24 stundir - 02.10.2008, Blaðsíða 24

Eftir Einar Jónsson
einarj@24stundir.is
Þó að ítalski endurreisnarmaður-
inn Leonardo da Vinci sé þekkt-
astur sem myndlistarmaður var
honum ýmislegt annað til lista
lagt. Í minnisbókum hans er til
dæmis að finna drög og teikn-
ingar að ýmsum tækjum og tólum
sem ekki urðu að veruleika á sín-
um tíma. Í Orkuveituhúsinu hef-
ur nú verið sett upp sýning á
tæknigripum sem eru gerðir eftir
teikningum þessa þúsundþjala-
smiðs.
Á undan sinni samtíð
Sýningin kemur frá safni um
Leonardo í heimabæ hans, Vinci á
Ítalíu. Þorbjörg Helga Vigfúsdótt-
ir borgarfulltrúi heimsótti safnið
þegar hún var á ferð í Vinci fyrir
fáeinum árum og hefur ásamt
öðrum haft veg og vanda af upp-
setningu hennar hér á landi. „Á
þessari sýningu er einblínt á
Leonardo sem uppfinningamann.
Þegar maður gengur í gegnum
hana skynjar maður vel hvað
hann var langt á undan sinni
samtíð í hugmyndum sínum.
Þetta voru gríðarlega metnaðar-
fullar hugmyndir og uppfinningar
sem urðu margar ekki að veru-
leika fyrr en á 17. og 18. öld,“ seg-
ir Þorbjörg Helga. Dæmi um upp-
finningar Leonardos sem er að
finna á sýningunni eru sveiflyfta,
prentþrykk, hríðskotabyssa og
brynvagn sem er eins konar for-
veri skriðdreka.
Sjálf heldur Þorbjörg Helga sér-
staklega upp á kafarabúning sem
hún sá í safninu í Vinci. „Mér
fannst hann alveg frábær vegna
þess að hann endurspeglar nú-
tímakafarabúning. Hann var bú-
inn til úr einhvers konar segldúk
og svo er hausinn allur úr timbri,“
segir Þorbjörg Helga og bætir við
að hann minni helst á kafarabún-
ing eins og þeir séu í Tinnabók-
unum.
Fræðsla fyrir skóla
Í tengslum við sýninguna hefur
verið útbúið fræðsluefni fyrir
skólahópa og heimsóknir skipu-
lagðar. „Maður sér alveg fyrir sér
að skólarnir geti nýtt sér þetta
Leonardo-þema og dýpkað um-
ræðuna um hann sem listamann,
vísindamann og uppfinninga-
mann,“ segir Þorbjörg Helga Vig-
fúsdóttir að lokum.
Leonardo sá fyrir ýmsar tækninýjungar
Var langt á undan
sínum samtíma
Hríðskotabyssa, sveif-
lyfta, kafarabúningur og
brynvagn voru meðal
fjölmargra hugmynda
ítalska endurreisnar-
mannsins Leonardos da
Vinci sem urðu reyndar
ekki að veruleika fyrr en
löngu eftir hans dag. Nú
hefur verið opnuð sýning
á þessum gripum.
Uppfinningamaðurinn
Leonardo da Vinci sá fyrir sér
ýmis tæki og tól sem ekki
urðu að veruleika fyrr en
löngu eftir andlát hans.
➤ Leonardo da Vinci fæddist ár-ið 1452 nálægt bænum Vinci
sem hann er kenndur við.
➤ Hann er frægastur sem mynd-listarmaður, ekki síst fyrir
verkin Mónu Lísu og Síðustu
kvöldmáltíðina.
LEONARDO DA VINCI
24stundir/Árni Sæberg
24 FIMMTUDAGUR 2. OKTÓBER 2008 24stundir
Pause Café
Jakkar og Kápur
stærðir: 36-52
Suðurlandsbraut 50
(Bláu húsunum Fákafeni)
www.gala.is • S:588 9925
Opið 11-18 og 11-16 lau.
Tvær íslenskar heimildamyndir
um myndlistarmenn eru á dagskrá
alþjóðlegrar kvikmyndahátíðar í
Reykjavík að þessu sinni. Önnur
er mynd Þórs Elísar Pálssonar,
Einungis fæðing, en hún fjallar
um óvenjulega búferlaflutninga
sem Jóhann Eyfells listamaður
tókst á hendur á níræðisaldri. Jó-
hann starfaði sem prófessor í list-
fræði við háskóla í Orlando í fjöl-
mörg ár. Eftir andlát eiginkonu
hans, Kristínar Halldórsdóttur,
pakkaði hann niður ríflega 100
tonnum af listaverkum og búslóð-
inni allri. Því næst keypti hann
nautgripabýli í Texas til að hefja
nýtt líf og endurfæðast.
