Vikublaðið - 08.07.1994, Side 1

IéÍP^;
^SSmffifíiwsr^
<2K2SÍ™*£'.
4 ff
Americahs.
o nwelfare
VerkaJýðshreyfingin
Atvinnurekendur og Morgun-
blaðið hafa gert atlögu að
verkalýðshreyfingunni og kraf-
ast þess að hreyfingin fallist á
skert kjör félagsmanna sinna.
Bls. 3-4
Landhelgisbaráttan
Lúðvíkjósepsson fyrrverandi
formaður Alþýðubandalagsins
varð nýlega áttræður. Hann rifj-
ar upp afskipti sín af landhelgis-
baráttunni og öðrum stórmálum
á löngum ferli. Bls. 8-9
Sölumennska
Sífellt stærri hluti af innkaupum
Bandaríkjamanna fer fram í
gegnum póstinn og nú hefúr
þessi tegund sölumennsku rutt
sér rúrns á Islandi. Már Jónsson
skrifar að vestan. Bls. 5
26. tbl. 3. árg.
8. júlí 1994
Ritstjóm og
afgreiðsla:
sími 17500
250 kr.
ASÍ krefst réttlætis
Launahækkim á almenna vinnumarkaðnum í samræmi við launaskrið hjá opinberum starfs-
mönnum. Alþýðusambandið gagnrýnir tvískinnung Qármálaráðherra og ríkisstjórnar.
Alþýðusambandið mun krefj-
ast rúmlega þriggja pró-
senta launahækkunar fyrir
sína félagsmenn til að jafha þann
mun sem orðið hefur á kauphækk-
unum launþega á almenna vinnu-
markaðnum annars vegar og opin-
berum starfsmönnum og banka-
mönnum hinsvegar. Ríkisstjóm
Davíð Oddssonar og Friðrik Soph-
VSÍvill
markaðs-
frelsi en
hafnar
ábyrgð
Vinnuvcitcndasamband Islands
leggst gegn því að tilskipun
Evrópusambandsins um vinnu-
vemd og takmörkun á vinnutíma
taki gildi hér á landi og verði hluti
af EES samkomulaginu. BSRB og
ASÍ styðja það að tilskipunin taki
gildi.
Ríkisstjórnin hefur lagst á sveif með
atvinnurekendum og hafnar því að
„vinnutímatilskipunin" taki gildi á
Evrópska efnahagssvæðinu, EES.
Rök VSÍ og ríkisstjórnarinnar eru
þau að tilslápunin eigi ekki við ís-
lenskar aðstæður. Verkalýðshreyfing-
in er á öndverðum meiði og segir enga
ástæðu til að hafha henni vegna sérís-
lenskra aðstæðna.
Formlegt heiti tilskipunarinnar er
93/104/EB og henni er ædað að bæta
vinnuumhverfi og auka vinnuvernd
með heilsu lauþega í huga. Settar eru
reglur um daglega hvíld, hvíldartíma í
vinnutíma, vikulegan hvíldartíma,
vikulegan hámarksvinnutíma og um
árlegt leyfi. Auk þess eru eru settar
reglur um næturvinnu og vaktavinnu.
Tilskipunin mælir fyrir um lág-
markskröfur um öryggi og hollustu í
tengslum við skipulag á vinnutíma.
Miðstjórn ASÍ ályktaði um „vinnu-
tímatílskipunina“ í byrjun júní og seg-
ir þar að íslensk stjórnvöld hafa tekið á
sig mikla ábyrgð með því að koma í
veg fyrir að tilskipunin yrði hluti af
Evrópska efhahagssvæðinu.
I þessari viku sendi BSRB ffá sér
fréttatilkynningu þar sem hvatt er til
þess að tilskipunin verði hluti af EES
samkomulaginu. „Það er með öllu
óaðgengilegt að fylgt sé til hins ítrasta
reglugerðum og tilskipunum á hinu
Evrópska efanhagssvæði sem taka til
óheftra markaðsviðskipta en neita að
gangast inn á ákvæði sem lúta að stytt-
ingu vinnutíma og vinnuvernd,“ segir
í fféttatilkynningu BSRB.
usson fjármálaráðherra sérstaklega
hafa síðustu þrjú árin leikið tveim
skjöldum; með látlausum áróðri
hefur verið brýnt fyrir almennum
launþegum að ekkert svigrúm sé til
launahækkana en á sama tíma hef-
ur völdum hópum opinberra
starfsmanna verið veittar kaup-
hækkanir.
