NT - 29.05.1984, Síða 18

Þriðjudagur 29. maí 1984 18
Minning
Þór Vilhjálmsson forseti Hæstaréttar afhendir Ólafi Ólafsbók sem gefin var út til heiðurs Ólafi sjötugum.
■ Á fundi með Carter Bandaríkjaforseta og Mondale varafor-
seta í Hvíta húsinu.
ustuhæfileika hans. Hann var
þá þegar orðinn fremstur með-
al jafningja.
Úr M.A. liggur leiöin í
Háskóla íslands. Þar fer sem
fyrr. hinir miklu námshæfileik-
ar njóta sín vel og þekking
hans á félagsmálum gera hann
að foringja þeirra sveita. er
starfa vilja saman. Ólafur út-
skrifast úr Lögfræöideild Há-
skólans vorið 1939.
Það voru gleðitíðindi er það
barst okkur Fljótamönnum, að
Ólafur Jóhannesson hefði út-
skrifast þaðan með hæstu cink-
unn, er þar hefði verið tekin.
Hann hnekkti prófmeti Bjarna
Benediktssonar og Gunnars
Thoroddsens, sem áður höfðu
lokið lagaprófi við Háskóla
(slands. Allir urðu þessir menn
valinkunnir þjóðskörungar.
Ég mun ckki rekja hér starfs-
feril Ólafs Jóhannessonar. sú
saga er kunn. í stað þess ræöi
ég lítillega aödraganda þess,
að Ólafur geröist þingmaöur
Skagfi rðinga.
Þegar sá tími nálgaðist, að
Steingrímur Steinþórsson léti
af þingmennsku fyrir Skagfirð-
inga, var samherjum hans mik-
ill vandi á höndum. Baráttufé-
lagar hans, Gísli í Eyhildar-
holti, Jón á Hofi og Hcrmann
á Mói, voru allir á svipuöum
aldri og hann.
Óhætt er að scgja, að Stein-
grímur Steinþórsson hafi unn-
iö upp fylgi við Framsóknar-
flokkinn í héraðinu úr því að
vcra nokkurt lausafylgi í fast-
mótaða flokksheild. Enda var
Steingrímur miklum hæ’fi-
leikurn búinn og töfrandi pers-
ónulciki.
Eftirmaður Steingríms sem
þingmaður Skagfiröinga var
vandfundinn, en að tillögu for-
ystumanna flokksins í héraði
og með fullu samþykki
flokksmanna, varð Ólafur Jó-
hannesson fyrir valinu.
Hann skipaði fvrst 2. sæti
listans árið 1936 og var vara-
maður Steingríms til ársins 1959,
er hann var kjörinn I. þing-
maöur Skagíirðinga.
Það var rösk sveit sem fram-
sóknarmenn á Norðurlandi
vestra sendu til þings eftir
kjördæmabreytinguna 1959,
þá Skúla Guðmundsson, Ólaf
Jóhannesson og Björn
Pálsson.
Það heföi þá þegar þurft að
taka duglega til hendi, því
þannig var ástatt á vesturhluta
Norðurlands, að atvinnu-
möguleikar voru nánast engir
í byggöakjörnum á svæðinu og
tímabundið atvinnuleysi
landlægt. Fólk varð að leita
annað eftir atvinnu til lífsvið-
urværis.
En þingmönnum okkar var
þröngur stakkur skorinn.
Þaö má segja um Viðreisnar-
stjórnina, aðt stjórnsöm var
hún, en lítið varö um atvinnu-
uppbyggingu út um landið,
en okkar menn í minnihluta
fengu litlu áorkað.
Þaö var ekki fyrr en Ólafur
Jóhannesson myndaði vinstri
stjórnina eftir kosningarnar
1971, að breyting .varð. Þá
hófst markviss uppbygging.
Framkvæmdastofnun með
byggðasjóði tók til starfa og
gcrði það mögulegt að festa
kaup í minni togurum, sem
dreifðust á sjávarplássin út um
landið. Landhelgin færð út
með þeim aflciðingum, að ís-
lendingar sátu sjálfir að fiski-
miðunum.
Ný von og aukin bjartsýni
varð allsstaðar ríkjandi rneðal
landsbyggðarfólks.
Auðvitað gerðist þctta ekki
átakalaust.
