Vikublaðið - 30.12.1992, Page 10

10____________________________________________________VIKUBLAÐIÐ Miðvikudagur 30. desember 1992
TÓNLÍST
Fortíðarástin mín og þín
*
Ut úr fóðruðum hátalara hvíta Philips-
tœkisins hljómuðu einn morgun seint í
janúar á því herrans ári 1963 þeir tónar
sem ollu því á rétt rúmlega tveim mín-
úturn að sá sem þetta skrifar varð aldrei
samur.
inni The Beatles á íslandi.
Það leið ekki á löngu þar til
íslenskir unglingar tóku að
sameinast kringum þessi þrjú
töfrahljóðfæri: gítar, bassa og
trommur. Út um allt land var
verið að reyna að spila þessa
músík sem borist hafði hingað
með hinum lífsglöðu ung-
mennum frá Liverpool en til-
heyrði nú ýmsum fleiri töfra-
mönnum eins og The Rolling
Stones, Kinks, Hollies,
Searchers o.fl.
Meira að segja undirritaður
lék í hljómsveitinni Lubbar á
skólaskemmtun austur á
Seyðisfirði vorið ’63 ásamt
tveim vinum. Það má sjá að
brugðið hefur verið hart við
enda þoldi málið enga bið!
Fyrsti kossinn
Sumarið 1964 lék hljóm-
sveitin Hljómar frá Keflavík á
tónleikum í Háskólabíói. Er
ekki að orðlengja það að í bíó-
inu braust út sannkallað bít-
laæði í íslenskri mynd. Ungl-
ingar stóðu á blístri og ungar
stúlkur voru nærri því að falla
í haust voru Hljómar að rifja upp gömlu lögin á Hótel íslandi. Tuttugu og átta árum
eftir að þeir slógu svo eftirminnilega í gegn í Háskólabíói stóð þessi fornfræga sveit nú
aftur á fjölunum og landinn virtist vera með á nótunum. Það á kannski sérstaklega við
um þá sem komnir eru um og yfir miðjan aldur og muna þessa tíma.
Hljómar voru staðgenglar
Bítlanna á þessum árum. Þeir
voru þeir Islendingar sem
komust næst því að búa yfir
einhverju af þessum óskap-
legu töfrum sem Bítlamir
höfðu. Þeim töfrum sem heill-
að höfðu heila kynslóð ung-
menna um öll Vesturlönd og
víðar. Því þetta byrjaði allt
með Bítlunum.
Það er ekki víst að það sé
svo auðvelt að lýsa þeim
hræringum sem urðu í höfði
og hjarta íslensks unglings
þegar hann heyrði í fyrsta
skipti lag með hljómsveitinni
The Beatles, líklega snemma
á árinu 1963. Ég sem þetta
skrifa man það reyndar einsog
það hefði gerst í gær, á svip-
aðan hátt og ég man nákvæm-
lega það augnablik þegar
hafði ég hlustað á Alfreð
Clausen syngja Ömmubæn
þúsund sinnum, Sigurð Ólafs-
son með sjómannalögin og
Jakob Hafstein syngja uppá-
haldslag mitt í bernsku: Söng
villiandarinnar.
Gamla tækið hafði líka gef-
ið okkar að heyra Presley,
Berry, Richard, Holly, Dom-
ino og Haylay á bernskudög-
um rokksins. Að maður tali
nú ekki um öll útvarpsleikritin
sem fjölskyldan hafði samein-
ast um gegnum tíðina og
spurningaþættina, lögin við
vinnuna, tónleika af plötum,
fasta liði eins og venjuleg.
Allt er þetta helgað minningu
hins virðulega brúna tækis
sem var sannkölluð stáss-
mubla, horfin af sjónarsvið-
inu.
hljóma á gítar og þeir slógu
svona eins og við vinimir vor-
um að reyna að gera. En hví-
lík leikni, hvílík snilld! Ennþá
neðar drundi svo bassi og í
bakgrunni voru trumbur
slegnar. Meira var það ekki.
Meira þurfti ekki til! Það var
greinilegt: gítarar, bassi og
trommur voru hljóðfærin. Og
pabbi kallaði uppyfir sig:
„Þeir eru búnir að drepa
Kennedy!“
Það gerðist 22. nóvember
þetta sama ár, 1963.
Á þessum tíma var Kenn-
edy dáðasti stjórnmálamaður
á jörðinni og Bítlarnir á leið-
inni að verða dáðasta hljóm-
sveitin í sólkerfinu. Morðið á
Kennedy varð frægt að end-
emum en Bítlarnir urðu frægir
vegna þess að þeir komu með
nýjan tón inn í dægurtónlist-
ina.
I upphafi plastaldar
Það var nýbúið að skipta
um útvarpstæki heima. Árið
áður hafði pabbi fest kaup á
lágvöxnu, langleitu Philips-
tæki sem var úr hvítu plasti og
þótti mikið dándi í upphafi
plastaldar austur á fjörðum.
Horfinn var úr útvarpshorninu
gamall æskuvinur, brúna
Telefunken-tækið sem þar
hafði staðið frá ómunatíð og
mér varð síðar mikil eftirsjá í.
Það komu nefnilega þeir tím-
ar að ég áttaði mig á hinum
fagurfræðilegu yfirburðum
þýska tækisins yfir ameríska
plastið en þá var ég orðinn of
seinn - Telefunken-tækið var
úr sögunni.
Úr hátalára þéssá gamla
tækis hafði cg lengi notið
mikillar skemnitunar. Við það
hafði ég hlustað á danslögin á
laugardagskvöldum sem barn.
