Vikublaðið - 06.01.1995, Side 13

VIKUBLAÐIÐ 6.JANÚAR 1995
Útlönd
13
Greind og velferðavpólitík
eða hvernig á skjóta trúverðuga bók í kaf
sem hafa verið gagnrýnir, annars-
vegar á kynþáttaþráhyggju Herm-
steins og hinsvegar þráhyggju
Murray gagnvart velferðarkerfinu.
Afhjúpun
Þótt bragð sé að gagnrýni Ryans
er hún ekld til þess fallin að kasta
rýrð á undirstöður bókarinnar. Til-
finningin sem lesandinn hefur er að
Ryan sé hjartanlega ósammála nið-
urstöðu Hermsteins og Murray og
hafi eitt og annað fræðilegt uppá þá
að klaga, það meðtalið að þeir hefðu
ekki átt að skrifa bóldna.
Charles Lane blaðamaður á New
Republic, sem áður er getið, fór aðra
leið og áhrifaríkari í gagnrýni á The
Bell Curve. Það er til marks um mik-
ilvægi málsins að greining Lane birt-
ist í New York Review strax í tölu-
blaðinu á eftir bókardómi Ryans.
Sjaldgæft er að tvær ítarlegar greinar
birtást um sömu bókina í New York
Review.
Lane byggir umfjöllun sína á ítar-
legri athugun á heimildum The Bell
Curve. Hermstein og Murray ffarn-
kvæmdu engar sjálfstæðar rannsókn-
ir heldur heyjuðu þeir sér heimilda
sem ályktanir og túlkanir þeirra hvfla
á. Eðli og uppruni heimildanna er af
þeirri ástæðu mikilvægasti þáttur
bókarinnar.
Athugun Lanes leiðir í ljós að í
verulegum mæli sóttu höfundar bók-
arinnar aðföng í félagsskap mann-
fræðinga og áhugamanna um kyn-
þáttarannsóknir sem tengjast tíma-
ritinu The Manldnd Quarterly.
Tímaritið var stofnað fyrir meira en
þrem áratugum þegar nýlenduveldin
vom að missa lendur sínar í Afríku
og Asíu til innfæddra og róttæk vel-
ferðarpólitík átti upp á pallborðið á
Vesturlöndum. Aðstandendur útgáf-
unnar eiga það sameiginlegt að trúa
á yfirburði hvíta mannsins. Eitt
markmið var að hefja mannkynbóta-
fræði til vegs á ný en þau féllu í ónáð
eftir að nazistar í Þýskalandi höfðu
hrint kenningum þessara fræða í
ffamkvæmd á fimmta áratugnum.
Einir sautján einstaklingar úr
hópnum í kringum The Mankind
Quarterly koma við sögu á síðum
bókarinnar og í flesta er vitnað
margsinnis. Aðstoðarritstjóri tíma-
ritsins, Richard Lynn prófessor á
Norður-írlandi, fær tuttugu og fjór-
ar tilvitnanir í The Bell Curve og
höfúndamir fera honum sérstakar
þakkir í inngangi bókarinnar fyrir
ráðgjöf. Rannsóknir Lynns em að-
ferðaffæðilega stórlega vafasamar og
túlkun hans á niðurstöðum þeirra
meira en hæpin, eins og Lane bendir
á og vimar til sálffæðinga sem hafá
farið í saumana á rannsóknum
LjTins.
Hermstein og Murray geta í engu
hverskonar félagsskapur starfar í
kringum The Manldnd Quarterly.
Gagnrýni á rannsóknir mannkyn-
bótaffæðinganna er heldur ekki að
finna í heimildaskrá The Bell Curve
né heldur neitt sem gefur til kynna
úr hvaða jarðvegi hugmyndimar em
sprottnar. Ut ffá því ályktar Lane að
höfundamir viti upp á sig sökina og
skammist sín fyrir félagsskapinn sem
þeir em komnir í. Hermstein og
Murray em því aðeins trúverðugir
að ekld vakni minnsti grunur um að
þeir eigi eitthvað skylt með kyn-
þáttahatri fyrri kynslóða. Þegar það
er upplýst að félagarnir sækja í sömu
smiðju og nasistar fyrr á öldinni er
viðbúið að jafnvel trúgjömustu les-
endur taki boðskap The Bell Curve
með kh'pu salts.
