Morgunblaðið - 25.01.2004, Blaðsíða 13

kynnst bágum kjörum, bæði flóttafólks
og almennra borgara. „Oft eru börn
ekki munaðarlaus í eiginlegum skilningi
orðsins, heldur hafa þau verið yfirgefin,
stundum á flótta eða hreinlega vegna
þess að þau eru þroskaheft eða fötluð.
Reynsla mín af störfum fyrir Rauða
krossinn hefur eflaust haft þau áhrif á
mig að mér þótti það mjög nærtækt að
fara þessa leið. Þetta er eftir allt saman
bara einn heimur.“
Þórunn ákvað að ættleiða frá Kína af
því að einhleypum er leyft að ættleiða
þaðan. Hún er ekkert farin að spá í
hvort hana langar í annað barn. „Við
höfum nóg að gera saman við Hrafn-
hildur Ming og þessa stundina finnst
mér það mjög fjarlægur möguleiki. Ég
er líka ein með hana og auk þess í krefj-
andi og erilsömu starfi,“ segir þingkon-
an sem sest aftur á Alþingi eftir fæðing-
arorlof í apríl. Ekki er komið í ljós hvort
Hrafnhildur verður komin með leik-
skólapláss eða dagvist þegar þar að
kemur en Þórunn er farin að leggja
drög að því. „Hún hefði mjög gott af
því að fá að vera innan um önnur börn
upp á málþroskann og félagsþroskann.
En ég fæ líka mikla aðstoð frá fjölskyld-
unni, vinum og vandamönnum. Ég
hefði ekki lagt út í þetta ef ég hefði ekki vitað að ég ætti þann stuðning vísan.“
Ríkið ætti að styrkja hvort tveggja eða hvorugt
Ættleiðing er langt og strangt ferli og dýrt að auki. „Það er nokkuð rætt í þess-
um hópi fólks sem ættleitt hefur börn, hversu undarlegt það er að Ísland skuli vera
eina landið á Norðurlöndunum sem styrkir ekki foreldra sem fara og ættleiða börn
frá útlöndum. Sum stéttarfélög veita reyndar einhverja styrki en hjá hinum Norð-
urlandaþjóðunum fær fólk ferðastyrki frá hinu opinbera. Þetta er einfaldlega
spurning um jafnræði og réttlæti. Ríkið niðurgreiðir glasafrjóvganir og ætti því að
styrkja þessa tegund barneigna líka, ellegar styrkja hvorugt, ekki satt? Auk þess
sem ættleiðing á ekki frekar en annað sem lýtur að barneignum að vera háð efna-
hag fólks en eins og staðan er núna er ýmislegt sem bendir til þess. Fólk þarf að
hafa sæmilegar og stöðugar tekjur til að kljúfa þetta. Sumir gera það reyndar með
lántökum en fyrir ríkissjóð eru þetta engar upphæðir.“
Þórunn beitti sér ekki sérstaklega í starfi sínu sem þingkona fyrir réttindum
þeirra sem ættleiða börn á meðan hún sjálf var í ferlinu, en hyggst gera það í fram-
tíðinni. „Guðrún Ögmundsdóttir hefur lagt fram tillögu um að ríkið taki þátt í
kostnaði og málið er í athugun. Ég vona að þingið taki skynsamlega á því.“
En réttarstaða fólks er líka mismunandi hvað varðar ættleiðingar. Stutt er síðan
einhleypir fengu rétt til að ættleiða börn en samkynhneigð pör hafa ekki enn þenn-
an rétt. „Ég hef aldrei skilið hvers vegna ættleiðingarrétturinn var skilinn eftir þeg-
ar réttindi samkynhneigðra voru bætt til muna um árið. En við verðum samt að
gera okkur grein fyrir því að mörg lönd myndu ekki leyfa ættleiðingar samkyn-
hneigðra. Kína leyfir þær til dæmis ekki. Þar lítur hið opinbera á samkynhneigð
sem sérvisku í útlendingum, en það er önnur saga. Þess vegna má heldur ekki
skapa óraunhæfar væntingar fólks hér heima. En ef við viljum vera samkvæm sjálf-
um okkur og veita öllu fólki jöfn réttindi og full mannréttindi eigum við auðvitað
að breyta lögunum.“
Íslensk ættleiðing hefur milligöngu um ættleiðingar til íslenskra foreldra. „Fé-
lagið er lítið en þar er unnið þrekvirki alla daga við viðkvæmar og oft erfiðar að-
stæður. En það þarf að styrkja félagið enn betur. Sérstaklega núna eftir að Kína
opnaðist og áhugi á ættleiðingum er greinilega að aukast. Á síðasta ári komu 22
börn frá Kína og í kringum hvert einasta barn er heilmikil vinna, skriffinnska og í
mjög mörg horn að líta. Helst af öllu vildi ég að hægt væri að stytta og einfalda
ferlið með einhverju móti. Félaginu eru lagðar miklar skyldur á herðar og það þarf
því að hafa bæði fjármagn og aðstæður til að inna þær af hendi.“
