NT - 29.12.1984, Blaðsíða 8

Laugardagur 29. desember 1984
[rlendur annáll "1 984

Nígeríumenn fíruðu gamla árið
með herforingjabyltingu á gamlárs-
dag 1983. Lýðræðislega kjörin stjórn
landsins var gcrspillt að sögn herfor-
ingjanna og vildu þeir forða landinu
frá yfirvofandi hruni. Morgunblaðið
hafði eftir heimildamanni sínum, Ko-
iki skreiðarkaupmanni frá Nígeríu að
„fólkið þráði byltinguna".
Á nýársdag tók jarðgas að streyma
til Frakklands frá Sovétríkjunum.
Lagning gasleiðslunnar frá Síberíu
hafði gengið brösuglega enda höfðu
Bandaríkjamenn reynt að koma í veg
fyrir hana með refsiaðgerðum gagn-
vart vestur-evrópskum fyrirtækjum
sem seldu Rússum búnað sem byggði
á bandarísku hugviti til að Ijúka
lagningu leiðslunnar. Ýmsurn NATO-
ríkjum var nóg boðið vegna yfirgangs
Bandaríkjamanna og hófst árið því
með illdeilum meöal NATO-ríkja.
Á sama tíma, á nýársdag, óttaðist
Jóhannes Páll páfi í áramótaboðskap
sínum, aö heimscndir væri í nánd.
Nýtt heimsmet var sett í janúar-
mánuði: Glyan Scotty Wolfe 75 ára,
gekk í það heilaga í 26. sinn. Skilgetin
afkvæmi Glyan eru í dag 40 að tölu.
Öryggismálaráðstcfna Evrópu var
sett í Stokkhólmi 17. janúar. Miklar
vonir voru bundnar við ráðstefnuna
■ Breskir lögreglumenn umkringdu líbýska sendiráðið eftir að sendiráðsmenn skutu á fólk fyrir utan sendiráðið með
þeim afleiðingum að bresk lögreglukona lét líflð.
og verkafólki. Galtieri hershöfðingi,
fyrrum forseti Argentínu, var meðal
þeirra fyrstu sem handtéknir voru.
Walter Mondale vann stórsigur í
Iowa-fylki 21. febrúar í fyrstu for-
kosningum demókrata vegna forscta-
kosninganna. Baráttan milli hans og
Gary Hart átti eftir að veröa tvísýn.
28. fcbrúar játar Arne Treholt eftir
strangar yfirheyrslur að hafa njósnað
fyrir Rússa. Skyndilega varð grá-
myglulegur og atburðasnauður norsk-
ur hversdagsleikinn að ævintýralegri
njósnasögu. Skyndilega urðu Norð-
mcnn miðdepill heimsfréttanna. Tre-
holt hafði jicgið miklar fúlgur úr
höndum Rússa og íraka um árabil.
Norðmenn liófu nú hreinsanir og
brottrekstur sovéskra sendiráðs-
starfsmanna í stórum stíl af landi
sínu. Talað var um njósnafárið í
Noregi.
Hinn 13. febrúar var tilkynnt að
Diana Bretaprinsessa ætti von á sér,
en þau skötuhjúin Karl og Diana voru
þá nýkomin úr skíðaferðalagi á
meginlandinu.
APRIL
Málcfni E1 Salvador og Mið-Ame-
ríku voru rúmfrek í erlendum fréttum
mánaöarins. Reagan forseti Banda-
ríkjanna lendir í haröri rimmu við
þandaríska þingið vcgna málefna
Mið-Ameríku. Eftir að þingið hafði
frestað að taka afstöðu til aukinnar
efnahags- og hernaðaraðstoðar við
ríki Mið-Ameríku neytti Reagan
neyðarréttar síns og sendi stjórn El
Salvador læknislyf og lyf til að styrkja
stjórnina í baráttu hennar við vinstri-
sinnaða skæruliða og bændur. Síaukin
bein afskipti Bandaríkjanna af mál-
efnum þessa heimshluta leiddi til
mikilla mótmælaaðgerða víða í Evr-
ópu og í Bandaríkjunum. í banda-
ríska þinginu var CIA, bandaríska
leyniþjónustan, gagnrýnd harkalega
vegna tundurduflalagna Bandaríkja-
manna úti fyrir ströndum Nicaragua.
