Sunnudagsblaðið - 26.04.1964, Blaðsíða 9
sá, að gluggatjöldin stóðu i björtu
óáli. „Þú segir satt strákur“, sagði
Kjarval hissa. „Teatret brænder".
Svo slökktu þeir bálið í samein-
ingu.
Millner gekk stundum með
hiaðna skammbyssu, þar sem hann
óttaðist mjög um líf sitt. Einu
sinni gekk það svo heila nótt, að
heir sambýlismennirnir sneru
henni á víxl þannig að hlaupið
ýmist vissi að Kjarval eða frá hon-
um. Þegar Millncr hélt, að Kjar-
val væri sofnaður, hagræddi hann
byssunni þannig að hlaupið sneri
að Kjarval, en þegar Kjarval hugði
Miliner sofnaðan læddist hann
iram úr og sneri byssulilaupinu
i aðra átt. Þannig gekk það á víxl
aUa nóttina unz eldaði af degi,
°g mesti óttinn fór af Millner.
Já, það var kúnstugt sambýlið
i Listvinahúsinu!
Árið 1927 urðu tímamót i sögu
Listvinahússins. Þá hóf ungur og
efnilegur listamaður, Guðmundur
Einarsson frá Miðdal, að leggja
þar drög að leirbi'ennslu listmuna.
Hann liafði lært listina í Þýzka-
landi fyrstur íslendinga og taldi
sig nú hafa komizt að þeirri niður-
stöðu að leirbrennsla og listmuna-
gerð ætti framtíð fyrir sér hér á
landi, enda væri hér gnægð hrá-
efna.
Guðmundur gekk að þessu braut
ryðjendastarfi sínu af þeim áhuga
og atorku, sem honum var lagið,
en synd væri að segja, að bjart-
sýni hans fyndi alls staðar þann
hljómgrunn, sem verðugur var. í
byrjun voru ekki allir jafnhrifnir
af brambolti þessa unga ofurhuga,
cn slíkar efasemdir urðu ekki lang
lífar. Guðmundur sýndi það fljót-
lega svo ekki varð um villzt, að
leirmunagerð gat þrifizt á íslandi
— og það vandræðalaust!
Sinn fyrsta brennsluofn til fram
lciðslunnar — og jafnframt þann
fyrsta sinnar tegundar —Iiér á
landi — fékk Guðmundur frá
Þýzkalandi árið 1930, — og í nóv-
embcr sarna ár var fyrst brennt 1
honum. Guðmundur safnaði að sér
lærisveinum, er fram liðu stund-
ir, — þar á meðal Baldri Ásgeirs-
syni, Ragnari Kjartanssyni og
Sveini Einarssyni, bróður sínum,
— og auk þess fékk hann sér
starfsfólk utanlands frá, því að
hér var fátt manna í upphafi, er
til þessara verka kunni. Þegar
starfsfólk í listmunagerð Guð-
mundar í Listvinahúsinu var flest
voru þar 12—14 manns og unnið
í þrcnnu lagi, þar sem erfitt var
fyrir svo stóran hóp að athafna
sig í ekki stærra húsnæði. Á þeim
sextán árum, sem Guðmundur stóð
fyrir listmunagerðinni í Listmuna-
húsinu hlómgaðist liagur fyrir-
tækisins jafnt og þétt og enginn
var sá íslendingur á þeim tímtnn,
er ekki kannaðist við gripina Úr
Listvinahúsinu.
Jafnframt mótun margra fag-
uri'a gripa, gerði Guðmundur á
starfsárum sínum merkar og um-
Erh. á bls. 330.
ðLÞÝÞUliLADlD - SUNNUDAGÖBLAÞ 329