Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.2004, Blaðsíða 15

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 2. október 2004 | 15
GRASRÓTARSÝNINGAR Nýlistasafnsins
hafa fest sig í sessi sem árlegur viðburður þar
sem litið er á það allra nýjasta í myndlist-
arflóru Íslands. Um síðustu helgi opnaði Gras-
rót 5 í Nýlistasafninu og í sýningarsal Orku-
veitunnar, en Orkuveita Reykjavíkur er
styrktaraðili sýningarinnar. Sýningarstjóri að
þessu sinni er Þóra Þórisdóttir, en hún hefur
öðlast góða yfirsýn með því að reka Gallerí
Hlemm um árabil. Þóra hefur kosið fjölbreytta
grasrót, frá arketónískum mínimalisma yfir í
expressjónísk málverk. En þannig er líka tíð-
arandinn. Vegir samtímalistar liggja til allra
átta. Alls eiga 13 loflegir listamenn verk á sýn-
ingunni. Flestir útskrifaðir frá Listaháskóla
Íslands árið 2002 og 2003.
Það er staðreynd að það fyrsta sem maður
lærir í myndlist er útlit hennar og innan þess
má alltaf finna viðeigandi umfjöllunarefni. En
útlit og umfjöllunarefni þurfa trúverðugt inni-
hald til að virka, innihald sem er sótt undir yf-
irborðið þótt það kunni vel að spegla yfirborð-
ið sjálft. Með öðrum orðum – rótin sem sækir
næringu neðanjarðar en ekki frá næstu grös-
um. Eru listamenn Grasrótar 5 mislangt
komnir í þeim efnum. En það er svosem ekk-
ert nýtt að samtímalistaverk virki innihalds-
lítil, enda heyrast nú orð eins og „sniðugt“,
„gaman“ og „kúl“ mun oftar í umræðu um
myndlist en hugtök á borð við „forsendur“,
„fagurfræði“ og „myndlíkingu“. Sú kynslóð
sem við köllum „grasrót“ er því víðsfjarri öld
stefnuyfirlýsinganna, þ.e. módernismanum,
Hún rís ekki gegn viðteknum gildum en virðist
hins vegar velta sér upp úr þeim frekar en
ögra eða endurskoða með einhverjum hætti.
Margt af verkunum virkar því sem tilbrigði við
útlit. Lítið um leit að sérstöðu eða tilraunir
listamanna til að skilgreina sig í nýju sam-
hengi. Nokkur verk á sýningunni koma þó nær
manni en önnur og þessi verk bera hana uppi
og gera hana áhugaverða á að líta. Helst ber
að nefna verk Hildigunnar Birgisdóttur sem
hefur náð að gæða myndlistarsköpun sína trú-
verðugleika og myndbandsgjörningur Hildar
Margrétardóttur hittir ágætlega í mark þótt
listakonan eigi það til að reyna fyndið látbragð
sem fer forgörðum. Uppátækið er nógu fyndið
fyrir. Sérstaklega ef maður skoðar það í sam-
hengi við þetta vandamál grasrótarinnar. En
myndskeiðið sýnir listakonuna leita að inntaki
fyrir listaverk og safna því í botnlausa fötu.
Sýningunni er skipt niður í listrými Ný-
listasafnsins og sýningarsal Orkuveitunnar.
Ég get þó ekki neitað því að sýningin stendur
mun betur í Nýlistasafninu en í Orkuveitunni.
Hverful málverk sem ég hef áður séð eftir Jó-