Verkfall kolanámumanna í Bret-
landi mætti auknum skilningi samfara
harðnandi átökum. Samband breskra
sjómanna á farskipum ákvað að koma
í veg fyrir flutning á kolum. Samband
járnbrautaverkamanna þar í landi
gerði slíkt hið sama.
Stormasamt var á landamærum
Kína og Víetnam í apríl. Barist var á
landamærunum með tilheyrandi stór-
skotahríð og mannfalli. Erjur verka-
lýðsríkjanna féllu þó í skuggann af
opinberri heimsókn Reagan og frúar
hans til Kína 26. apríl. Reagan notar
þá tækifærið til að opinbera samning
milli ríkjanna um sanrstarf á sviði
kjarnorkuiðnaðar. Samkvæmt honum
skyldi Kínverjum heimilt að kaupa
nauðsynlegan búnað til slíks iðnaðar
af bandarískum fyrirtækjum. Fáum
árum áður var bandarískum hótel-
hring hleypt inn fyrir Kínamúrinn
með starfsemi sína, en Kínverjar
höfðu þá þegar kynnst unaðssemdum
McDonalds hamborgaranna og ánetj-
ast nautn Coca-cola drykkjunnar.
í augum margra var helsta frétt
apríl mánaðar fráfall danska auðkýf-
ingsins Simon Spies. Simon lést 62 ára
að aldri 16. apríl en hann var ekki
aðeins þekktur fyrir að eiga ferða-
skrifstofuauðhring. Hann var ekki
síst frægur fyrir furðuleg uppátæki, að
vera um tíma hippi. svelgja eiturlyf
og kynsvall, en allt mun þetta hafa
verið bókfært sem auglýsingakostnað-
ur í bókhaldi fyrirtækis hans. Tvítug
eiginkona hans, Janni Brodersen,
erfði ein ferðaskrifstofukeðju Spies
og var haft eftir henni að hún syrgði
sáran eiginmann sinn.
í apríl gerðust þau tíðindi að Bretar
slitu stjórnmálasambandi við Líbýu
eftir að sendiráðsstarfsmenn Líbýu í
London höfðu skotið á mannsöfnuð
utan við sendiráðið og orðið breskri
lögreglukonu að bana.

■ Ronald Reagan, forseti Bandaríkjanna, brá sér í heimsókn til Kína í aprfl
og þáði þar kínverskar góðgerðir.
og að hún myndi leiða til slökunar
spennu milli stórveldanna. Gromyko
utanríkisráðherra Sovétríkjanna
sagði bandaríska ráðamenn vera uppi
með „brjálæðislegar fyrirætlanir um
kjarnorkustríð". Geir Hallgrímssoh
kvaddi sér hljóðs og sagði: „Heims-
byggðin þarfnast öll alhliða afvopnun-
ar." Ráðstefnan stendur enn og þrált
fyrir þátttöku sína í henni undirbúa
Bandaríkjamenn sig nú af krafti undir
vígbúnaðarkapphlaup í geimnum.

Snemma í þessum mánuði var brot-
ið blað í geimferðasögu Bandaríkj-
anna er Bruce McCandlcss spásseraði
fyrstur geimfara í geimnum án ör-
yggislínu og sveif utn cins og liver
annar engill. Um svipað leyti undirrit-
uðu 939 Tékkar mótmæli gegn upp-
setningu kjarnorkueldflauga á tékk-
nesku landsvæði.