Það var þjóðinni til happs,
áö Ólafur Jóhannesson var við
stýrið á þessum átaka- og fram-
faraárum í sögu hennar. Hann
hafði allt í senn; vitið, þekking-
una og vitneskjuna um hvað
fólkinu í landinu var fyrir
bestu, sem auövitaö var næg
atvinna, byggð á auðlindum
lands og sjávar.
Vissulega eigum við hér á
Norðurlandi vestra Ólafi Jó-
hannessvni mikið að þakka.
Ólafur var í mínum augum
ávallt mestur, er andbyr var.
Mér finnst alltaf að maður
með manngerð Ólafs, sé eins
og afburða gott sjóskip með
góða kjölfestu. Þegar mest
þurfti viö. þegar stormar og
brim ætluðu allt í kaf að færa,
þá var hann cins og skipið
vera Ijóst að ekki mátti tæpara
standa að byrja útfærsluna. En
þetta framtak ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar 1972
snerti einnig aðrar þjóðir enda
er nú viðurkennt á alþjóðavett-
vangi að efnahagslögsaga skuli
vera, ekki bara 50, heldur 200
sjómíiur.
Um mannkosti og hæfileika
Ólafs Jóhannessonar skal því
einu bætt við það sem felst í
framansögðu - og það sem
komið hefur fram á öðrum
vettvangi - að nær einsdæmi er
að einn maður skuli á starfs-
ferli sínum hafa farið með
hluta af öllum meginþáttum
ríkisvaldsins, löggjafarvaldið,
dómsvaldið og framkvæmda-
valdið og að auki einn af
handhöfum forsetavalds í fjar-
veru forseta sem forsætisráð-
herra, og segir þetta meira en
mörg orð.
Félag ungra framsóknar-
manna í Reykjavík þakkar
fyrrverandi formanni sínum og
alþingismanni samfylgdina og
fyrir sitt leyti gifturík störf
fyrir Framsóknarflokkinn,
landið og þjóðina og óskar
honum velfarnaðar á öðrum
tilverustigum.
Frú Dóru Guðbjartsdóttur
og öðrum aðstandendum er
vottuð virðing og dýpsta
samúð.
Viggó Jörgensson.
t
Kveðja frá Framsóknarfélagi
Reykjavíkur.
1 valinn er fallinn mikill
stjórnmálaskörungur Ólafur
Jóhannesson alþingismaður og
fyrrverandi forsætisráðherra,
og verður hann borinn til graf-
ar í dag.
Kynni okkar Ólafs hófust
ekki að ráði fyrr en hann gaf
kost á sér til alþingiskosninga
hér í Reykjavík haustið 1979.
í kosningunum í desember á
því sama ári náði Framsókn-
arflokkurinn glæsilegum kosn-
ingarsigri, og ekki síst hér í
Reykjavík og voru tveir menn
kosnir á þing héðan. Má það
mikið þakka dugnaði Ólafs og
því trausti sem hann naut og
hafði áunniðsér meðal þjóðar-
innar, bæði sem heiðvirður og
ráðvandur stjórnmálamaður.
Á Framsóknaráratugnum frá
1971-1981, sýndi Ólafur sem
ráðherra bæði þrek og styrk,
auk þeirrar þekkingar sem
hann hafði, til að færa land-
helgina út frá 12 mílum í 200
sjómílur. Ef Ólafs hefði ekki
notið við hefðu þessi mál sjálf-
sagt ekki náðst á þeim tíma
sem þau gerðu.
I ríkisstjorn Gunnars Thor-
oddsen, sem mynduð var eftir
alþingiskosningarnar 1979,
gegndi Ólafur starfi utanríkis-
ráðherra, jafnframt þingstörf-
um. Vegna kjölfestu Ólafs
mun Gunnari líkast til ekki
hafa tekist að halda ríkisstjórn
sinni saman, jafn erfið og hún
var. Það er mikill missir þess-
ara. tveggja stjórnmálaskör-
unga, á svo skömmum tíma,
og að þeim var ekki gefinn
lengri tími til að miðla af
reynslu sinni til næstu kynslóð-
ar.
Þegar Framsóknarfélag
Reykjavíkur leitaði til Ólafs
Jóhannessonar, hvort heldur
var að ræða almenn stjórn-
málaviðhorf hverju sinni, eða
halda tækifærisræðu á ein-
hverjum síðbúnum skemmtun-
um, var hann ætíð reiðubúinn
þrátt fyrir miklar annir.