hönnu Helgu Þorkelsdóttur eru t.d. ekki að
skila sér sem skyldi í sýningarsal Orkuveit-
unnar og tveir listamenn sem sýna á báðum
stöðum, Tómas Lemarquis og Þórunn Inga
Gísladóttir, eru með mun lakari verk í Orku-
veitunni en í Nýlistasafninu. Aðdáendum Ólafs
Elíassonar hefur líka verið komið fyrir í húsa-
kynnum Orkuveitunnar, „Frost activity“ á
púðum og „Compound view“ í þæfðri ull.
Það fer semsagt lítið fyrir róttækum uppá-
tækjum í grasrót samtímans. Sýningin smellur
vel inn í flóruna og lítur þannig séð vel út. „Fín
sýning“ eins og svo oft er sagt.
En grasrótin sýnir sig á fleiri stöðum en í
Nýlistasafninu og Orkuveitunni því að í Nor-
ræna húsinu stendur yfir sýning sem nefnist
„Norður og niður“. Þetta er farandsýning sem
samanstendur af verkum eftir unga íslenska,
finnska og sænska listamenn og mun hún
flakka á milli þessara þriggja landa. Fram-
kvæmdin er í höndum listamannanna sjálfra
og finnst mér ástæða til að hrósa henni. Alls
sýna 15 listamenn í öllum löndunum, fimm frá
hverju landi, en auk þeirra verður innlendum
listamönnum boðið að sýna sem gestalista-
mönnum. Íslensku gestirnir í Norræna húsinu
eru átta talsins. Tveir sýnenda eiga einnig
verk á Grasrót 5 í Nýlistasafninu, aðrir hafa
átt verk á Grasrót 3 eða 4 og væntanlega verða
einhverjir listamannanna með á Grasrót 7.
Það er ekki mikill munur á þessari sýningu
og Grasrót 5, nema hvað hún er samþjappaðri
og þar af leiðandi örlítið meira „trashy“,
kannski „grasrótarlegri“ á að líta. Áherslur
eru samt áþekkar þeim sem ég hef nefnt hér
að ofanverðu, en forvitnilegt er að sjá muninn
á íslenskum listamönnum og þeim erlendu. Ís-
lendingarnir sækja upp til hópa í popplist og/
eða teiknimyndakúltúr, en minna er um slíkt
hjá listamönnum hinna Norðurlandanna. Ann-
ars er ástæðulaust að metast mikið um verkin
á svona sýningu, enda þröng á þingi og flestir
með 1–2 smærri verk sem ná ekki að gefa góða
heildarmynd. Það verður samt að segjast að
Darri Lorentsen leysir sinn hluta virkilega vel.
Allavega fékk ég svona „hjúkk“ tilfinningu
þegar ég sá verkið hans. Vafalaust grasrót-
arsmellur ársins.
Tilbrigði við útlit
MYNDLIST
Nýlistasafnið og Orkuveita Reykjavíkur
GRASRÓT 5–13 UNGIR MYNDLISTARMENN
Opið miðvikudaga til sunnudags frá 14–18. Sýningu
lýkur 5. nóvember.
Norræna húsið
NORÐUR OG NIÐUR – 23 UNGIR MYNDLISTARMENN
FRÁ ÍSLANDI, FINNLANDI OG SVÍÞJÓÐ
Opið kl. 12–17 alla daga nema mánudaga. Sýningu
lýkur 31. október.
Morgunblaðið/Kristinn
Innsetning Darra Lorentsen í Norræna húsinu. Grasrótarsmellur ársins!
Hildur Margrétardóttir leitar að inntaki í botnlausa fötu á Grasrót 5.
Jón B.K. Ransu
Kvikmyndir
Borgarbíó, Akureyri:
Dodgeball
Collateral