Eydís, systir Þórunnar, sem fór með henni til Kína, er geðhjúkrunarfræðingur
og það kom sér mjög vel að hafa heil-
brigðisstarfsmann með í för. „Það kom
sér býsna vel bæði fyrir fullorðna og
börn. Álagið er gífurlegt í svona ferð,
bæði andlegt og líkamlegt. Bara það að
vera nýbúinn að eignast barnið sitt en
fá svo í magann eða einhverja pest getur
sett allt á annan endann. Sérþekking
systur minnar kom því að góðum not-
um fyrir hópinn.“
Margt getur komið á óvart og heilsu-
far barnanna er eitt af því. „Mér finnst
mestu skipta að foreldrar sem eru að
ættleiða geri sér grein fyrir því að allt
getur gerst. Hins vegar er þessi með-
ganga allt öðruvísi en venjuleg með-
ganga að því leyti að barnið er fætt og
við fáum um það upplýsingar, ekki síst
heilsufarsupplýsingar sem eiga að vera
veittar eftir bestu vitund. Þegar ég fékk
upplýsingarnar um Hrafnhildi Ming í
september fékk ég tvær myndir af
henni, læknaskýrslu og skýrslu um
færni hennar sem sýndu mér að hún
væri í mjög góðum málum. Þess vegna
átti ég ekki von á öðru en að hitta heil-
brigt barn, sem ég og gerði. Fyrst og
fremst þurfa foreldrar að fá aðstoð við
að komast til botns í því hvað er að ef
börnin eru lasin eða veikburða. Börn
sem eru alin upp við rýran kost á barnaheimilum eru flest hver langt frá því að vera
eftir íslenskum stöðlum og kúrfum. Oft eiga þau við vannæringu að stríða og af
henni getur svo ýmislegt annað leitt. En svo sér maður að um leið og þau eru kom-
in í hendurnar á foreldrum sínum og farin að fá örvunina og athyglina sem þau
þarfnast og borða sæmilega, þá braggast þau svo ótrúlega vel. Litlar píslir verða að
stórum og búlduleitum börnum á nokkrum mánuðum. Við verðum líka að gera
okkur grein fyrir að börnin okkar koma úr óvenjulegum aðstæðum og þeim getur
ýmislegt fylgt sem maður á ekkert endilega von á.“
Barnafjölskyldur búa við mikið álag
Mæðgurnar una sér vel í Garðabænum og eru að fara út að leika í snjónum.
Hvað sér Þórunn fyrir sér um framtíð Hrafnhildar Ming? „Ekki neitt,“ segir Þór-
unn og skellihlær. „Nema það að hún dafni, verði hraust og glöð og ánægð með líf-
ið. Hún elst upp í íslensku samfélagi og svo kemur bara í ljós hvernig það leggst í
hana. Það eru engin plön hér um eitt eða neitt.“
Þórunn hefur nú það verkefni að ala upp stelpu en hún hefur löngum beitt sér
fyrir jafnrétti kynjanna. „Já, Hrafnhildur, heldurðu að það verði komið launajafn-
rétti þegar þú verður stór?“ spyr hún dóttur sína brosandi en Hrafnhildur lætur
sér fátt um finnast og heldur áfram að tæta pottablómið. „Það hvarflar ekki að mér
að hún fái færri tækifæri en drengirnir en svo veit maður aldrei. Líklega kemur það
í ljós þegar þessar litlu stelpur fara út á vinnumarkaðinn. Við höfum enn ráðrúm til
þess að bæta stöðu þeirra.“
En hvernig finnst Þórunni búið að börnum á Íslandi? „Ég hef lengi haft miklar
skoðanir á því og það hefur ekki breyst við að verða móðir. Mér sýnist að börn og
barnafjölskyldur búi almennt við mikið álag vegna mikillar vinnu. Streitan og yf-
irgengileg efnishyggja smitar yfir í barnauppeldið í ýmsum myndum. Að þau verði
að eignast alla skapaða hluti og að hamingjan sé fólgin í endalausu dóti og glingri.
Fólk verður náttúrulega að velja hvernig það vill ala börnin sín upp en þau virðast
oft ansi hart keyrð þessar elskur, ég tala nú ekki um þegar þau eru komin í skóla og
farin að stunda öll þessi aukaprógrömm sem fólk vill veita börnunum sínum.
Stundum held ég að þau fái lítinn tíma bara til að vera til án þess að það sé einhver
dagskrá í gangi. Tómstundir eru öfugmæli á Íslandi, hér eru stundir aldrei tómar,
það þarf alltaf eitthvað að vera að gerast. Sem kona í krefjandi starfi geri ég mér
grein fyrir að það verður ekki alltaf einfalt að púsla þessu saman fyrir mig og hana.
En maður velur, leggur ákveðna hluti til hliðar og einbeitir sér að færri atriðum. Ég
býst við að allir foreldrar standi frammi fyrir sama valinu í þessu efni,“ segir Þór-
unn að lokum.
25.1.2004 | 13