NT - 23.11.1984, Blaðsíða 23

Föstudagur 23. nóvember 1984 23
Norska gullinu forðað
I ævintýraheimi Armanns Kr
■ Hörpuútgáfan á Akranesi
sendir nú frá sér nýja bók eftir
norska rithöfundinn Asbjörn
Öksendal. Áður eru komnar út
eftir hann bækurnar: „Þegar
neyðin er stærst", „Gestapo í
Þrándheimi", „Föðurlandsvinir
á flótta" og „Fallhlífasveitin".
9. apríl 1940. Bílalest lagði af
stað frá Osló með gullforða
Norðmanna, samtals 50 smá-
lestir. Þetta var upphaf ævin-
týralegs flótta og hrikalegra at-
burða, sem áttu sér enga hlið-
stæðu.
29. apríl 1940. Molde, brenn-
andi bær undir stöðugum loftár-
ásum Þjóðverja. Beitiskipið
Glasgow lá við bryggjuna og
beið þess að flytja norsku kon-
ungsfjölskylduna og 50 smálest-.
ir af gullforða Norðmanna á
öruggan stað.
Sprengjurnar féllu allt í kring-
um skipið og á næsta augnabliki
gat allt sprungið í loft upp. En
norsku sjálfboðaliðarnir unnu
baki brotnu og hugsuðu ekki
um eigið líf þegar föðurland
þeirra var í veði. Beitiskipið
lagði af stað út úr brennandi
höfninni í sprengjuregni þýsku
flugvélanna. Hver yrðu endalok
hins dýrmæta farms?
Asbjörn Öksendal skrifar
einungis sannar frásagnir af
hildarleiknum í Noregi, enda
eru bækur lians skráðar eftir
viðtölum við fólk sem upplifði
atburðina.
Kvikmynd hefur verið gerð
um þessa atburði.
Skúli Jensson þýddi bókina.
■ Bókaforlagið Vaka hefur
gefið út barnabókina í ræn-
ingjahöndum eftir Ármann Kr.
Einarsson. Þetta er þriðja bókin
í því vinsæla safni úrvalsbarna-
bóka, sem Vaka gefur út undir
samheitinu „Ævintýraheimur
Ármanns". Spennandi atvik og
litrík ævintýri einkenna þessa
bók, sem er endurskoðuð útgáfa
samnefndrar bókar, er kont út
fyrir tveimur áratugum í flokki
bóka um þá félaga Óla og
Magga.
Armann Kr. Einarsson þarf
ekki að kynna fyrir lesendum.
Hann hefur með penna sínum
ieitt tugþúsundir íslenskra
barna og unglinga inn í ævin-
týraheim, sem þau liafa notið til
hins ítrasta. Hann hefur fyrir
löngu hlotið viðurkenningu sem
einn fremsti barna- og unglinga-
bókahöfundur okkar og bækur
hans hafa verið þýddar á fjölda
tungumála.
I ræningjahöndum ber öll ein-
kenni höfundar síns. Hún er
ljúf og létt en um leið spenn-
andi. Höfundur leiðir lesandann
á vit ótrúlegustu atvika þar sem
allt getur gerst.
í bókinni, sem er á annað
hundrað blaðsíður, eru teikn-
ingar eftir Halldór Pétursson,
kápuhönnun annaðist Gunnar
ÁMANtUOtmMSSON
Baldursson, en mynd á kápu
teiknaði Þorsteinn Eggertsson.
Ást hennar á iæknin*
um var fölskvalaus
■ Út er komin hjá Hörpuút-
gáfunni á Akranesi, 16. bókin
eftir Bodil Forsberg. Þessi nýja
ástarsaga heitir „Sigur ástarinn-
ar".
„Kerstin hljóp áfram í myrkr-
inu í áttina að sjúkrahúsinu.
Aðeins ein hugsun komst að í
huga hennar: Að bjarga lífi
móður sinnar. Hún varð að ná í
lækni.
Þessa nótt urðu straumhvörf
í lífi hennar. Hún kynntist
þremur manneskjum, sem hver
á sinn hátt áttu eftir að verða
örlagavaldar hennar. Anders
Martin læknir sem var ekkju-
maður. Jan sonur hans og gamla
frú Martinson móðir læknisins.