Páll Yilhjálmsson
Umdeildasta bók nýliðins árs í Bandaríkjunum
var The Bell Curve eftir Charles Murray og Ric-
hard Herrnsteins. Höfundarnir staðhœfa að
greind sé arfgengur eiginleiki þar sem greindar-
próf sýni að Asíubúar séu nokkuð fyrir ofan með-
algreind, hvítir liggi nœrri meðaltalinu en
þeldökkt fólk þarfyrir neðan. Afleiðingin sé sú að
opinberar aðgerðir til að jafna aðstöðu ólíkra
kynþátta séu fyrirfram dœmdar til að mistakast.
Niðurstaða Murray og
Hermsteins er pólitískt
sprengiefni vegna þess að
vaxandi hluti bandarísku þjóðarinnar
er sáróánægður með velferðarkerfið
sem þrátt fyrir að vera ekki merldlegt
á evrópska vísu tekur til sín uin þrjú
prósent af landsframleiðslunni. Hafi
höfundarnir rétt fyrir sér mætti
draga úr félagslegum stuðningi við
blökkumenn og hætta við hann al-
fárið á sumum sviðum, til að mynda
niðurgreiðslu skólagjalda, með þeim
rökum að það sé tilgangslaust að
þræta við náttúrulögmál. Ef blökku-
menn bera „heimska“ erfðavísa er
það sóun á peningum að reyna að
koma þeim til mennta. Þar með væri’
lagður gmnnur að stéttskiptu þjóð-
félagi þar sem litarháttur réði stöðu
einstaklinganna.
The Bell Curve hefur selst í 250
þúsund eintökum og í nokkrar vikur
var ekki hægt að lesa, hlusta eða
horfa á bandarískan fjölmiðil án þess
að sjá einhverja umfjöllun um bók-
ina. Vel heppnuð markaðssetning
gerði það að verkum að ekki var
hægt að afskrifa bókina sem gamalt
vín á nýjum belgjum þótt nokkur rök
stæðu til þess. I ofanálag em höfund-
amir ekki hversdagslegir kverúlant-
ar. Richard Hermstein, sem lést
stuttu áður en bókin kom út, var virt-
ur prófessor við Harvard og eftir
Charles Murray liggja margar bækur
um þjóðfélagsmál.
Himnasending fyrir
íhaldsmenn
Bókin er eins og himnasending
fyrir íhaldssöm öfl Repúblíkana-
flokksins sem hafa sótt í sig veðrið
síðustu misserin með orðháldnn og
væntanlegan forseta fulltrúadeildar
bandaríkjaþings, Newt Gingrich, í
broddi fylkingar. Þessi fyirum sagn-
fræðikennari er þekktur fyrir and-
stöðu sína við velferðarkerfið og hef-
ur ekki mikið álit á þeim þjóðfélags-
hópum sem standa höllum fæti. Ný-
leg yfirlýsing hans hljóðar svo: „Við
getum ekki viðhaldið menningar-
samfélagi þar sem 12 ára krakkar
eignast þöm, 15 ára drepa hvert ann-
að, 17 ára deyja úr eyðni og 18 ára fá
prófskírteini sem þeir geta ekki les-
ið.“
Fyrir frjálslynda Bandaríkjamenn
var knýjandi að hrekja staðhæfing-
amar í þók Hermsteins og Munay. t
lok október lagði tímaritið New
Republic heilt tölublað undir um-
fjöllun um The Bell Curve. New
Republic var fyrir nokkrum áratug-
um bólverk frjálslyndra og hug-
myndalega skylt vinstriblaðinu New
Statesman í Bretlandi en hefur á síð-
ustu ámm ferst yfir á miðju banda-
ríslo-a stjómmála.
Á ritstjóm New Republic var háð
hörð rimma um það hvort blaðið
ætti að gefa bókinni gaum. Gamal-
reyndir blaðamenn og ritstjómar-
fulltrúar vildu ekki virða Tþe Bell
Curve svo mikils að um hana yrði
fjallað á síðum tímaritsins, hvað þá
að helga heilt tölublað bókinni.
Engu aQ síður var ákveðið að taka
röksemdir Hermsteins og Murray til
athugunar og í leiðara er það réttlætt
með þeim orðum að málefnið sé
þjóðfélaginu mikilvægt, ekki sé um
að ræða kynþáttafordóma heldur eigi
í hlut fræðirit hvers höfundar séu
svara verðir.
Hversu stórt er undir þér?
Kafli úr The Bell Curve birtist í
New Republic og tuttugu greinar-
höfundar tóku bókina til handar-
gagns og fúndu henni flest til foráttu.
Þrátt fyrir það standa Hermstein og
Murray með pálmann í höndunum.