Þar heyrði ég fyrst Hauk
Morthens syngja um Gunnar
póst og fræin sem eru til. Þar
Ingólfur Steinsson rifjar
upp árið 1963, þegar Bítl-
arnir hyrjuðu að slá strengi rnllSm Wóí
^3- sína, Kennedy var myrtur, ■ 1 W
Hljómar urðu staðgenglar \ ■ * /A
V. ' Bítlanna á Islandi og liann sjálfur lék í Lubbum á Seyð- < y á _ .Æi
MM - (f? 'i'. IpT isfirði.
hljómsveitin Lubbar frá • m
Seyðisfirði 1963. WÍS'ÉSimilÉr Æm
f V<- Æi. ‘ - ■ ■i&íJSes*''' - -55-2 Gylfi Gunnarsson gítar, Hákon Erlendsson tromm- ur, undirritaður gítar. Æm
Nýja plasttækið var allt
öðruvísi. Það hafði aðra sál.
Það fann maður strax. Maður
bjóst eiginlega við að úr því
kæmi öðruvísi dagskrá en úr
því gamla. Og tilfellið er, það
reyndist rétt!
Bítlarnir slá í gegn
Út úr fóðruðum hátalara
hvíta Philips-tækisins hljóm-
uðu einn morgun seint í jan-
úar á því herrans ári 1963 þeir
tónar sem ollu því á rétt rúm-
lega tveim mínútum að sá sem
þetta skrifar varð aldrei sam-
ur.
Háar unglingadrengjara-
ddir sungu lag, tvíraddað, sem
byrjaði á da da da da da dum
dum da. Undir hljómuðu gít-
arar, rafmagns heyrðist mér.
Ég var töluvert farinn að slá
svo þessi söngur! Þessar tvær
björtu raddir, svo glaðlegar og
hljómuðu svo vel saman. Já,
það var snemma eitt af vöru-
merkjum Bítlanna, hinn frægi
samhljómur Lennons og
McCartney!
Uppfrá þessu snerist líf
okkar vinanna um það að
komast að því hvaða hljóm-
sveit þetta væri óg heyra lqg
með henni. Og þegar við vor-
um búnir að komast að því að
þetta væri hljómsveitin The
Beatles, fjórir ungir menn frá
Liverpool, þá var hafist handa
við að reyna að útvega plötur
með þeim. Það var erfitt í
fyrstu en svo fóru plötur að
koma í Fálkann og til Sigríðar
Helga og síðan fóru þær líka
að koma austur og uppfrá því
hefur aldrei verið erfitt að
eignast plötu með hljómsveit-
í yfirlið. Það voru hinir kefl-
vísku bítlar, einsog þeir voru
nefndir uppfrá því, sem gáfu
íslenskum unglingum nasa-
sjón af því sem hafði verið að
gerast á meginlandinu.
Hljómsveitin þótti sérlega
góð, spilaði á gítara, bassa og
trommur og þeir voru allir
með bítlahár. Þeir spiluðu
bítlalög og voru líka með sín
eigin lög, alveg eins og Bítl-
arnir!
Fyrsti kossinn og Bláu aug-
un þín komu brátt út á lítilli
plötu og höfðuðu sterkt til
okkar unglinganna og jafnvel
hinna eldri líka, a. m.k. hið
síðar nefnda.
Á næstu árum áttu Hljómar
eftir að senda frá sér margar
plötur. Og þó að maður biði
ekki eftir þeim með jafnmik-
illi eftirvæntingu og plötum
Bítlanna, þá voru þær gott
innlegg , góð lög el'tir Gunnar
Þórðarson og yfirleitt á ís-
lensku. Helsta meinið var
kannski það að stundum ortu
ýmsir eldri höfundar textana
þannig að þeir höfðuðu ekki
eins til okkar unglinganna
fyrir bragðið. Þó minnist ég
margra góðra laga/texta eins-
og Ertu með, sem var aðallag-
ið á sumarhátíðinni í Atlavík
’67, Heyrðu mig góða sem var
fyrsta lagið á stóru plötunni
frá ’67; Þú og ég var líka á
þeirri plötu og hitti ástfangna
menntskælinga beint í hjartað
ef ég man rétt. Einnig má
nefna lög eins og Peninga
með smellnum texta og Æs-
andi fögur sem Beili söng af
sinni alkunnu snilld en hann
var án efa mestur söngvari
þeirra félaga.
Svo undir lokin var Shady
Owens komin í sveitina og
best man ég hana á svarthvít-
um sjónvarpsskjánum syngj-
andi Baby, I’m gonna leave
you. Þá var Björgvin Hall-
dórsson í hópnum. Má segja
að upp úr því hafi Hljómarnir
orðið Lónlí blú bojs en það er
önnur saga og annað tímabil.
Það er nú einu sinni nokkuð
til í því sem gamli hippinn
sagði:
„Maður má aldrei snúa sér
við, þá er komið nýtt helvítis
tímabil."
Sumir vilja nefnilega bara
fá að hafa sín tímabil í friði.
Fleiri gamlar sveitir heldur
en Hljómar hafa verið að
troða upp nýlega, svo sem
hljómsveitin Pops sem hélt
uppá 25 ára afmæli sitt.
Þeir voru feikivinsælir á
höfuðborgarsvæðinu á 7. ára-
tugnum. En lítið sem ekkert
liggur eftir þá á vinyl og er
það miður.
Það er nú einu sinni svo að
þessi niúsík á svo mikið í okk-
'ur sem upplifðum þetta ævin-
týri. Þess vegna sækjum við
alltaf í hana. Þess vegna finnst
okkur þetta besta músíkin,
hún hreyfir okkar viðkvæm-
ustu strengi, þá strengi sent
tengja okkur við tímann þegar
við vorum ung, gálum ailt og
áttum allt í vændum.
Ingólfur Steinsson.