Heimilistíminn - 15.03.1981, Page 15

r III |j r nátl iiinnnnr
Einn merkilegasti fiskur, sem
til er, lifir i vötnum i Mið-Afriku,
allt frá sunnanverðu Egyptaiandi
til Zaire. Á fiski þessum er eins
konar rani, og bætir hann sér upp
iélega sjón með nokkurskonar
rafskynjun. Með þessari raf-
skynjun sinni getur fiskurinn
fundið jafnt bráð sina sem óvini.
Fiskurinn, sem hér um ræðir,
kallast á latinu gnathonemus
numenius, en mormyrid á
Norðurlanda málum. Hann var
nokkurs konar heigitákn fyrr á
öidum, og margar myndir eru af
honum á musterisveggjum I
Egyptalandi. Innfæddir i Afriku
bera enn óttablandna virðingu
fyrir þessum fiski, og leggja sér
hann helzt ekki til munns, þótt
hann sé góður tii matar.
Spóamormyridinn er með
langan rana eða nef, sem likist
einna mest nefinu á spóanum, og
af þvi dregur hann nafn sitt. Aðrir
fiskar af þessari ætt hafa fengið
filaviðurnefni, eða þeir eru
nefndir eftir ibis-fuglinum,
sauðum og hestum og öðrum
dýrum, sem þeir þá likjast einna
mest.
Eru þær eins?
Lausn af 2. siðu
Fremst á rana spóamor-
myridsins eru nokkurs konar
varir. Þær getur hann hreyft til,
og tekið fæðuna með þeim. Með
rananum rótar fiskurinn einnig i
botnlaginu og nær þannig fórnar-
dýrum sinum. Þarna finnur hann
snigla, kræklinga og egg fjöl-
margra fisktegunda.
Þegar fiskurinn rótar upp botn-
laginu verður vatnið eins og
skiljanlegt er mjög gruggugt og
við það verður útsýniö slæmt.
Þess vegna gæti fiskinum ekki
nægt góð sjón. Náttúran hefur þvi
búið hann öðrum skynfærum i
stað sjónarinnar. Hann er búin
rafskyni,sem myndar eins konar
straumsvið umhverfis hann, og
með þvi skynjar hann allt um-
hverfið.
Ef einhverjar truflanir koma
frá á rafsviöinu eru þaö boð um
að fórnardýr hans er á næsta
leyti. Hann skynjar á þennan hátt
bæði stærð og staðsetningu
fórnardýrs, sem og reyndar lika
óvina sinna. övinir fiskanna á
þessum slóðum eru margir. Fyrst
má telja manninn, sem er við
veiðar, og siðan krókódila, haf-
erni og aðra fugla.
15