Samkvæmt launavísitölu Hagstof-
unnar hefur orðið launaskrið í opin-
bera geiranum og/eða hjá banka-
inönnuin. En vegna ófullnægjandi
upplýsinga ffá Hagstofunni uin sam-
setningu launavísitölunnar hefur ekki
verið hægt að ákvarða nákvæmlega
hvaða hópar opinberra starfemanna
Nokkrir einstaklingar hafa sent
áskorun til íslenskra stjóm-
valda um að þau bindi tafarlaust
endi á þátttöku íslands í hvers kyns
hóprefsingum sem beitt er án
dóms og Iaga gegn íbúum íraks,
Líbýu og Serbíu.
I áskoruninni segir að hóprefsingar,
það er refsingar fjölskyldna, ættbálka,
íbúa heilla bæjarfélaga eða þjóða
og/eða bankamanna hafa notið launa-
skriðs. Allt bendir til að launaskriðið
hafi einkum náð til þeirra sem hæstar
tekjurnar hafa.
Hækkun á launavísitölu leiðir til
hækkunar á lánskjaravísitölu og þvf
bera almennir launþegar tvöfaldan
herkostnað af launaskriði hjá hinu op-
inbera og bönkum; launahækkanir eru
greiddar með skattfé auk þess sem al-
menningur þarf að borga hærri af-
borganir af lánum.
Allt frá því að ASI kynnti útreikn-
inga sína á launaskriðinu þann 16. júní
síðastliðinn hefur fjármálaráðherra
reynt að gera niðurstöður ASÍ tor-
tryggilegar. Friðrik Sophusson ber á-
vegna meintra brota eins af þegnum
samfélagsins, eru í andstöðu við rétt-
arvitund og réttarvenjur siðaðra
þjóða.
Hið sama á við um refsingar sem
beitt er án dóms og laga. Islensk lög
kveða á um að aðeins megi sakfella
einstakling en aldrei hópa. Þá er bent
á að Oryggisráð Sameinuðu þjóðanna
hafi ákveðið án dóms og laga að refsa
byrgð á launapólitík ríkisstjórnarinnar
og hann hefur lagt blessun sína yfir
þær hækkanir sem orðið hafa hjá op-
inberum starfsmönnum. I vikunni lét
Hagstofan frá sér fara greinargerð þar
sem kom fram að laun opinberra
starfsmanna og bankamanna hafa
hækkað í það minnsta 3,3 prósent um-
fram laun félaga Alþýðusambandsins.
A fundi sem forystumenn ASÍ áttu
með Davíð Oddssyni forsætisráðherra
í byrjun vikunnar vefengdi hann ekki
réttmæti fyrirliggjandi upplýsinga um
launaskrið. A miðvikudag brá hins-
vegar svo við að Davíð tók undir með
fjármálaráðherra að upplýsingarnar
væru marklausar.
heilum þjóðum vegna meintra brota
leiðtoga þeirra, þar á meðal íbúum
fraks, Serbíu og Líbýu. Þeir sem þjást
mest vegna þessara refsinga eru börn,
gamalmenni og sjúklingar. Þar sein
ísland er formlegur aðili að þessum
siðlausu aðgerðum erum við öll sam-
sek í því að valda saklausu fólki óbæt-
anlegum skaða, segir í áskoruninni.
Formlega renna framlengdir þjóð-
arsáttarsamningar út um áramót, en
mat flestra er að í reynd sé tími þjóð-
arsáttar löngu liðinn.
Rauðir þræð-
ir kommr út
Fyrsta hefti tímaritsins Rauðir
þræðir er komið út. Rauðir
þræðir er tímarit um samfélagsmál
og því er ætlað að flytja greinar um
frelsis- og kjarabaráttu alþýðu,
stjómmál innan lands og utan, sós-
íalisma, umhverfismál, menningar-
mál og fleira.
