24 stundir - 02.10.2008, Blaðsíða 16

16 FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 2008 24stundir
Tilboð
á myndatökum
til 18. október.
Mynd - Ljósmyndastofa í 25 ár
a
Þetta er þjóðarsáttarplan, vettvangur
lykilmanna samfélagsins til að stilla
saman strengi. Þar eiga að koma saman for-
menn og varaformenn flokka …
Hluthaf-
ar og eig-
endur Glitnis hafa átt sviðið í vik-
unni, en þeir eiga ekki lengur
eignirnar sem þeir áður áttu. Jón
Ásgeir Jóhannesson, Þorsteinn
Már Baldvinsson og Sigurður G.
Guðjónsson láta dæluna ganga í
fjölmiðlum og bera ríkisstjórn og
Seðlabanka þungum sökum. Og
litlir hluthafar harma hlutinn
sinn. Davíð Oddsson og Geir H.
Haarde svara fæstum spurningum,
þó sumum út í hött. Stjórnmála-
menn Samfylkingar og stjórnar-
andstöðuflokka viðurkenna afar
takmarkaða vitneskju um hvað er
að gerast. En hvort sem hér fór
fram um helgina stærsta bankarán
Íslandssögunnar eða máttvana til-
raun til að bjarga efnahagskerfinu,
blasa óþægilegustu vandamálin
við, algjörlega óleyst.
Ótrausta tilveran
Hvaða aðgerðir eru líklegastar
til forða almenningi frá bráðu
gjaldþroti? Lífskjörum flestra er
nú þannig háttað að í besta falli er
hægt að búast við ónýtum krón-
um inn á reikning í ótraustum
banka frá illa stöddum atvinnu-
rekenda um næstu mánaðamót.
Þeir skipta svo hundruðum og lík-
lega bráðum þúsundum sem
standa enn verr, því uppsagnir
þeirra eru að taka gildi. Það borg-
ar enginn niður erlent íbúðalán
með atvinnuleysisbótum.
Víða yfir þolmörkum
BSRB telur sig ekki hafa for-
sendur til að meta hvort stjórn-
völd gerðu rétt með Glitni. „Trú-
lega er jákvætt fyrir
sparifjáreigendur að svona var tek-
ið á og að ríkið grípi inn í meti
það stöðuna svo. Vonandi er mat-
ið rétt,“ segir Helga Jónsdóttir,
framkvæmdastjóri BSRB. „Okkur
finnst vanta umræðu um hvernig
hinum almenna launamanni reiðir
af. Enginn átti von á að geng-
isvísitalan færi yfir 200. Mikil
óvissa er framundan og stéttar-
félög hljóta að ræða við stjórnvöld.
Samráðsnefnd ríkisstjórnar og að-
ila vinnumarkaðarins hélt tvo
fundi í vor og síðan ekki söguna
meir. Nú þarf viðræður,“ segir
Helga. Og það heyrist á fleirum að
breiðu bökin séu að brotna. Gylfi
Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri
ASÍ, segir að þessa daga fylgist
menn með atburðarásinni með
nokkurri skelfingu og bíði átekta.
Laun hafa ekki við skuldum
Tíu milljóna erlent lán sem tek-
ið var í október 2007 er komið í 17
milljónir. Laun hefðu þurft að
hækka um 60 þúsund til að standa
undir aukinni greiðslubyrði þess
láns, laun BSRB-fólks hafa hækk-
að um minna en helminginn af
því. Verðtryggð innlend lán eru
þung líka og þeir sem teygðu fjár-
haginn og tóku hátt íbúðarlán
standa illa hvar sem lánið var
fengið.
Björg Eva Erlendsdóttir: Skrifar um ótrausta tilveru
Hversu breið bök hafa venjulegir krónuþrælar?
SKÝRING a
Í besta falli er hægt
að búast við ónýt-
um krónum inn á launa-
reikning í ótraustum
banka frá illa stöddum
atvinnurekenda um
næstu mánaðamót.
Eftir Björgu Evu Erlendsdóttur
beva@24stundir.is
Ríkissjóður verður rekinn með
halla fram til ársins 2012, sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpi næsta árs.
Í fyrsta sinn hafa verið lögð fram
rammafjárlög til fjögurra ára, þar
sem verkefnum er raðað í samræmi
við áherslur ríkisstjórnar. Þar eru
líka viðmið um útgjöld og tekju-
öflun ríkissjóðs og markmið um
aðhald í ríkisrekstri.
Tölur úreldast hratt
Þegar Árni Mathiesen kynnti
blaðamönnum fjárlagafrumvarpið
á fundi í Hafnarfirði í gær viður-
kenndi hann að ekki hefði verið
tekið tillit til stóráfalla í efnahagslíf-
inu sem dunið hafa á síðustu daga.
Frumvarpið var til dæmis komið í
prentun áður en ljóst varð um af-
drif Glitnis, hvað þá um örlög
krónunnar síðustu daga. Ráðherra
sagði að kaup í Glitni kostuðu ríkið
3 milljarða í tapaðar vaxtatekjur.
Fjármálaráðuneytið metur horf-
urnar í efnahags- og ríkisfjármál-
um næstu fjögur ár þannig að hag-
vöxtur verði hóflegur og vaxandi
árin 2010 til 2012. Spáð er að verð-
lag hækki um 5,7% á næsta ári,
kaupmáttur ráðstöfunartekna
dragist saman um 1,4% og at-
vinnuleysi verði 2,7 prósent. Þjóð-
hagsspá telur verðbólgu hjaðna
hratt og verða á bilinu 2,5-2,8%
2010-2012. Kaupmáttur ráðstöfun-
artekna á að vaxa frá árinu 2010 og
hagkerfið að komast í jafnvægi.