Kerstin réðst sem barnfóstra
til læknisins og náði strax hylli
Jans. Öðru máli gegndi um
gömlu frú Martinson. Hún lagði
strax hatur á ungu stúlkuna. Af
einhverri dularfullri ástæðu
reyndi hún að flæma hana burt
af heimilinu. Lævísi og undir-
ferli görnlu frúarinnar áttu sér
engin takmörk. Til þess að
Sígur
ástarinnar
koma glæpsamlegum áformum
sínum í framkvæmd naut hún
aðstoðar einkahjúkrunarkonu
sinnar, sem einnig elskaði
lækninn. Þær áttu sér sameigin-
legt takmark: að koma Kerstin
í fangelsi og ryðja henni þannig
úr vegi. Kerstin virðist enga leið
eiga úr þeim svikavef sem hún
er flækt í. Ást hennar á læknin-
um er fölskvalaus. Engin fórn
er of mikil fyrir slíka ást.“
Skúli Jensson þýddi bókina.
Handbók fjallagarpa
■ Bókin Fjallaferðir, hand-
bók íslenskra ferðalanga, er
komin út. Geymir hún upplýs-
ingar, sem hverjum og einum er
nauðsynlegt að kunna skil á, sé
á annað borð áhugi fyrir hendi
á útiveru og gönguferðum hér á
landi. Bókin er upplýsingarit,
þar sem fjallað er á aðgengileg-
an hátt um útbúnað í ferðir,
nesti, ferðatækni, öryggismál
varúðarráðstafanir og fleira.
Höfundur bókarinnar er Sig-
urður Sigurðarson, fyrrverandi
ritstjóri tímaritsins Áfangar,
mjög reyndur og víðförull
ferðamaður hér á landi. Útgef-
andi er útgáfufyrirtækið Um allt
land hf.
Fjallaferðir skiptist í 15 kafla.
í byrjun er farið yfir þann
útbúnað sem hafa þarf í allar
gönguferðir; skófatnað, sokka,
legghlífar, fótpoka, almennan
fatnað, áttavita, landakort, úr
og flautu, bakpoka, svefnpoka,
hlífðarpoka, einangrunar-
mottu, tjald, eldunartæki, hita-
brúsa og að lokum sjúkrakassa.
Nesti í gönguferðir verður að
velja af mikilli kostgæfni. Hafa
verður í huga, að það má ekki
vera of þungt í burði en þó
orkuríkt svo unnt verði að af-
kasta þeirri vinnu sem göngu-
ferð í sjálfu sér er. Um þetta
fjallar næsti kafli bókarinnar.
Mjög náið er fjallað um ferða-
tækni.
Þá eru kaflar um gönguskíði,
vélsleðaferðir, sólbruna og
sólvernd, snjóflóð og ofkæl-
ingu. Vetrarferðir verða æ tíð-
ari, t.d. gönguferðir yfir landið
um miðjan vetur eða vélsleða-
ferðir.
Allir göngumenn eiga að
kunna skil á áttavita, kunna að
nota hann og lesa úr landakort-
um. ítarlegur kafli er um þessi
mál og eru leiðbeiningarnar ein-
faldar og auðskiljanlegar.
Öryggismál ferðamanna hér
á landi eru mjög ofarlega á
baugi. í bókinni Fjallaferðir er
mjög ítarlega farið út í þá
sálma, fyrirbyggjandi aðgerðir
tíundaðar, hjálp á slysstað,
hvernig eigi að bera sig eftir
hjálp, verði slys í óbyggðum
fjarri alfaraleið o.s.frv. Að
öllum líkindum er þetta einn
mikilvægasti kaflinn í bókinni.
Rætt er nokkuð um umhverf-
ismál og þann vanda sem við er
að etja í þeim málum. Góð
umgengni segir meira um ferða-
menn en margt annað.
Einn athyglisverðasti kaflinn
er sá fjórtándi. Þar eru birtir
fjölmargir minnislistar, sem
göngumenn geta haft til hlið-
sjónar þegar ferð er undirbúin.
Gefnir eru minnislistar um sum-
ar- og vetrarferðir og þeim skipt
í langar ferðir og stuttar ferðir.
Þá er einnig birtur minnislisti
fyrir vélsleðamenn.
