Sunnudagsblaðið - 03.06.1956, Qupperneq 6

262
S U N N II D A G S B t Atíl Ð
Afdrif Islendinga á Grænlandi
MAÐUR bjó í 'Veiðiíirði a
Grænlandi er I n g j a 1 d u r hét
(skrælingjar segja Ingilli). Hann
átti marga sonu er allir voru
lcvæntir og bjuggu þar í dalnum
umhverfis höfuðbólið; fólk þetta
var vel kristið og liafði bæði
kirkjur og kennifeður og stóðu
hagir þeirra með blóma. Um
þessar mundir tók vesturströnd
Grænlands að fjölbyggjast af
þeim lýð sem vér köllum skræl-
ingja, en sjálfir nefna þeir sig
innuk (mannkynið). Hvort þeir
eru konmir frá Ameríkuströnd-
um sem liggur þrjátíu mílxu- héð-
an, hvurra innbúa mál þeir tala,
greinir ekki um í þessari frásögn.
Fjöldi þessara tóku bólfestu á
Nabaitsolc skammt frá Veiðifirði
og tóku að færa byggðir sínar ætíð
meira suður eftir hvar vetrarríki
þókti minna. Varð nú samgangur
millum Veiðfirðinga og norðan-
manna sem þó áttu lítt skap
saman vegna siðferðismunar hinna
kristnu og heiðnu sem ekki vildu
láta telja sér sanna trú. Samt
tóku nokkrir þessra sér bústaði
við sjáarmál í Veiðifirði og reistu
þar kofa sína og tjöld og lifðu á
fiskveiðum. Fer nú so fram um
hríð að rígur var mikill, en réð
þó hvörugur á aðra.
Það var þá einhvörju sinni að
smásveinar Veiðfirðinga léku við
ströndina að bogum sínum, en
með landi fram réru skrælingja-
synir kakjakka (húðskútu) og
æfðu sig við að hehda pílurm og
var einn jæirra þar í hinum miklu
fremri, Þessi mælti tll Veiðfirð-
inga að samra væri þeim að nema
íþróttir sínar en viðra skyrvamb-
ir í sólskini og tína bláber eins
og hrafnar. Hinir svcra að ekki
þurfi þeir að standa á baki skræl-
ingja um íþróttir og ekki muni
þessir betur hæfa með pílum sín-
usm en þeir með bogskeytum.
Snéri þá skrælingjasonur skút-
unni til lands, og sendi skeyti
sitt í hóp Veiðfirðinga og varð
tólf ára gamall piltur fyrir og
féll dauður við því pílan kom í
hann miðjan. Æptu þá skrælingj-
arnir fánalega og réru fi’á landi,
en Veiðfirðingar skunda heim og
segja feðrum sínum atburðinn og
iét Ingjaldur bóndi kalla alla
menn á móts við sig og gjörir
uppskátt að hann vill íara að
skra-lingjum þegar samdægurs og
drepa þá alla eður stökkva þeim
úr héraði. Var brátt að þéssu
undið og urðu séxtíu hraústra
manna og l'ara nú - livatlégá til
stranclar. Skrælingjar vóru lítt
viðbúnir þyí margmehni og vóru
ókomnir af sævi, og so' frásagt
að héraðsbændur drápu þá niður
hvern sem fyrir var, einnig kon-
ur og börn skrælingja. En nú
ber fjölda karlmanna að landi og
þókti ógott að sjá umsvif Veið-
firðinga, búast nú í bardaga all-
harðan. Beittu skrælingjar bein-
yddum pílum, en héraðsmenn
höfðu sverð eður hoggspjót og
féllu skrælingjar því sem strá.
Það er sagt a£ Ingjaldi bónda
að hann sæti á steini meðan
bardaginn stóð því bann mátti
ei aðstanda fyrir offitu sakir.
Sóktu margir slcrælingjar að hön-
um og varð hann fjögra manna
bani sitjandi. Lauk so að þar
féllu allir skrælingjar og snéru
héraðsbændur heim með sigri.
Var Ingjaldi ekið á sleða og var
ekki sár, en harla móður því
ístran þreytti hann meir en sókn-
in. So er sagt fimm menn féllu
af Veiðfirðingum, en ei vita menn
tölu á skrælingjunum er féllu á
fundi þessum, en það var ærinn
fjöldi.
Nú segir so frá að maður einn
af liði skrælingja annaðtveggja
af hugbleyði eður fyrir kænsku
sakir kastaði sér heilum í valinn
og bylti rnn sig dauðum náum.
Stendui- hann nú á fætur þegar
héraðsbændur eru sjónum horfn-
ir og hleypur til sjávar, kemst í
húðslcútu eina, rær sem mest
nætur og daga. Kemur liann til
Nabaitsok, er ég vil kalla Steins-
nes, og hittir þar landa sína ekki
fáa, gi’einir þeim hið ljósasta af
fundinum og eggjar fast til
hefnda. Voru skræling^'ar þess
ótrauðir, en kváðu að Imfa mundi
verða lcænsku \ið ef duga skyldi
að fsu-a að þeim Veiðfirðingum.
Láta þeir nú um kyrt fram um
vetur, en þegar ísa tók að leysa
hafa þeir gjörvan knör mikinn af
rekaviðarrimum og þanið húðir
um að utan. Máttu þar á ganga
tvö hundruð manna og er sagt að
skrælingjar þannig hafi fyrst upp
fundið kvennabáta sína. Halda
þeir nú til Veiðifjarðar og koma
páslcamorgun að landi. Þá er
helgihald mikið í Veiðifirði og
sáu nokkrir menn húðknörinn
mikla út á firðinum og deildú um
hvað vera mundi, en flestir sögðu
firnastóran hafísjaka reka fyrir
straumi, því eigi voru slikar ferj-
ur fyrr sénar en liúðimar voru
skafnar snjóhvítar á knerinum.
Gáfu menn nú ekki gaum að þc-ssn
framar og fóru allir til kirkju, en
})að var slðvenja að enginh mátti
láta sig finna utan kirkju. Vóru
því þanngað borin börn öll og
aðrir sem vanfærir vóru. Nú
þegar messa stóð sem hæst komu
skrælingjar að bænum með tvö-
I