Morgunblaðið - 23.06.2005, Síða 48

48 FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
VEÐRIÐ leikur við Ísfirðinga og
gestir á Langa Manga sitja úti í sól-
inni við hliðina á Slunkaríki þar sem
sýning Hreins Friðfinnssonar er til
húsa. Þar sem ég sit á tröppum sýn-
ingarstaðarins og bíð eftir að hann
opni lendi ég í spjalli við heima-
menn. Finnbogi Hermannsson á
svæðisskrifstofu Ríkisútvarpsins er
óvenju snöggur að finna út hverra
manna fólk er enda var mér sagt
seinna að hann hafi einstaklega gott
minni og geti rakið feril og ættir ein-
stakra bíla og húsa ekki síður en
manna. Það kemur fljótlega í ljós á
sýningunni að húsnæði getur líka
búið yfir ákveðnu minni um menn og
atburði hvort heldur sem er í sögum
eða hlutum sem geymast eða hrein-
lega í yfirborði gólfs og veggja. Sýn-
ingin fjallar um hvort heldur sem er
í einstökum atriðum eða í heildina
um sýningarrýmið sjálft. Hleri á
gólfinu sem hafði áður aðeins verið
opnaður til hálfs í hugmyndavinnu
listamannsins 15 árum áður hefur
verið opnaður upp á gátt og gerður
að einni hlið „stromps“ sem byggður
er umhverfis hleraopið. „Strompur“
þessi er svo haganlega gerður að
það er engu líkara en að hann hafi
vaxið upp úr gólfinu, hafi verið gerð-
ur úr fjórum hlerum sem allir séu
opnir og myndi kassalaga botnlaust
form. Niðri í kjallara má sjá um-
hverfið þar niðri og stigann speglast
í áttundarparti af kúlulaga spegli í
horni við gólf. Þar má einnig greina
málverk sem hefur verið í geymslu
þar niðri um árabil og er skv. texta
sýningarinnar af Sóloni Guðmunds-
syni en hann bjó í Slunkaríki á
fyrstu áratugum síðustu aldar. Uppi
í sýnirýminu má sjá í horni upp við
loft samskonar kúluspegil sem nær
að spegla allt sýnirýmið með gestum
og gangandi inni og úti ásamt þeim
myndum sem eru til sýnis á veggj-
unum. Myndirnar eru á pappír og
virðast við fyrstu sýn vera frekar
einsleitar blýants- eða kolamyndir
sem gerðar eru með svokallaðri
frottage-aðferð, þegar pappír er
lagður á flöt og blýi eða kolum
strokið jafnt yfir þannig að áferð
undirlagsins verður sýnileg.
Skemmst er að minnast sýningar
Sigrid Valtingojer í ASÍ fyrir stuttu.
Þar sýndi hún myndir gerðar með
þessari tækni þar sem hún fangaði
yfirborð náttúrunnar á pappírinn.
En myndir Hreins eru þó af öðrum
toga, undirlag myndanna og það
yfirborð sem hann dregur athyglina
að er sjálfur veggurinn í sýningar-
rýminu. Myndirnar hanga uppi ná-
kvæmlega þar sem þær voru gerðar
og draga fram allar misfellur í máln-
ingunni og einnig, ef betur er að gáð,
minningar um fyrri sýningar sem
þarna hafa verið haldnar. Greinilega
mátti sjá hringlaga form sem leyn-
ast ofarlega í málningarlaginu og
eru leifar af verkum JBK Ransú
sem nýlega var með sýningu á
staðnum. Vinnubrögðin minna á at-
ferli rannsóknarlögreglumanna þeg-
ar þeir lesa í rými á vettvangi glæps
með tækni til að gera sýnileg fingra-
för, sæðisbletti eða leifar blóðs til að
fá upplýsingar um liðna atburðarás.
Sýningin í heildina er hæversk og
lætur lítið yfir sér, sagan sem hún
dregur fram er frekar hversdagsleg
og brotakennd. Hugmyndin um að
draga athygli áhorfandans að sýni-
rýminu sjálfu er ekki ný af nálinni
og ekki laust við að það læðist að
manni einhver þreytutilfinning við
tilhugsunina fyrirfram. Hins vegar
þegar á hólminn er komið þá er
næmi framsetningarinnar slíkt, og
sjónarspilið sem opinberast í inn-
setningunni það áhrifaríkt að sýn-
ingin er ákaflega vel heppnuð. Ekki
spillir fyrir einstaklega elskuleg og
upplýsandi viðvera hinna ungu yfir-
setukvenna í Slunkaríki, þeirra
Rannveigar og Bjargar, sem eru í
sjálfu sér ekki síður áhugaverður
partur í margslunginni sögu
Slunkaríkis í samræmi við það víða
sögulega samhengi sem sýningin
byggir á.
Veggirnir tala
Morgunblaðið/Inga María
Hluti af innsetningu Hreins Friðfinnssonar í Slunkaríki á Ísafirði.
MYNDLIST
Listahátíð í Reykjavík
Slunkaríki Ísafirði
Opið fimmtudaga til sunnudags kl. 16-17
Sýningin stendur til 26. júní.
Hreinn Friðfinnsson
Þóra Þórisdóttir
Þ
egar Norræna húsið var
byggt árið 1968 var
kjallari þess hálffylltur
af grús og ekki hugsað
út í að nýta rýmið til
sýninga. Fyrsta forstjóra hússins
fannst fráleitt að ekkert sýningar-
rými yrði í menningarhúsinu og
því var kjallaranum fljótlega
breytt í sýningarsal sem nýttur
hefur verið sem slíkur síðan. Sal-
urinn stenst þó alls ekki kröfur
listaheims dagsins í dag því þar er
lágt til lofts og erfitt að vinna með
gólf og loftrými salarins.