Afvopnunarráðstefna Sameinuðu
þjóðanna var sett í Genf 7. febrúar
Á fyrsta degi lenti fulltrúum Banda-
ríkjanna og Sovétmanna harkalega
saman og spöruðu ekki fúkyröin.
Óeirðir brutust út í Punjab-ríki í
lndlandi. Síkkar komu fyrir vítisvél í
járnbrautastöð og sprengdu hana í
loft upp. Krafa dagsins var: Aukið
pólitískt frelsi og trúfrclsi. Síkkar
lögðu niður vinnu og víða voru óeirð-
ir. Fróðir menn og forspáir töldu að
bölbænir Síkka myndu leiða til svip-
legra atburða þóttsíðaryrðu áárinu.
Harmleikur í Moskvu. Andrópóv
flokksleiðtogi Kommúnistaflokks So-
vétríkjanna lést eftir aðeins rúmlega
14 rnánaða setu í stól valdamesta
manns Sovétríkjanna. Leiðtogar vest-
rænna ríkja kváðust harma fráfall
Andropovs. Djúp sorg ríkti í Moskvu.
Andropov var sagöur vinsæll enda er
í minnum haft að hann lét ekki hengja
af sér myndir á almannafæri. Kon-
stantin Chernenko var kjörinn aðai-
ritari Kommúnistaflokksins að And-
ropov látnum. Steingrímur Her-
matinsson gekk framhjá börum And-
ropov ásamt öðrurn stófmennum við
útför hans.
Alfonsin forseti Argentínu hrindir
í framkvæmd loforöum sínum um
handtökur herforingjá, rannsóknir á
pyntingum og fjöldamorðum fyrrver-
andi fasistastjórna á vinstrimönnum
Ein helsta frétt marsmánaðar sagöi
frá verkfalli breskra kolanámaverka-
manna. Verkfallið var boðað 12.
mars og lagðist vinna niður í urn
helmingi kolanáma í Bretlandi. Á-
stæða verkfallsins var fyrirhuguð lok-
un nokkurra náma. Átök urðu hörð
en þegar verkfallið var boðað hafði
yfirvinnubann staðið yfir í 20 vikur.
Undir lok mánaðarins voru aðeins
20% námanna starfræktar. Verkfallið
stendur enn nú í desember.
Styrjöld írana og íraka magnaðist
enn í jtessum mánuði og sökuðu
íranir Iraka um að beita efna- og
sýklavopnum. Austurrískir læknar
fengust til að staðfesta að íranskir
hermenn hefðu særst af völdum efna-
vopna. Sænskir læknar fengust hins
vegar ekki til að staðfesta slíkt. Undir
lok mánaðarins hefja írakar eld-
tlaugaárásir á flutningaskip á Persa-
flóa. (rakar höfðu áður lýst botn
Persaflóa bannsvæði.
Unt svipað leyti spurðist að Henrik
prins og drottningarmaður í Dan-
mörku hefði engar aðrar tekjur en þá
vasapeninga sem Margrét skammtaði
honum. Danskir atvinnurekendur sáu
aumur á hinum lánlausa prinsi og
etndu til samskota og vildu stofna
lífeyrissjóð honunt til handa. Vonuð-
ust þeir til að þar með lyki hundadög-
um Henriks.
27. mars var árlegur „Mótmæladag-
ur þjóðarinnar" í Chile og beindist
gegn fasískri stjórn herforingjaklíku
Pinochets. Miklar óeiröir urðu í Chile
þennan dag og létust 4 í átökum.
Pinochet haföi fvrirfram lýst yfir 90
daga neyðarástandi í landinu."
■ Danski auðkýfíngurinn Simon Spies kunni vel
inn á sáiarlíf landa sinna. Hann lét stúlknahjörð
stjana við sig, svallaði og lék sér að lystisemdum
þessa líf's þannig að fáir gerðu betur. Eftir aðeins 62
ára dvöl á Hótel jörð fór hann til himna þann 16.
aprfl og situr þar væntanlega nú á himnakránum
með englastúlkur í fanginu.
