Vikublaðið - 17.09.1993, Qupperneq 8

8
Helniurinn
VIKUBLAÐIÐ 17. SEPTEMBER 1993
MENN EIGA
SKULD AÐ GJALDA
Hið ómögulega varð að veruleika
þegar ísraelsmenn og PLO
skrifuðu undir íriðarsamning á
mánudaginn var. Loksins virðist hilla
undir samkomulag og frið í landinu
helga eftir áratuga deilur og stríð. Það
sögulega er þó ekki samkomulagið
sjálft heldur hitt að deiluaðilar hafi náð
einhverju samkomulagi og báðir skrifað
undir. Og að það var í gegnum leynileg-
ar viðræður á vegum Norðmanna sem
samkomulagið varð til, ekki hinar opin-
beru friðarviðræður sem Bandaríkja-
menn hafa stýrt.
Samkomulagið er í þremur liðum.
Fyrsti liðurinn fólst í gagnkvæmri, op-
inberri viðurkenninu Israelsríkis og
PLO auk sjálfstjómar Palestínumanna
á Gazasvæðinu og í Jerikó. ísraelsi her-
inn á að yfirgcfa þessi svæði fjórum
mánuðum eftir undirritun samningsins.
Annar Iiðurinn felur í sé að innan níu
mánaða verði kosið palestínskt þing til
bráðabirgða í fimm ár. Þingið stjómi
löggæslu, almenningsþjónustu og vel-
ferðarkerfi. Þriðji liðurinn gerir ráð
fyrir að innan tveggja ára hcfji Israels-
stjóm og PLO viðræður um Jerúsalem.
Einnig em örlög ísraelskra landnema á
herteknu svæðunum og palestínskra
flóttamanna á dagskrá þeirra viðræðna.
I tilefni þessara tíðinda fékk Viku-
blaðið Svein Rúnar Hauksson, lækni og
formann Félagsins fsland-Palestína, til
þess að ræða um þetta samkomulag og
Palestínumálið almennt. Fyrst báðum
við Svein Rúnar að segja okkur í stuttu
máli frá félaginu.
„Félagið var stoffiað fyrir tæpum 6 ár-
um, þann 5. nóvember 1987. 5. nóvember
er alþjóðlegur samstöðudagur með Palest-
ínumönnum, svo tilnefndur af Sameinuðu
þjóðunum. Það var rétt mánuði eftír að við
stofnuðum félagið hér á landi að Intifada,
andstaða Palestínumanna á herteknu svæð-
unum hófst. Við vorum sein til hér á landi
að stofna félag til stuðnings réttindabar-
áttu Palestínumanna. Það starfa félög til
stuðnings Palestínu út um allan heim en
systrafélög okkar eru þau félög sem eru
óháð ríkisstjórnum. Það er ákveðin stofn-
un innan SÞ sem hefur með sainskiptí allra
þessara samtaka að gera. Á hennar vegum
eru haldnar árlegar ráðstefnur, en einnig
eru haldnir norrænir og samevrópskir
fundir."
Hefur þessi stuðningur haft citthvað að
segja í réttindabaráttu Palestínumanna gegn-
um árin?
,Já, ég er a.m.k. sannfærður um það og
veit að Palestínumenn eru það líka. Þeim
er mikill stuðningur í að vita að það eru
ekki bara einangraðir einstaklingar heldur
líka félög út um allan heim sem styðja bar-
áttu þeirra. Það skiptir þá ináli að finna að
þeir eru ekki einangraðir og að málstaður
þeirra eigi sér stuðning út um allan heim.
Þó ekki sé annað þá hefur stuðningurinn
eflt þá siðferðislega.
Við hér á íslandi höfum ekki náð að gera
mikið í efnislegum skilningi, en við höfum
stutt rekstur nokkurra barnaheimila á her-
teknu svæðunum. En í Norgegi, svo dæmi
sé tekið, er ákveðin stofnun, NORVARP,
sem heldur uppi heilmiklu hjálparstarfi á
herteknu svæðunum, sendir þangað lækna
og hjúkrunarfólk og hjálpar á fleiri vegu tíl
í heilbrigðisþjónustunni. Þessi stofnun er
afsprengi Palestínufélagsins þar, systrafé-
lags Ísiands-Palestínu. Svipuð dæmi má
nefna frá Svíþjóð, Bretlandi, Þýskalandi,
Póllandi og víðar.
En það má segja að stuðningurinn hafi
verið allt of lítill, miðað við þau gífurlegu
verkefni sem bíða á herteknu svæðunum.
Sérstaklega hefur verið erfitt um vik síð-
ustu 3 árin, eftir Persaflóadeiluna."
Afstaða Palestínumanna í
Persaflóadeilunni afbökuð
Sveini verður heitt í hamsi þegar minnst
er á Persaflóadeiluna og talar um leikfléttu
Bandaríkjamanna og ísraels. Saddam
Hússein hafi verið leiddur í gildru og
markmiðið hefi verið að brjóta á bak aftur
þetta rísandi stórveldi sem írak var, í efna-
hagsleguin skilningi og á sviði inenntunar
og vísinda. Stórveldi sem ógnaði veldi Isra-
els á svæðinu og yfirráðum Bandaríkja-
inanna og vesturveldanna yfir olíuverði í
heiminum. En þeim tókst að slá fleiri flug-
ur í þessu höggi.
