NT - 18.08.1985, Blaðsíða 5

NT Sunnudagur 18. ágúst 1985 4
NT Sunnudagur 18. ágúst 1985 5
fjöllum á Indlandi. Kerling nokkur
með þunga byrði á bakinu kom eftir
kræklóttum stíg á móti mér og sam-
ferðamanni mínum, indverskum
presti. Hún kallaði til okkar „Dúdúr-
ulú“ eða eitthvað á þá leið og hló
tannlausum hlátri. Ég spurði prestinn
hvað hún væri að segja og hann sagði
mér að hún væri að spyrja hvaðan
þessi ferðamaður kæmi. Ég spurði
hana þá á móti hvaðan hún kæmi og
þá sagði hún „Húrúsúl“ sem ég náði
reyndar ekki frekar en hinu. En hún
sagðist tilheyra 300.000 manna ætt-
flokki sem byggi þarna í dalnum. Ég
spurði hvað þessi ættflokkur hefði til
síns ágætis og hún sagði að þau kynnu
að brugga áfengan mjöð en mundi
ekki eftir fleiru. Ég leit ofaní dalinn
og sá kofahróöld og spurði hvort þau
ættu sér ekki ritmál, menningu, borg
eða skóla. Nei, ekkert og þá rann það
upp fyrir mér hvað íslendingar eru
mikil dekurbörn. Við erum færri en
þessi ættflokkur og við eigum okkar
eigin menningu, og sögu en erum bara
eins og örlítill þjóðflokkur á mæli-
kvarða heimsins. Og við erum sífellt að
barma okkur þegar tækifærin eru alls
staðar í kringum okkur.“
Klappargerði í
Árbæjarsafni
1982 stóðu Tryggvi og fleiri fyrir
námskeiði í Árbæjarsafni, og þá var
Klappargerði hlaðið. „Ég sendi erindi
í safnið með boði um að hlaða torfbæi
sem voru mjög algengir hér á öldum
áður. Þetta voru alminnstu og aum-
ingjalegustu kot sem hægt var að búa
í. Sum voru að vísu þiljuð en í sumum
voru bara örfáar hríslur og þau voru
tjölduð að innan með heypokum.
Þessi torfhús voru mjög sérkennileg,
hlaðin upp í topp og samanstóðu af
lítilli baðstofu, eldhúsi og búri. En
síðla á 19. öld kom bárujámið til
sögunnar og þá urðu húsmæðurnar
voða glaðar því þá hætti að leka ofan
í rúmin. Húsbændurnir urðu líka
himinlifandi því nú þurftu þeir ekki
lengur að bæta torfþökin," segir
Tryggvi og kímir.
Landið krökkt af
álfum
1983 var annað námskeið haldið í
Árbæjarsafni og í fyrra glímdu
Tryggvi og félagar við að reisa borg-
hús á Hádegisholti. Borghús eru írsk
að uppruna að því er talið er. Þegar
Tryggvi og félagar hans gerðu sér ferð
til að marka landið sem er upp á
Mosfellsheiði fór Erla Stefánsdóttir
með þeim og hún sá þarna mikla
álfabyggð. „Hún er skyggn og segir
að allt landið sé fullt af lífi. Eg
teiknaði álfabyggðina upp og borgar-
húsin eru við annan enda hennar.
Okkur tókst ekki að ljúka við verkið
því það rigndi svo mikið. En ég
kenndi torfhleðslu í Garðyrkju-
„Við fórum berfætt í strætó“
Rabbað við hugsuðinn, torfhleðslumanninn
og blaðaútgefandann Tryggva G. Hansen
j..