Bæði er það að gagnrýnin er ákaflega
mikið á samræðuplaninu á meðan
tvímenningamir geta vísað til emp-
írískra rannsókna og hitt að þótt ein-
staka greinarhöfundur hafi fundið
afrnarkaðar veilur í röksemdaferslu
bókarinnar stóð hún sem heild jafn
keik og áður, ekki síst vegna þess að
markaðssetning bókarinnar hefúr
teldst jafn fráþærlega og raun ber
vitni.
Eini greinarhöfúndurinn sem
hafði burði til að gera sjálfa undir-
stöðu The Bell Curve tortryggilega
var Charles Lane blaðamaður á New
Republic sem ásamt samstarfsmanni
sínum, Jeffrey Rosen, hjólaði í heim-
ildaskrá Hermsteins og Murray og
fann eitt og annað skrýtið. Til að
mynda það að kyndugum fír að nafiú
Rushton er hampað í bókinni.
Rushton þessi er kanadískur sálfræð-
ingur sem er á svörtum lista háskól-
ans í Vestur-Ontaríó vegna rann-
sóknar sem hann stundaði í verslun-
Chris Sprowal er ekki aðeins heimilislaus þeldökkur Bandaríkjamaður heldur lika
genetískt vonlaus, samkvæmt þarlendri metsöluþók um arfgengi greindar.
armiðstöð fyrir nokkrum árum.
Rushton bar fé á hálft annað hund-
rað einstaklinga, þriðjungur var
þeldökkur og þriðjungur af asískum
uppruna, fyrir það að svara spum-
ingum á borð við þessar: Hversu
langt getur þú brandað? Hversu
stórt er undir þér?
Lane var kominn á sporið og á
öðram vettvangi gekk hann í skrokk
bókarinnar eins og brátt verður vikið
að.
Sjúskuð bók um þrá-
hyggju
Stjómmálafræðingurinn
Alan
Hvítur yfirmaður og hlýðnir svertingjar í Suður-Afríku á dögum aðskilnaðarstefnunn-
ar.
Ryan skrifaði um miðjan nóvember
ítarlegan dóm um The Bell Curve í
eitt virtasta bókmenntarit Bandaríkj-
anna, The New York Book Review.
Ryan fer almennum orðum um ólík-
ar forsendur Hermsteins og Murray
en eyðir mestum tíma sínum í það að
ræða staðhæfingar tvímenninganna
og túlkun þeirra á tölfræðilegum
gögnum. Hann efast um að arfgeng
greind sé jafn afgerandi orsakavaldur
í h'fi einstakhnga og hópa og bókar-
höfúndamir vilji vera láta. Enn síður
þykir honum trúlegt að menntun og
umhverfi hafi jafn lítil áhrif á greind
og haldið er frarn í bókinni. Ryan
vitnar í eldri rannsóknir forvera
Hermsteins og Murrays sem þóttust
hafa fundið meiri mun á greind ó-
líkra kynþátta en greint er frá í The
Bell Curve. Virtur fræðimaður á
sviði greindarmælinga, Carl Bring-
ham, fékk þá niðurstöðu úr prófum
að þeldökkir Bandaríkjamenn frá
norðurhluta landsins væra greindari
en hvítir suðurríkjamenn. Bringham
kemur við sögu í bókinni en ekkert
segir af þessari rannsókn enda kemur
niðurstaða hennar ekki heim og
saman við kenninguna um að greind
ráðist af kynþætti.
Alan Ryan les inní bóldna ósam-
rýmanleg viðhorf Murrays, sem vill
að veröldin líti út eins og hann
kynntist henni sein barn í miðvestur-
ríkjunum þar sem sérhver átti sinn
stað undir sóhnni og enginn hafði á-
hyggjur af greindarvísitölu. Murray
er harður andstæðingur velferðar-
kerfis sem reynir að jafna aðstöðu
þjóðfélagsþegnanna og hugmyndin
um arfgenga greind er honum vopn í
þeirri baráttu. Hermstein aftur á
móti sá fyrir sér heim sem útilokaði
ekki unga og snjalla gyðinga í að
verða númer á Wall Street þótt þeir
séu af efnalitlu fólki komnir.
Ryan klykldr út með þeim orðum
að ekld aðeins sé The Bell Curve
sjúskuð heldur líka klúður tveggja
einstaklinga sem eiga það eitt sam-
eiginlegt að hafa andstyggð á ónafn-
greindum frjálslyndum mönnum