Sunnudagsblaðið - 07.09.1958, Page 7

SUNNUDAGSBLAÐIÐ
451
ÞANN 2. október næstkomandi
mun ameríski dómstóllinn — Curt
of Claims — taka til meðferðar
40 ára gamalt mál, hið svokáHaða
Ilannevigs-mál, og fialla um skaða
bótakröfu norsks útgerðarmanns
að upphæð 30 miljónir norskra kr.
Tveir norskir hæstarmálafærsiu
menn, C. A. Torstenson og Jens
Evensen hafa gert útdrátt úr máls
skjölunum, sem eru 10 þykk bindi
og 40 stórar skjalamöppur, og þó
er þetta aðeins lítill hluti allra
þeirra málskjala, sem hrúgast hafa
upp í máli þessu þau fjörutíu ár,
sem það hefur siaðið vfir.
Hannevig-málið á upptök sín í
fyrri heimsstyrjöldinni, eða nán-
ar tiltekið 3. ágúst 1917, þagar
Bandaríkin settu lög, er heimil-
uðu herstjórninni að taka í sína
þjónustu skip og skipasmíðastöðv-
ar sem voru í einkaeign. Þetta var
liður í hernaðaraðgerðum Amer-
íkumanna, þegar allt kapp var lagt
á það að vinna styrjöldina, og þörf
in fyrir flutningaskipin var hvað
mest. Einn af þeim, sem þá missti
skip sín með þessum hætti var
norski útgerðarmaðurinn og kaup-
sýslumaðurinn Christoffer Hanne-
vig. En hann fékk aldrei þær skaða
hætur, sem hann krafðist fyrir
skip sín sem þannig voru gerð
upptæk samkvæmt hinum nýju
lögum. Þar sem Ameríkumenn
sáu algerlega um rekstur skip-
anna og launagreiðslur í sambandi
við rekstur þeirra til stríðsioka,
vildu þeir ekki fallast á neinar
skaðabætur eða endurnýingu
flotans, og þegar Hannevig loks
fékk skip sín afhent á ný, skorti
hánn rekstrarfé til þess að geta
haldið þeim úti. Hann fór í skaða
bótamál við Bandaríkin, og þau
30 ár, sem hann átti eftir ólifað
barðist hann fyrh- rétti sínum af
oddi og egg, en varð ekkert ágengt
Hann andaðist 1950.
Norsk yfirvöld studdu Hannevig
í skaðabótakröfum hans, og árið
1926 fóru þáverandi ráoherra, —
Gade og V/. Morganstierne full-
frúi í utnríldsráðúneytinu, fyrstu
opinberu förina vestur um haf tii
smaninga við amerísk yfirvöld um
Hannevig-miljónirnar.
Eftir margra ára viðræður
heppnapist norskum yfirvöldum
það svo ioks ár;3 1940 að fá máiið
dómtekið, ef samkomulag næðist
ekki um það innan sex mánaða.
Síðari heimsstyrjöldin stöðvaði
svo allar frekari framkvæmdir í
rnálinu, og það var ekki fyrr en
1949 að máliö var tekið upp á ný.
Arið 1950 höfðu Norðmenn sín
sjónarmið í mábnu reiðubúin,
og nokrum tíma síðar tiáðu ame-
íkumenn sig reiðubúna að leggja
sínar skýrslur og málsskjöl fram.
En þó hefur þetta dregist svona á
langinn, að það er ekki fvrr en 2.
októbsr næstkomandi sem málið
kemur loks fyrir réttinn.
Norska utanríkisráðuneytið hef
ur aldrei viljað gefa opinberar
upplýsingar um hversu háar skaða
bótakröfur Hannevigs sáluga voru.
En upphaflega var krafa Norð-
manna. 25 milliónir króna ásamt
vöxtum og vaxtavöxtum, og er á-
ætlað að upphæðin nemi því nú
orðið um 80 milljónum norskra
króna. Sjálfur mun Hannevig hins
vegar upphaflega hafa frið fram á
50 milljónir króna. F’yrir nokkr-
um árum buðu Bandaríkin fram
1,5 milljónir dollara og að málið
væri þar msð úr sögunni, en því
tilboði var hafnað og þess óskað
að dómstólarnir skærp úr.
Christoffer Hannevig var mikill
fursti í norsku viðskiptalífi um
margra ára skeið. Honum grædd-
ist mikið fé fyrir og eftir fyrri
heimsstyrjöldina, en hafði einnig
hæfileika til þess að eyða fjár-
munum sínum. Eitt sinn bauðst
hann til þess að reisa ópsruhús
í Oslo, en aldrai varð þó úr þeim
framkvæmdum.
Á myndinni sjáuni við þýzka
lúðrasvejt, seni hefur tekið sér
hermannlcga stöðu. — Hvað
skyldu annars vera margir í
lúðrasveitinni? Reynið að telja
skóna.