. Viö teljum aö 48 klukkustundir
ættu aö vera allengsti timi, sem nokkrir
foreldrar ættuaö þurfa aö biöa eftir þvi aö
fá aö vita, hver var dánarorsökin, ef barn
deyr skyndilega og óvænt.
— Myndir þú hvetja foreldra, sem misst
hafa böm sfn af völdum SIDS aö eiga börn
á nýjan leik?
Þaö tók mig 3 ár aö safna kjarki til
þess aö reyna aftur. Fyrsta ráöiö, sem
fólk gefur manni er: Þú ættir aö eiga ann-
aö barn. En ég held, aö fólk ætti ekki aö
reyna aö eignast annaö barn fyrr en þaö
er komiö í nægilega mikiö andlegt jafn-
vægi til þess aö vera fært um þaö. Þfb.
7