Ómark og hreinn skáldskapur
„Fjárlagafrumvarpið ber með sér
ringulreið, gamlir óðaverðbólgu-
tímar sem maður hélt að væru
liðnir eru komnir aftur,“ segir
Guðni Ágústsson og bætir því við
að ekkert sé að marka þessa útgáfu.
Hún sé skot út í loftið og óþarfi að
ræða einstaka liði frumvarpsins.
Steingrímur J. Sigfússon tekur í
sama streng og segir að hafi ein-
hvern tíma verið óvissa um for-
sendur fjárlagafrumvarps þá sé það
núna. „Þetta er nánast ágiskun út í
loftið og þeim sem mest mærðu
góðærið hlýtur að bregða við halla
sem er 5% af landsframleiðslu.
Öllu alvarlegri eru svo horfurnar
sem þrátt fyrir allt er viðurkennt að
eru dökkar,“ segir formaður Vinstri
grænna.
Frumvarp eða hrein
ágiskun í kreppunni
 Halli á ríkisrekstri fram til 2012  Framkvæmdum upp á 7,5 milljarða frestað  Mála-
myndaplagg og ómark, segir stjórnarandstaða  Ráðuneytin hagræði um 2 milljarða
➤ Atburðir síðustu viku höfðuekki áhrif á gerð fjárlaga-
frumvarps, en munu hafa það
síðar.
➤ Tekjur minnka og útgjöldaukast hratt vegna ástands-
ins í efnahagslífinu.
BREYTTAR FORSENDUR
24stundir/Golli
Forseti Íslands sagði við þing-
setningu Alþingis að erfitt væri
fyrir unga kynslóð sem aðeins
þekkti allsnægtir og alþjóða-
hyggju að gera sér í hugarlund
baráttu fyrir fullveldinu. Með
hana í huga gæfi vandinn nú
hvorki tilefni til uppgjafar né ör-
þrifaráða. Forsetinn vill að full-
veldisdagurinn 1. desember verði
hafinn til vegs og virðingar á ný.
1. desember
dagur þjóðar
málið rækilega og telur þörf á hlutlausri stofnun Al-
þingis. Framsókn leggur í dag fram þingsályktun
um samvinnu og efnahagsráð Íslands. „Þetta er
þjóðarsáttarplan, vettvangur lykilmanna samfélags-
ins til að stilla saman strengi. Þar eiga að koma
saman formenn og varaformenn flokka og lyk-
ilmenn frá aðilum vinnumarkaðarins og úr fjár-
málalífinu,“ segir Guðni Ágústsson. beva@24stundir.is
Lagafrumvarp um óháða efnahagsstofnun á veg-
um Alþingis, frá þingmönnum VG, kemur fram á
Alþingi í dag. Stofnunin á að koma í stað Þjóðhags-
stofnunar sem síðasta ríkisstjórn lagði niður og
hefja starfsemi 1. janúar. Stjórnmálamenn flestra
flokka hafa harmað að Þjóðhagsstofnun sé ekki til
nú í ölduróti efnahagsmála. Stofnun þessi á að fylgj-
ast með árferði og afkomu þjóðarbúsins, vinna að
hagrannsóknum, vera Alþingi og ríkisstjórn til
ráðuneytis og einnig sveitarfélögum, aðilum vinnu-
markaðarins, fræðimönnum, fagstofnunum og
fleirum. Stofnunin á að færa þjóðhagsreikninga,
semja þjóðhagsspár, birta yfirlit um þróun og horf-
ur í þjóðarbúskapnum, semja hagfræðiathuganir og
skýrslur fyrir Alþingi og vera þingi og fjárveiting-
arvaldi almennt til ráðgjafar. Stofnunin á að veita
aðilum vinnumarkaðarins upplýsingar um efna-
hagsmál. „Það þarf að drífa í þessu og sjálfgefið að
stofnunin starfi í skjóli Alþingis,“ segir Steingrímur
J. Sigfússon, formaður VG, sem býst við stuðningi
flestra ef ekki allra þingflokka við málið. Guðni
Ágústsson, formaður Framsóknar, ætlar að skoða
Efnahagsstofnun, efnahagsráð og þjóðarsáttarplan
Vilja óháða stofnun þingsins
Kristinn H.
Gunnarsson læt-
ur ófrið Frjáls-
lyndra lönd og
leið en segir:
„Rúmar þrjár
vikur eru síðan
viðskiptaráð-
herra sagði í
blaðagrein að íslensk fjármálafyr-
irtæki hefðu staðið af sér storm-
inn með ágætum. Það mætti
þakka þrautseigju og útsjón-
arsemi þeirra við fjármögnun.
Jæja, þetta var þá og kannski er-
um við Íslendingar ekki bestir í
heimi í útrás. Hún endar á herð-
um skattgreiðenda, sem bera líka
kostnað af verðbólgu vegna geng-
ishruns. Það gleymdust gömlu
sannindin að ganga hægt um
gleðinnar dyr. Og allir tapa.“
Gömul sannindi
gleymdust
STÓRA MÁLIÐ
PÓLITÍSKA SKOTIÐ
beva@24stundir.is