 (HL)
Pokémon 5
Á Saltkráku
Háskólabíó
Næsland


 (HJ)
Collateral



 (HL)
Wicker Park


 (HJ)
The Terminal



 (SV)
The Bourne Supremacy



 (SV)
Man on Fire


 (HL)
Ken Park



 (HL)
Before Sunset




 (SG)
Laugarásbíó
Dodgeball
Collateral



 (HL)
Anchorman


 (HL)
Pokémon 5
Á Saltkráku
Regnboginn
Dodgeball
White Chicks
Dís


 (HJ)
Pokémon
 (HL)
Notebook


 (HL)
Sambíóin Reykjavík,
Keflavík, Akureyri
Resident Evil: The Apocalypse
Yu-Gi-Oh!
Collateral



 (HL)
The Princess Diaries 2


 (HL)
Anchorman


 (HL)
Wicker Park


 (HL)
Harold and Kumar go to white castle


 (HJ)
The Terminal


 (SV)
The Bourne Supremacy



 (SV)
Thunderbirds


 (SG)
Shrek 2



 (SV)
Gauragangur í sveitinni


 (SV)
Smárabíó
Dodgeball
White Chicks
Man on Fire


 (HL)
Grettir/Garfield

 (SV)
The Girl Next Door

 (HL)
Myndlist
Gallerí I8: Gjörningaklúbburinn, „Gjörn-
ingaklúbburinn á það sammerkt með lista-
manninum Jeff Koons að höfða til fólks með
skrautlegum lokkandi hlutum og myndum.
Þær nýta sér líka skemmti- eða afþreying-
argildi í myndlist. Óður þeirra til fjölleikahúss-
ins er þannig séð óður til skemmtanagildis. Ber
fyrst að nefna sykursætt veggverk úr app-
ollólakkrís sem sýnir þríeykið sem teikni-
myndafígúrur, eitthvað í líkingu við „Totally
spies“ stelpurnar, frjálsar og svalar í sportbíl
sem þeysir um í Van Gogh-geimi. Grímubún-
ingur heklaður úr sokkabuxnaham minnir mig
á rókókó grímudansleik, hápunkt yfirborðs-
mennsku og glingurs, en með sveitalegu ívafi
og hrafnahreiður gert úr lakkrís og skarti sem
hrafnarnir eiga að hafa safnað má túlka sem
tilvísun í áráttu okkar að safna fallegum en inn-
antómum hlutum.“ Jón B.K. Ransu. Til 23. okt.
Gallerí Kambur: Lone Mertz – Frá Himalaja
til Heklu. Til 3. okt.
Gallerí Skuggi: Sigrún Guðmundsdóttir (Sifa)
– Stillur. Sýningin samanstendur af textíl-
verkum.
Gallerí Sævars Karls: Ingibjörg Hauksdóttir
sýnir óhlutbundnar myndir.
Gerðarsafn: Í blóma/En cierne, spænsk nú-
tímamyndlist unnin unnin á pappír. Til 7. nóv.
Gerðuberg: Alþýðulistamaðurinn Sigurður
Einarsson sýnir olíumálverk í Boganum. Nátt-
úra og þjóðtrú. Til 30. okt.
Grafíksafn Íslands: Salur íslenskrar grafíkur.
Benedikt S. Lafleur opnar myndlistarsýningu
kl. 15 undir nafninu: landslag í mótun. Bene-
dikt sýnir myndaskúlptúra og glerverk.
Hafnarborg: Valgerður Hauksdóttir, Deborah
Cornell, Paolo Ciampini og Richard Cornell
sýna grafík, innsetningar og hljóðverk. Sýn-
ingin opnuð kl. 15 og stendur til 11. okt.
Hallgrímskirkja: Haustsýning Magdalenu
Margrétar Kjartansdóttur í fordyri kirkj-
unnar. Til 25. nóvember.
Íþróttahúsið Eiðum: Dieter Roth. Til des.
Kjarvalsstaðir: Ragna Róbertsdóttir –
Kynngikraftur. Til 31. október.
Kunstraum Wohnraum, Ásabyggð 2, Ak-
ureyri: Ulrike Scoeller. Til 21. okt.
Listasafn Akureyrar: Boyle-fjölskyldan. Til
24. okt.
Listasafn ASÍ, Freyjugötu:Þorri Hringsson,
málverk frá 2003–2004. Þórunn Hjartardóttir,
innsetning. Til 10. október.
Listasafn Ísafjarðar: Sara Vilbergsdóttir. Til
1. október.
Listasafn Íslands: Tilbrigði við stef: Guðmunda
Andrésdóttir – yfirlitssýning. Sýning á for-
vörslu í Listasafni Íslands. Til 31. okt.
Listasafn Reykjanesbæjar: Ása Ólafsdóttir,
myndlistarsýning. Til 17. okt.
Listasafn Reykjavíkur – Ásmundarsafn:
Maðurinn og efnið. Yfirlitssýning. Til 2006.
Listasafn Reykjavíkur – Hafnarhús: Ný safn-
sýning á verkum Errós. Kenjarnar – Los
Caprichos. Finnur Arnar. Til 3. okt.
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar: Mánasigð.
Grænlenska listakonan Isle Hessne.
Listhús Reykjavíkur: Bergur Thorberg mál-
ari.
Norræna húsið: Norður og niður, samsýning
norrænna listamanna. Til 31. okt.
Nýlistasafnið: Grasrót #5, ungir íslenskir
listamenn sýna. Einnig í sal Orkuveitu Reykja-
víkur. Stendur fram í nóvember.
Ráðhús Reykjavíkur: Jóhann G. Jóhannsson,
Tindar og pýramídar. Til 10. okt.
Safnasafnið: 11 nýjar sýningar.
Safn – Laugavegi 37: Ívar Valgarðsson, blönd-
uð tækni. Pieter Holstein, grafík og málverk.
Til 24. okt. Harpa Árnadóttir, málverkasýning
til 7. nóv.
Safn Ásgríms Jónssonar: Þjóðsagnamyndir
Ásgríms Jónssonar.
Salur íslenskra myndlistarmanna: Jónas
Bragi Jónasson. Ný og eldri verk.
Slunkaríki: Jón Óskar, blönduð tækni á papp-
ír. Til 17. okt.
Leiklist
Austurbær: Hárið, lau. Vodkakúrinn, sun.
Borgarleikhúsið: Chicago, lau. Lína lang-
sokkur, sun. Rómeó og Júlía lau., sun. Belgíska
Kongó, sun.
Leikfélag Akureyrar: Svik, sun.
Loftkastalinn: Eldað með Elvis, lau. Hinn út-
valdi, sun.
Þjóðleikhúsið: Edith Piaf, lau. Dýrin í Hálsa-
skógi, sun. Svört mjólk, lau.