Einungis fæðing er sýnd í Iðnó
í dag kl. 17:30. Hin myndin heitir
Dieter Roth Puzzle og fjallar um
hinn heimsþekkta myndlistar-
mann Dieter Roth sem auðgaði ís-
lenskt listalíf á sínum tíma. Hilm-
ar Oddsson
kvikmyndagerðarmaður gerir
myndina en hann þekkti Dieter
Roth frá barnæsku. Dieter Roth
Puzzle verður sýnd í Regnbog-
anum föstudaginn 3. október kl.
20:30 og í Norræna húsinu 4.
október kl. 22:30 og 5. október kl.
15:30. einarj@24stundir.is
Tvær íslenskar heimildamyndir um listamenn
Linsunni beint að listamönnum
Einungis fæðing Jó-
hann Eyfells keypti naut-
gripabýli í Texas á gam-
alsaldri og hóf nýtt líf.
Austurlenskt yfirbragð verður á
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
Íslands í kvöld en þá verður flutt
tónlist sem á einn eða annan hátt
sækir innblástur í Gamelan-tónlist
frá Jövu og Balí. Flutt verða verk
eftir Claude Debussy, Francis
Poulenc, Colin McPhee og Nico
Muhly. Tónleikarnir hefjast kl.
19:30. Vinafélag Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar stendur fyrir súpu-
fundi á Hótel Sögu kl. 18. Þar
segir Árni Heimir Ingólfsson frá
verkunum og Gamelan-tónlistinni
sem þau sækja innblásturinn í. Að-
gangseyrir á kynninguna er 1.200
kr.
Hluti efnisskrárinnar verður
endurtekinn á svo kölluðum
Heyrðu mig nú tónleikum sem
hefjast kl. 21. Þeir hafa óformlegra
yfirbragð en hefðbundnir tón-
leikar. Stjórnandi kynnir verkin
sem verða leikin og að tónleikum
loknum fá tónleikagestir tækifæri
til að hitta hljóðfæraleikara, stjórn-
endur og einleikara í eftirpartíi í
anddyri Háskólabíós.
einarj@24stundir.is
Sinfónían og Gamelan-tónlist
Á austrænum nótum
Rithöfundurinn Salman Rushdie
segist enn vera ánægður með að
hafa skrifað skáldsöguna um-
deildu Söngvar Satans. Rushdie
lét þessi orð falla í viðtali við vef-
síðu The Times sem tekið var í
tilefni þess að 20 ár eru frá því að
bókin kom fyrst út.
Söngvar Satans var fjórða skáld-
saga Rushdies og kom út haustið
1988. Skömmu eftir útgáfuna var
bókin bönnuð á Indlandi og mót-
mæli brutust út víða um heim. Í
febrúar árið 1989 var Rushdie
lýstur réttdræpur af Ayatollah
Khomeini, erkiklerk í Íran.
ej
Sér ekki eftir skrifunum
Brasilíski píanó-
leikarinn og
söngvarinn
Paulo Malaguti
er staddur hér á
landi. Hann
kemur fram
ásamt íslenskum
tónlistarmönn-
um á Kaffi Rosenberg við
Klapparstíg á föstudag kl. 21.
Leikin verður fjölbreytt bras-
ilísk tónlist í samba- og bossa
nova-stíl. Á sunnudag kl. 20
stjórnar Malaguti síðan kór
Tónlistarskóla FÍH. ej
Brasilísk tónlist
í Reykjavík
Bragi Ólafsson rithöfundur held-
ur senn í viðamikla upplestrar-
og kynningarferð um Bandaríkin
í tengslum við útgáfu á skáldsögu
hans Gæludýrunum þar í landi.
Ferðin hefst með upplestri í
bókabúðinni Book Culture í New
York fimmtudaginn 9. október.
ej
Bragi á ferð
um Bandaríkin
Myrkurlampi er yfirskrift sýn-
ingar Haraldar Jónssonar mynd-
listarmanns sem opnuð verður í
Listasafni ASÍ á laugardag. Á sýn-
ingunni eru ný verk úr ýmsum
efnum og óefnum eins og það er
orðað í tilkynningu frá lista-
manninum. Meðal annars eru þar
hljóðverk, keramíkhlutir, leiðslu-
verk og ljósmyndir. Öll verkin eru
unnin sérstaklega út frá bygging-
unni sjálfri og vísa til mismun-
andi og margbrotinna skynsviða
áhorfandans. Safnið er opið alla
daga nema mánudaga kl. 13-17.
ej
Myrkralampi
Haraldar
LÍFSSTÍLL
lifsstill@24stundir.is a
Á þessari sýningu er einblínt á Leonardo sem
uppfinningamann. Þegar maður gengur í
gegnum hana skynjar maður vel hvað hann var
langt á undan sinni samtíð í hugmyndum sínum. menning