Þegar ég leitaði til Ólafs
fannst mér hann ætíð taka
málaleitun minni einstaklega
vel. Þegar litið er til baka er
það sjálfsagt vegna þess að
hánn gegndi formejinsku í
Framsóknarfélagi Reykjavík-
ur á sínum tíma, rétt í lok
stríðsins. Þá hafði hann unnið
sem lögfræðingur um nokkurrá
ára skeið.
Ólafur hætti formennsku
einu ári síðar vegna þess að
hann þurfti að fara utan til
framhaldsnáms í Svíþjóð, árin
1945-46.
Hvað vakti fyrir Ólafi að
vinna svo mikið innan félag-
anna í Reykjavík, bæði ungra
sem eldri félaga á þessum
tíma? Ég hef oft hugsað um
það, og mín skoðun er sú, að
á þeim tíma hefur honum fund-
ist að þörf væri að styrkja störf
Framsóknarflokksins á þétt-
býlissvæðinu.
Ólafs Jóhannessonar verður
best minnst sem manni með
hnyttin stutt tilsvör og brosið
fræga. Hann var ætíð mjög
varkár í tilsvörum. Þegar hann
var spurður sem forsætisráð-
herra árið 1978, hverju hann
byggist við af sínum meðráð-
herrum var svarið jafn stutt og
laggott, „Nýir vendir sópa
best“. Éyrirhönd Framsóknar-
félagsins í Reykjavík, stjórnar-
innar svo og allra félagsmanna,
vil ég þakka Ólafi Jóhannes-
syni fyrir öll þau fórnfúsu störf,
sem hann hefur innt af hendi.
Einnig vil ég votta eiginkonu
frú Dóru Guðbjartsdóttur,
dætrum og öðrum ættingjum
innilegustu samúð.
Valdimar K. Jónssun
formaður F.R.
góða er klauf öldurnar og seig
áfram, jafnt og þétt.
Þannig kom Ólafur Jóhann-
esson mér fyrir sjónir.
En Ólafur stóð ekki einn í
sínu farsæla lífsstarfi. Kona
hans, Dóra Guðbjartsdóttir.
stóö þétt viö hlið manns síns.
Það vissu best þeir sem áttu
leið á hcimili þeirra hjóna.
Hún fylgdist af áhuga með
þeim málum er hann vann að
hverju sinni og lagði hverju
máli gott lið.
Ég vil að lokum flytja þér
Dóra, börnum ykkarog barna-
börnunr innilegar samúðar-
kveðjur vegna fráfalls manns
þíns, föður og afa, frá'okkur
Ásu og fjölskyldu okkar.
Við söknum Ólafs öll, en
ykkar söknuður er mestur.
Sæmundur Á. Hermannsson
t
Kveðja frá Félagi ungra fram-
sóknarmanna í Reykjavík.
Með Ólafi Jóhannessyni er
genginn einn mikilhæfasti
stjórnmálamaður íslendinga.
Er síðasti áratugur - oft nefnd-
ur framsóknaráratugur - kem-
ur til umræðu þá gléymist oftar
en vera skyldi að geta þess, að
hann er eitt mesta framfara-
skeið í sögu þjóðarinnar. Aldr-
ei hefur verið jafnmikil upp-
bygging - jafnt til sjávar og
sveita - á jafnstuttum fíma á
íslandi. Aldrei hafa þjóðar-
tekjur á mann aukist jafnmikið
á jafn stuttum tíma.
Engum einum manni er það
eins mikið að þakka og Ólafi
Jóhannessyni að þessari upp-
byggingu skyldi hrundið í
framkvæmd. Var þar snúið við
þeirri óheillaþróun frá ára-
tugnum áður - er stórir hópar
fólks fluttust úr landi vegna
atvinnuleysis.
Stærstu gæfuspor Ólafs Jó-
hannessonar er hann tók fyrir
íslensku þjóðina tengjast þó
e.t.v. útfærslu fiskveiðilög-
sögunnar. Það kom líka í ljós
er olíukreppan mikla lagóist
með fullum þunga á efnahags-
líf vesturlanda - með tilheyr-
andi verðbólgu og annarn óár-
an - að íslendingum veitti ekki
einum af auðlindum hafsins í
kringum landið. Öllum má því