„Alþjóðlegu pressunni, sem er að mestu
undir stjórn Bandaríkjamanna, tókst að
snúa málum þannig að Palestínumenn
voru gerðir að sérstökum stuðningsmönn-
um innrásarinnar í Kúvæt. Þetta er að
rnínu mati algjör rangfærsla og það er enn-
þá verið að tyggja á þessari rangfærslu. Það
er auðvitað hægt að finna einstaka Palest-
ínumenn scm sem voru þeirrar skoðunar
að Kúvæt væri hlutí af Irak og að Kúvæt
hafi beitt valdi til þess að halda hinum kúg-
uðu niðri og að það réttlætti innrás íraka.
En þettavar ekki afstaða PLO og Arafats í
þessu máli. IJún var sú að koma í veg fyrir
þessa innrás og, þegar hún var orðin að
veruleika, að fá Iraka til þess að draga inn-
rásarherinn til baka.
Þessu barðist Arafat fyrir og líka IJús-
sein Jórdaníukonungur. Raunar höfðu þeir
fengið Saddain til þess að snúa innrásar-
6. bréf frá Uganda
Fólki hér er ráðlagt að fara
ekki út að kvöldi nema í
brýnni þörf. Við höfúm að
vísu skotist út að borða tvisvar og
nokkrum sinnum farið á hótel hér f
borginni og reynt að hringja til ís-
lands, en þar er alltaf á tali, næst
aldrei samband. Hingað á heimilið
er aldrei hringt, en það er ekki af
því að það sé ekki sími. Hann er
bara vitlaust tengdur. Við gerðum
okkur samt dagamun, konurnar og
börnin, eitt hvöldið og fórum á
bíó.
Fyrirmælin voru skýr: Allar
hurðir skulu læstar og rúður uppi í
bílnum. Ef einhver stöðvar okkur á
að afhenda lykilinn að bílnuin
orðalaust, ganga út og skilja veski
eftir. Ég fálmaði eftír Visa-kortínu
mínu og stakk því í brjóstvasa.
Ferðin gekk snurðulaust. Myndin
var sýnd á stóru tjaldi undir berurn
himni. 1 upphafi var ég of upptekin
af umhverfinu og fuglasöngnum til
að fylgjast með, en myndin reynd-
ist afar spennandi.
Á heimleiðinni fann ég fyrir
sjóðheitu Visa-kortinu og athygli
mín var vakin á að e.t.v. væri það að
bráðna. Stungið var að mér hvort
ég hcfði haldið að það væri skot-
helt. Ég var bara að lifa mig inn í
aðstæðurnar. Annað sem ég lifi mig
Margrét
Skúladóttir
inn í hér er söngur og dans Afríku-
fólksins, að ógleymdum bumbu-
slættinum, en þeir sem slá þær bera
oft höfúðskraut sem sctur svip á
dansinn. Mér finnst að hver hreyf-
ing hljóti að tákna eitthvað sérstakt
eða er þetta bara alltaf það sama
upp aftur og aftur? Þessi gleði get-
ur haldið áfram endalaust, t.d. heil-
an eftírmiðdag við sundlaugarbarm
og finnst þá sumum nóg komið.
Við höfum Iíka notið sálmasöngs
hérlendra. Piltarnir sem vinna í
jarðhitaverkefninu leika sálma af
spólum í bflunum og á löngum
ferðum taka allir undir því Jiað
dreifir huganum ef vegirnir eru
slæmir. Einn af pilmnum, jarð-
fræðingur, var sá eini úr sínu þorpi
sem fór í skóla. IJann er reyndar
nýgiftur og hefur ekki enn sagt
föður sínum að hann ætli bara að
eiga eina konu og eignast tvö börn.
Slíkar fréttir yrðu gamla mannin-
um áfall.
Hér eiga nefnilega margir tvær
konur eða jafhvel fleiri og fullt af
börnum. Viðhorfin eru að breytast
með nýjum kynslóðum, meiri
áhugi á að fara í skóla, fræðast um
ýmsa hluti, t.d. um alnæmi, sem er
útbreiddur sjúkdómur hér í álf-
unni. Hann er feiinnismál sem get-
ur jafnvel fælt ferðamenn frá og Jiví
hefur ríkt mikil þögn um hann í
nágrannalöndunum. Hér í landi
fara miklar rannsóknir fram og
mikið rætt og ritað um alnænii.
Niðurstöður um útbreiðslu eru
birtar og trúlega er það þess vegna
sem heimsbyggðin telur að Ug-
anda hafi orðið verst úti. Á hverj-
um degi er svarað fyrirspurnum
lesenda um alnæmi í blaðinu hér,
New Vision, undir fyrirsögninni
„Aids Corner“.
Dæmi um spurningu: „Er það
satt að fólk sem hefur svarta bletti á
fótum og andliti sé sinitað"? Svörin
eru yfirleitt greinargóð. Á einum
stað Ias ég að um hundrað manns af
hverjum þúsund deyi úr þessum
sjúkdómi og í blaðagrein segir að
ungir inenn sækist nú efrir sam-
böndum við giftar konur; það þyk-
ir öruggara. Þegar svo eiginmenn-
irnir komast að því heimta þeir
skaðabætur í beinhörðum pening-