Aðalefni fyrsta heftis Rauðra þráða
er atvinnuleysi. Birtar eru tvær grein-
ar þýddar úr frönsku, önnur um upp-
lýsingabyltinguna, en í hinni hnykkir
fransld þjóðfélagsrýnirinn André
Gorz á hugmyndum sínum um styttri
vinnutíma og ineiri tíma til eigin ráð-
stöfúnar. Einnig eru greinar um þró-
un vinnutíma í Evrópu, þar sein hluta-
störf verða æ algengari. Þá eru birtar
ítarlegar hringborðsumræður fjögurra
áhrifamanna úr íslenskri verkalýðs-
hreyfingu um atvinnuleysi, orsakir
þess og úrræði til bóta.
Rauðir þræðir eru gefnir út af Rót-
tæka útgáfufélaginu og er ætlað að
koma út þrisvar til fjórum sinnum á
ári. Ritstjórar eru Birna Þórðardóttir,
Einar Olafsson og Einar Valur Ingi-
mundarson. Tímaritið fæst í áskrift og
í betri bókabúðum.
Áskorun til stjórnvalda
gegn hóprefsingum
Engin kreppa, bara methaUi
á ríkissjóði, óbreytt atvinnu-
leysi og lítill hagvöxtur
Davíð Oddsson forsætisráð-
herra efndi til blaða-
mannafundar í vikunni og
blés af efnahagskreppuna. A sama
tíma stefinir í 10 milljarða halla á
ríkissjóði, atvinnuleysið er óbreytt
og hagvöxtur er helmingi minni en
í nágrannalöndum okkar. Bjartsýni
forsætisráðherra er víða túlkuð
sem fyrsta skrefið í kosningaundir-
búningi Sjálfstæðisflokksins.
- Það virðist vera sálræn þörf hjá
forsætisráðherra að boða annað slagið
til blaðamannafundar og tilkynna að
núna sé efnahagskreppan liðin. I janú-
ar 1993 sagði hann að kreppanyrði af-
staðin næsta vor og í október í fyrra
endurtók hann að efnahagsbatinn
væri á næsta leiti. Þetta hefur ekki
gengið eftir, Segir Olafur Ragnar
Grímsson formaður Alþýðubanda-
lagsins.
Ólafur Ragnar Grímsson: Sálræn þörf
hjá forsætisráðherra að halda annað
slagið blaðamannafundi og blása af
kreppuna.
Olafur Ragnar segir ekkert nýtt
hafa komið fram í minnisblaði for-
stjóra Þjóðhagsstofnunnar um bata í
efnahagslífi þjóðarinnar. A því minn-
isblaði byggir forsætisráðherra spá
sína um betri afkomu þjóðarbúsins.
- Það er ekki hægt að tala um efú-
hagsbata þegar hagvöxtur er tvisvar
sinnum meiri hjá nágrannaþjóðum
okkar, þegar atvinnuleysið er óbreytt,
þegar ríldssjóðshallinn stefnir í 10
milljarða, þegar ekkert afgerandi er að
gerast í vaxtamálum og algjör óvissa
ríkir um nýjar fjárfestingar, segir
Olafur Ragnar og bendir á að síðast-
liðinn vetur hafi Alþýðubandalags-
menn vakið athygli á því á þingi að út-
gerðin og fiskvinnslan bætti sér upp
minni þorskafla með því að leggja
meira kapp á úthafsveiðar og sækja í
vannýtta stofna.
Þorvaldur Gylfason hagfræðingur
hefur sagt í fjölmiðlum að efnahagsv
kreppunni sé hvergi nærri lokið og
Arni Benediktsson formaður Vinnu-
málasambandsins fullyrðir að við sitj-
um pikkföst á botni kreppunnar.
- Olafur Davíðsson ráðuneytisstjóri
í forsætisráðuneytinu og Þórður Frið-
jónsson forstjóri Þjóðhagsstofnunar
ættu að passa það að forsætisráðherra
geri sig ekki að fífli útaf minnisblöð-
um sem segja okkur nákvæmlega ekki
neitt, segir Olafur Ragnar.
Orð forsætisráðherra eru skilin í
samhengi við umræður um haust-
kosningar. Viðleitni Davíðs til að telja
almenningi trú um að efnahagsbati sé
í nánd er liður í kosningaundirbún-
ingi. Otímabairar yfirlýsingar Davíðs
á miðju sumri benda ekki til annars en
að hann geri ráð fyrir kosningum fyrr
heldur en seinna.