■ Hann er glettnislegur, Ijóshærður maður á þrítugs-
aldri með veðurbarið, egglaga andlit og hann horfir stíft
í augu mér. Á borðinu til hliðar við hann er tölvan hans
og á einum veggnum hanga forsíður blaðanna og
bókarinnar sem hann ætlar að gefa út: Lífsorka, Sam-
skipti, Yrkja, Eilífð og Tilvera. Hver er hann og hvað
gerir hann? Jú, hann er torfhleðslumaður, myndlistar-
maður, blaðaútgefandi, faðir, eiginmaður, mikill áhuga-
maður um tölvur og heimspeki og maður framkvæmd-
anna. Hann heitir Tryggvi G. Hansen og heldur um
þessar mundir námskeið í torfhleðslu við leikskólann
Sælutröð í gamla Skerjafirðinum við Reykjavíkurflug-
völl. „íslendingar eiga svo erfitt með að ná sambandi við
náttúruna eftir að þeir misstu tengslin við torfíð og
grjótið,“ segir hann. „Sjáðu, hér er ég með teikningu af
Þjóðarbókhlöðunni eins og mér fínnst að hún eigi að líta
út. Eg sakna græna litarins til mótvægis við rauðu
plöturnar og þar eð Þjóðarbókhlaðan er reist á
fornum grunni fínnst mér tilhlýðilegt að grunnurinn sé úr
torfí og grjóti. Finnst þér það ekki Iíka?“, spyr hann.
En hvenær fékk Tryggvi áhuga á torfhleðslu?
Torfhringurinn við Esju og
sambýlið
„Þannig var að þegar ég bjó á
loftinu í Hafnarstræti 16 árið 1981
dreymdi mig draunr þar sem ég lá í
fleti mínu. Loftið er langt og mjótt
með gluggum í sitthvorum enda og
ljósgeislarnir ferðast langa leið á milli
þeirra. Skyndilega breyttust ljósgeisl-
arnir í fólk og smátt og smátt var
þarna samankomið fullt af fólki sem
ég þckki.
" Mér fannst þessi draumur svo raun-
verulegur og stórkostlegur að ég sendi
fólkinu í draumnum og bara öllum
sem ég mundi eftir bréf og bauð því
til tedrykkju. Ég lagði hugmyndir
mínar um sambýli úrtorfi fyrirgestina
og þeim leist mjög vel á þær. Síðan
fórum við berfætt í eina hringferð í
strætó svona til að halda upp á þetta.
Og um haustið fórum við að hlaða við
rætur Esju og þá vissi ég ekki meira
um torfhleðslu en þú,“ segir hann
brosandi.
Tryggvi segist hafa fengið Svein
Einarsson frá Hrjót til að leiðbeina
þeim við verkið og menn hafi unnið
eins og skepnur í átta daga. „Sveinn
var helvíti seigur. Við unnum frá átta
á morgnana til ellefu á kvöldin og það
sá ekki á honum, þótt hann væri
orðinn þetta gamall." Og afrakstur
vinnunnar var torfhringur. Tryggvi
segir að aðeins örfáir úr tedrykkju-
hópnum liafi unnið við torfhringinn
en það hafi ekki kornið að sök því
fjölda manns hefði drifið að í lang-
ferðabílum, fólk sem hafði bara
áhuga á torfhleðslu en ekki á sambýl-
inu sjálfu. „Landeigandinn var heldur
ekki hrifinn af hugmyndinni, ég vildi
gera leigusamning við hann, en hann
gaf mér aldrei ákveðin s\ör. Sjálfsagt
hefur hann verið hræddur við sambýl-
■ Tryggvi heldur um þcssar mundir námskeið í torfhleðslu við nýja leikskólann Sölutröð í Skerjafirði.
ið, hefur haldið að við værum ein-
hverjir hippar og eiturlyfjamangarar
sem ætluðum að koma okkur upp
íslensku Kristjaníusamfélagi. Ég tal-
aði líka við sveitarstjórnina en ekkert
gekk.' Það var svo sem allt í lagi því
ég fékk í staðinn land í Mosfellssveit
til 10 ára og hef augastað á öðru landi
á Snæfellsnesi.“
Tölvubændur með
blandaðan búskap
Sambýlisdraumur Tryggva felst í
því að tengja það besta úr nútíð og
fortíð. „Torfbyggingarnar eiga að
hafa risastór hvolfþök og þama eiga að
vera vinnustofur, salir og minni hús
fyrir fjölskyldur. Sambýlingarnir
vinna á staðnum og börnin leika sér
öll í hóp. Síðar hefur komið í ljós að
hugmyndin er mjög raunhæf.Þor-
björn Broddason segir að tölvan geri
það að verkum að maður og kona geti
unnið heima hjá sér. Með sæmilegu
forriti gæti ég til dæmis unnið í banka
heima hjá mér eða unnið hér á íslandi
fyrir fyrirtæki í Japan. Það skipti
engu máli hvar ég byggi á hnettinum
það eina sem þarf er bara símalína
sem ber boðin á milli. Þess vegna væri
hægt að tala um tölvubónda með
blandaðan búskap. Hann getur alið
sauði eða hænur, getur hlaðið veggi
hjá sér en jafnframt verið í eldlínunni
í heimsmenningunni. Og skólar
myndu væntanlega hverfa, það er
engin ástæða til að hafa börnin í skóla
þegar foreldrarnir eru alltaf heima
hjá sér. Skólarnir kornu bara til þegar
heimilið var að leysast upp“.