Síðasti kafli bókarinnar er
um ferðamöguleika og þær heim
mildir sem áhugamenn um
ferðalög á Islandi eiga völ á.
Getið er um bækur og tímarit.
Fjölmargar myndir eru í bók-
inni og teikningar sem ætlað er
að skýra nánar út fyrir lesendum
viðfangsefni hvers kafla. Ekki
er að efa að þessi bók er kær-
komin fyrir þann mikla fjölda
sem áhuga hefur á gönguferðum
um landið. Tilgangurinn með
útgáfunni er fyrst og fremst sá,
að með þeirn upplýsingum sem
í henni er að finna, komist hver
sá heill frá viðureign sinni við
hina, oft og tíðum, óblíðu nátt-
úru landsins.
Bþkin Fjallaferðirfæst í flest-
um bókaverslunum landsins og
kostar 795 krónur. Einnig er
hægt að panta hana hjá útgáf-
unni og þar er hún 110 krónum
ódýrari.
Gagnleg kennslubók
- sem allir ættu að lesa
■ Kennslubók um ávana- og
fíkniefni fyrir skóla og almenn-
ing er heiti bókar sem Hafnar-
fjarðarbær gaf út í haust. Höf-
undur er dr. Vilhjálmur G.
Skúlason auk fjögurra rnanna
starfshóps sern var honum til
aðstoðar við gerð bókarinnar.
Hér er um tilraunaútgáfu að
ræða en ástæðan til þess að
bæjarfélagið tók að sér að gefa
ritið út er að oft hafa orðið
umræður um ávana- og fíkniefni
á bæjarstjórnarfundum og
hvernig bregðast skuli við þeim
háska sem aukin notkun þeirra
veldur. Ákveðið var að efla
fræðslu um þessi efni og nefnd
skipuð til að vinna að því
verkefni.
í formála segir m.a.:
Fyrsta verkefni nefndarinnar
var undirbúningur almenns
námskeiðs um ávana- og ffkni-
efni, sem haldið var á vegum
Námsflokka Hafnarfjarðar á
vorönn 1984. Þessi kennsla fór
fram bæði í formi fyrirlestra og
með umræðusniði og var þátt-
takendum að kostnaðarlausu.
Annað verkefni nefndarinnar
var að semja kennsluefni. er
hentaði til kennslu í skólum
bæjarins. Var formanni nefnd-
arinnar falið það verkefni. Til
liðs við hann voru fengnir auk
Ellerts Borgars Þorvaldssonar
tveir kennarar og einn leikmað-
ur. Var það gert til þess að
freista þess að semja námsefni,
er hentaði bæði nemendum og
almenningi. Fyrir valinu urðu
kennararnir Erna Björndóttir
og Einar Guðmundsson og
Hólmfríður Finnbogadóttir.
húsmóðir.
Hefur þessi hópur reynst ein-
staklega samhentur og áhuga-
samur og þess vegna hefur tekist
að vinna námsefnið og gefa það
út til notkunar, þegar skólar
bæjarins hefja starfsemi sína
haustið 1984.
Jón ÞórGíslason, myndlistar-
maður, hefur myndskreytt bók-
ina af mikilli'smekkvísi.
■ Lífsgleðin er best tryggð án
ávana- og fíkniefna, er textinn
með þessari mynd, en hún er
ein af mörgum, sem leggja
áherslu á efni bókarinnar.
Fjölbreytt tímarit:
Svavar, Styrmir og Jesse Jackson
■ Tímaritið Manniíf, 2. tölu-
blað 1984, er nýkomið út, afar
fjölbreytt að efni. Ritið er 96
blaðsíður í stóru broti. ríku-
lega myndskreytt. Mannlíf var
að þessu sinni sett að mestu
Ieyti í Prentsmiðjunni Odda
h.f., en filmuunnið, prentað
og bundið í Rotterdam í Hol-
landi.