■ Arthur Scargill, leiðtogi breskra kolanámumanna, veifar til félaga sinna.
Prenturum við breska blaðið The Sun þótti þessi mynd óviðurkvæmileg og
neituðu að birta hana.
„ímyndunarveiki er þjóðfélaginu
dýr og þeinr þjáðu hættuleg," segja
dönsk læknayfirvöld og nefna sem
dæmi 48 ára gamla konu sem hafi á
þrjátíu árum lagst 114 sinnum inn á
spítala og ekki dauð enn.
Snemma í mánuðinum fóru fram
kosningar í E1 Salvador, og bundu
menn vonir við að þar myndi loks
verða lát á skálmöldinni í þessu
hrjáða landi. Jose Napolcon Duarte,
frambjóðandi miðflokka fór með sig-
ur af hólmi, Bandaríkjamönnum til
ómældrar ánægju, en liinn nrjög svo
hægri sinnaði Roberto D’Aubuisson
mátti lúta í lægra haldi og hafði uppi
ásakanir um kosningasvindl. Síðar á
árinu átti svo Duarte samningafund
með fulltrúum skæruliða, sem hafa
stór landsvæði á valdi sínu.
í þýska alþýðulýðveldinu voru líka
kosningar. Þar hlutu frambjóðendur
sem stjórnin var búin að leggja bless-
un sína yfir allt að 99.88% atkvæða.
Alþjóðadómstóllinn í Haag felldi
dóm mjög óhagstæðan Bandaríkja-
mönnum, uppálagði þeim að hætta að
leggja tundurdufl utanvið hafnir í
Nicaragua og láta af stuðningi við
uppreisnarmenn sem berjast gegn
stjórn Sandinista. Bandaríkjamenn
neituðu að hlíta iögsögu dómstólsins.
Fólksfjölgun í heiminum er alltaf
sama vandamálið. Stofnun á vegurn
Sameinuðu þjóðanna lagði í maímán-
uði til að Kínverjum yrði veitt 2.7
milljón dala aðstoð til að bæta gæði á
smokkum sem þar eru t’ramleiddir og
draga með því móti úr fólksfjölgun.
Friðarfrumkvæði þjóðarleiðtoga
Indlands, Mexíkó, Svíþjóðar,
Grikklands. Tanzaníu og Argentínu
vakti heimsathygli og fékk góöar
undirtektir. Jóhann Páll páfi blessaði
framtak leiðtoganna og á íslandi
spurðist það út að Ólafur okkar
Ragnar Grímsson hefði verið einn
frumkvöðullinn að þessu samstarfi.
Eurovision-söngvakeppnin setti
enn ofan að áliti tónlistarunnenda
þegar sænsku súkkulaðidrengirnir í
Herreys unnu þar sigur nreð iattinu
Diggiley Díggilú. „Þeirverða gleymdir
eftir sex mánuði," sagi Stikkan
Anderson, umboðsmaður Abba. af
þessu tilefni.
Laugardagur 29. desember 1984
Hiefiir þú
í happdröetri?
Þá þekkir þú þessa skemmtilegu tilfinningu, sem
fylgir því aö standa óvænt meö fullar hendur
fjár eða RANCE ROVER beint úr kassanum.
Rað munarumminna.
Og í happdrætti SÍBS eru möguleikarnir miklir,
þar hlýtur fjóröi hver miöi vinning og stundum
meir. Auk venjulegra vinninga, veröur dregiö í októ-
ber um sérstakan HAUSTVINNINC - RANGE ROVER
aö verðmæti ein og hálf milljón krónur.
Svo sannarlega handfylli ekki satt?.
En það munar líka um hvern seldan miöa, því aö
nú beinum við öllum kröftum aö byggingu nýrr-
ar endurhæfingarstöövar aö Reykjalundi.
Miðinn kostar 120 krónur.
í happdrætti SÍBS veistu hvar verömætin liggja.
9