Tölvur eru bara eins og hvert
annað verkfæri alveg eins og torfljár
þótt hann sé nú miklu fallegri," segir
Tryggvi og hlær. Bændur sem nú eru
að fara á rnölina þyrftu að átta sig á
þessu. Þeir hafa ótæmandi möguleika
á að taka þátt í heimsmenningunni og
þurfa ekki að hafa áhyggjur af neinu
nema þekkingarleysi. íslendingar
geta leikið sér að því að brauðfæða
sig en síðan tekið þátt í heims-
menningunni sem menn orðsins.hugs-
unar og sköpunar.
Ég kom eitt sinn í dal í Himalaya-
■ „Þjóðarbnókhlaðan hefur rauðan hatt og af henni stafar mikilleiki,“ segir Tryggvi, „en ég sakna græna litarins. Því
legg ég til að byggingarmenn nútímans og hönnuðir hússins sjái til þess að hlaðinn verði torfveggur um hana neðanverða
og þá er það sem þar er geymt betur varið fyrir náttúruhamförum af manna völdum."
■ Frumdrög Tryggva að verkinu á Hádegisholti. „Erla Stefánsdóttir sem er skyggn
annan enda hennar,“ segir Tryggvi.
sá þama mikla álfabyggð og við reisum hús við
skólanum við mikinn áhuga krakk-
anna og líklega klárum við verkið á
Hádegisholti með hjálp þeirra. Og ef
til vill koma þátttakendur í Sólstöðu-
göngunni við í Hádegisholtinu á leið
sinni frá Þingvöllum og grípa í
torfhleðsluna."
Sólstööugangan og
jákvæðir straumar
Blm. verður forvitin þegar Tryggvi
minnist á Sólstöðugöngu og Tryggvi
verður fljótur til svara, segir að
Sólstöðugangan eigi að verða áriegur
viðburður og forsvarsmenn hennar
kalli hana meðmælagöngu með lífinu.
„Margir vilja láta eitthvað gott af sér
leiða í þágu heimsmenningarinnar.
Sumir halda að besta meðalið til þess
sé að útúða öllu, allt sé svo vont og
glæpir alls staðar, konur séu undirok-
aðar og börn barin o.s.frv. Aðrir láta
sér nægja að gera bara eitthvað
jákvætt og gott sem að mínu mati er
mun árangursríkara en að mála
skrattann á vegg. Jákvæð orka berst
frá sérhverjum sem tekur þátt í
göngunni og á tíunda áratugnum á að
leggja af stað frá íslandi í heimsgöngu.
Hver göngumaður gengur eins og
hann hefur þrek og löngun til en
þegar hann hættir kemur annar í hans
stað og þannig berast jákvæðu
straumamir áfram í þau 10-15 ár sem
tekur að ganga umhverfis jörðina.
Hugsaðu þér, göngumennirnir verða
orðnir stórum fróðari um menningu
margra þjóða en líklega myndi gang-
an kvíslast í fleiri smærri göngur svo
hægt yrði að fara yfir fleiri svæði. „Og
vinum sem finna til samkenndar hver
með öðrum hefur stórlega fjölgað í
öllum heiminum.
Menn bulla bara tóma
vitleysu
Um þessar mundir heldur Tryggvi
námskeið í torfhleðslu í Reykjavík
við leikskólann Sælutröð. Tryggvi
segist að öllu jöfnu vinna við torf-
hleðslu, hann fái verk hér og þar og
hann viti ekki nema veggirnir sem
hann hafi hlaðið hafi staðið af sér alla
vinda. En hafa torfhleðslumenn ekki
stofnað með sér félagsskap?