Meðal efnis í Mannlífi að
þessu sinni er einkaviðtal rit-
stjóra við blökkumanna-
leiðtogann Jesse Jackson, sern
margir telja mesta leiðtoga
bandarískra blökkumanna síð-
an dr. Martin Lúther King
lést. Viðtalið við Jesse Jackson
fór fram í Chicago fyrir
skömmu. Þá er í ritinu grcin
um bókmenntir, listir, tækni
og vísindi eftir dr. Þorvald
Gylfason prófessor, viðtal er
við Tinnu Gunnlaugsdóttur
leikkonu, sagt er frá sjúkdóm-
unum bulimia og anorexia ner-
vosa, sem ágerast stöðugt,
einkum meðal ungra stúlka í
velferðarþjóðfélögunum. Enn
má nefna að óvenjulegt viðtal
er við Svavar Gestson fortnann
Alþýðubandalagsins, svip-
mynd er af Styrmi Gunnarssyni
ritstjóra Morgunblaðsins,
einnig svipmynd af Bobby
Fischer, fyrrum heimsmeistara
í skák, Olafur Þ. Harðarson
ritar um skoðanakannanir, al-
menningsálit og stefnumótun í
stjórnmálum og grein er um
norræn hótel með merka sögu.
Enn má nefna að tískuþáttur
er í blaðinu, þar sem nokkur
þekkt pör hafa verið fengin til
að klæða sig uppá, fréttir eru
úr ýmsum áttum af þekktu
fólki, innlendu sem erlendu,
Birgir Árnason ritar um stór-
iðju, viðamikil grein er um
kynlíf á níunda áratugnum,
fjallað er um hið nýja popp-
stirni Prince, og Guðmundur
Heiðar Frímannsson og
Guðmundur Andri Thorsson
rita um bókmenntir, svo
eitthvað sé nefnt.
Þetta annað tölublað Mann-
lífs er prentað í 10 þúsund
eintökum, og er þar með orðið
annað eða þriðja útbreiddasta
tímarit á íslandi, en fyrsta
tölublað hefur nú selst í uni 11
þúsund eintökum. Mannlíf er
aðili að upplagseftirliti Sam-
bands íslenskra auglýsinga-
stofa og Verslunarráðs Islands.
- Útgefandi Mannlífs er út-
gáfufélagið FJÖLNIR h.f., rit-
stjóri er Herdís Þorgeirsdóttir,
auglýsingastjóri Lilja Hrönn
Hauksdóttir.
Heiðda Þi
'°r«c-i«.sdóitir OftSv
“d“ Slf»íl<l«.16n,r
Kennsluhefti
V,ð°nnu fráStdruborg
0,<I.AGID
Skólaútgáfa af
„Önnu frá Stóru-Borg“
■ Út er komin hjá Forlaginu ný skólaútgáfa af skáldsögunni
Anna frá Stóruborg eftir Jón Trausta. Útgáfa þessi er einkum
ætluö nemendum í efstu bekkjum grunnskóla en hentar jafnframt
prýðilega framhaldsskólanemendum. Tveir kennarar, þær Heiðdís
Þorsteinsdóttir og Svandís Sigvaldadóttir, annast útgáfuna.
Fáar íslenskar skáldsögur á þessari öld hafa notið slíkra hylli sem
Anna frá Sfóruborg - ástarsaga alþýðustráksins og yfirstéttarkon-
unnar. Eflaust á margt þátt í þeim vinsældum. Má þar nefna
fjörlega og lifandi lýsingu Jóns Trausta á samfélagi og tíðaranda
íslenskra miðalda, svo og aðdáun hans á sterkum einstaklingum
sem brjóta af sér félagsleg bönd og fylgja heitum tilfinningum.
Þessari útgáfu af sögunni fylgir stuttur og greinargóður formáli,
nemendum til fyrstu glöggvunar og jafnframt er þar að finna
ítarlegar orðskýringar við söguna. Þá er í bókinni kort af sögusviði,
tímatal og skrá yfir rit sem ungir lesendur geta sótt frekari fróðleik
í. - Bókina prýða einnig myndir eftir Jóhann Bricm, listmálara, við
söguna.
Þá er ekki síður fengur í sérstöku kennsluhefti sem umsjónar-
menn útgáfunnar hafa tekið saman og ætlað er kennurum. í
kennsluheftinu er glögg og greinargóð ritgerð um söguna og höfund
hennar. Fjallað er um sögulegar fyrirmyndir verksins, formgerð
þess og lýst er íslensku samfélagi á 16. öld. Einnig er í heftinu
langur verkefnalisti og ætlast er til að kennarar velji það af honum
sem þeir telja henta aldri og þroska nemenda sinna.