„Ég var einu sinni í slíkum hug-
leiðingum,“ segir hann og færði það í
tal við Stefán Stefánsson og Svein
Einarsson en þeir voru því mótfallnir.
Stefán sagði að það væri búið að
stofna félög um alla hluti og honum
fyndust menn verða svo óeðlilegir
þegar þeir væru komnir innan um
marga menn og segðu ' alls konar
vitleysu sem þeir annars myndu ekki
láta út úr sér. Sveinn var á sömu
nótum og því varð ekkert úr félags-
skapnum. Én við torfhleðslumennirn-
ir erum ansi fáir og þeir 4-5 menn sem
við þetta hafa fengist eru að týna
tölunni, eru veikir eða með liðagigt.“
Stórhuga í útgáfu-
starfseminni
Á næstunni ætlar Tryggvi að gefa
út fjögur rit, Lífsorku, Samskipti,
Yrkju og Eilífu og hvert þeirra á að
vera 50-60 blaðsíður að stærð. Lífs-
orka sem kemur út fyrst fjallar um
líkamann, heilsu, næringu, fæðingu,
uppvöxt og dauða. Samskipti fjallar
um kynlíf, viðskipti og önnur form
mannlegra samskipta. „Menn þurfa
að hafa eigin styrk ef þeir eiga að geta
umgengist aðra menn. Afbrýðisemi
er ósköp einfaldlega skortur á sjálfs-
trausti. Miðja sérhvers manns verður
að vera styrk í hans eigin kviði en
ekki í kviði ástkonu hans eða vinar,“
segir Tryggvi. Yrkja kemur næst og
það mun fjalla um skapandi hugsun.
Þegar íslendingar rísa upp úr nauð-
þurftum sínum eru þeir skáld og
ímynd íslendinga um andleg ofur-
menni eru skáld, þ.e. skapararnir.
Óðinn var skapari og guðsímyndin í
biblíunni er skapari. Guð skapaði
himin og jörð og hann er sífellt að
djöflast og róta í hlutunum. Því hefur
verið haldið fram að gyðingdómur-
inn sé ekkert annað en trú á skálda-
lögmálið. Þess vegna eru gyðingar
svona lífseigir og kraftmiklir, segir
Tryggvi ákveðinn. Síðasta ritið er
Eilífð og það fjallar um heimspeki.
Þessi fjögur rit eiga að spanna heild
mannsins en síðan kemur út bók sem
hlotið hefur nafnið Tilvera þar sem
allir þættirnir sem fjallað er um í
ritunum eru dregnir saman.
Tryggvi segir að ritin eigi að koma
út í ágúst og september en bókin fylgi
fljótlega í kjölfarið. Blm. rekur í
rogastans en Tryggvi segir hlæjandi
að búið sé að skrifa næstum allt efnið.
„En mig bráðvantar auglýsingastjóra
sem verður að búa yfir ofurmannleg-
um krafti. Þú mátt koma því á fram-
færi í blaðinu þínu. Ef ritin eiga að
vera læsileg þá verða þau að vera
glæsileg og til þess þarf auðvitað
fjármagn," segjr Tryggvi spekings-
lega að lokum.
Margrét Rún Guðmundsdóttir.
ISUZU
TROOPER
NYR OG BETRI BILL
110 hestaffla bensínvél — 5 gíra kassi
aflstýri — ný og fallegri innrétting
Lengri og styttri gerö.
Diesel Turbo vél
Bensínvél 110 hestöfl
Fjórhjóladrifinn 4x4
Sjálfstæö fjöörun á hvoru framhjóli
Aflstýri, sem þyngist viö mikinn hraöa
|„speed sensitive'j
Splittaö drif
Fimm gíra kassi
Breiö dekk
„Spoke'-felgur ofl. ofl.
Allt aö 45 gráöu klifurgeta 4,8 til 5,4 m beygjuradíus
Frábær í ófærum Þolir ótrúlega mikinn hliöarhalla
BÍLVANGUR sf
HÖFÐABAKKA 9 5ÍMI 687300