Nú er annars konar Grús komin
í salinn því í dag verður opnuð
sýning þriggja íslenskra mynd-
listarmanna undir því nafni. Lista-
mennirnir eru Ásdís Sif Gunnars-
dóttir, Helgi Þórsson og Magnús
Logi Kristinsson.
Sýningarstjórar Grúsar, Hanna
Styrmisdóttir og myndlistarkonan
Rúrí, ákváðu að fá þetta unga fólk
til liðs við sig til að setja upp
áhugaverða og óhefðbundna sýn-
ingu. Ýmsar aðferðir og miðlar eru
notaðar til að kalla fram mismun-
andi upplifun listamannanna á móti
sjónrænum eiginleikum hússins.
Upplifun úr sveitinni
Svo skemmtilega vill til að allir
þrír myndlistarmennirnir hafa
menntað sig alfarið erlendis og
hafa á undanförnum árum sýnt
víða í heiminum. Þau tóku öll þátt
í Grasrótarsýningu Nýlistasafnsins
2002 en hafa annars ekki sýnt
saman áður.
Ásdís Sif Gunnarsdóttir hefur
verið áberandi í íslensku listalífi
síðasta árið og hélt einkasýningu í
galleríi Smekkleysu á þessu ári en
hún nam við UCLA í Bandaríkj-
unum.
„Það er svolítill leyndardómur í
kringum þetta og okkur listamönn-
unum líður kannski eins og ein-
hvers konar spámönnum því við
komum ekki hingað inn með fastar
hugmyndir um hvað við vildum
gera,“ segir Ásdís.
Hún segist hafa komið að rým-
inu með þá einu hugsun að gera
innsetningu sem gestir gætu tekið
þátt í en ekki einungis staðið fyrir
framan og horft á. Hún vildi má út
mörkin á milli áhorfandans og
listaverksins.
Ásdís lýsir innsetningunni sem
þremur hugsanastöðvum þar sem
ein hugsun er á hverri stöð. Hún
notar einnig vídeóvarpa og hugsar
verkið út frá endurspeglun.
Innblásturinn sækir hún út á
land, undan Eyjafjöllum, þar sem
hún dvaldi nýverið. Þar tók hún
mikið efni upp á kvikmyndatökuvél
og nýtir upplifun sína frá sveitinni
og sjónum í innsetningarnar.
Barstemningin í algleymingi
Helgi Þórsson er þekktur sem
annar helmingur tónlistartvíeyk-
isins Stilluppsteypu og fór upp-
haflega til útlanda í tónlistarnám
en skipti fljótlega yfir í mynd-
listarnám og útskrifaðist frá Sand-
berg Instituut í Hollandi á síðasta
ári.
Bæði Helgi og Magnús Logi
hafa einbeitt sér að sýningum er-
lendis og því gaman að sjá þeirra
sköpun og hugmyndir á þessari
sýningu nú hér heima.
Helgi, eins og Ásdís, hugsar
verk sín þannig að gestir geti tekið
þátt í þeim. Hann hefur komið
börum skemmtilega fyrir sem út-
búnir eru úr gömlum tekkskápum.
Helgi sér fram á að bjóða fólki upp
á veitingar svo barirnir munu nýt-
ast jafnframt sem þeir eru lista-
verk. Þá eru álfar á nokkrum stöð-
um um salinn og hver veit nema
þeir muni bjóða gestum eitthvað í
gogginn.
„Það verður nóg að gera hjá
fólki að borða, drekka, hlusta á
tónlist og njóta sýningarinnar á
sama tíma,“ segir Helgi, en hann
vill kalla fram þægilega stemmn-
ingu. Á veggjunum eru myndir
sem Helgi tók úr skissubókinni
sinni. Hann segir teikningar á
veggjum ekki áður hafa verið hluti
af sýningum hjá sér en nú hafi
hann ákveðið að teikna og mála á
veggina í takt við stemmninguna.
Falið glans
Verk Magnúsar Loga Kristins-
sonar eru blanda af eldri verkum
og svo hugmyndum sem hann fékk
þegar hann kom fyrst inn í sýn-
ingarrýmið. Hann er með gjörn-
inga sem sýndir verða á sjónvarps-
skjám ásamt verki síðan 1996 og
heitir Magga. „Bæði Ásdís og
Helgi eru með svolítið glans í sín-
um innsetningum svo ég ákvað að
halda mínu glansi í lágmarki,“ seg-
ir Magnús Logi og hlær. Þó er fal-
ið glans í einum af skúlptúrunum
þar sem hann leikur sér með rým-
ið, lítið verk í stórum kassa.
Magnús Logi lauk nýverið list-
námi í Helsinki og hefur haldið
sýningar meðal annars í Berlín,
Helsinki og Amsterdam.
Hann segir hugmyndirnar á
bakvið verkin ákaflega tilviljunar-
kenndar og ekki hafi allar innsetn-
ingarnar verið hugsaðar fyrir þetta
ákveðna rými en passað vel samt.
Honum finnst verk þeirra allra
svolítið lík þó svo öll séu þau að
gera sitt eigið. Í byrjun hafi þau
jafnvel ætlað að gera eitthvað sam-
an fyrir sýninguna en tími hafi
ekki verið nægilegur og því sé
gaman að sjá að sumstaðar séu
þau með svipaðar hugmyndir.
Anarkísk
hugsun
Á sýningunni verður ekki þessi
hátíðlega stemmning sem oft er á
listasýningum heldur þægilegt
andrúmsloft. „Gestir ættu að taka
sér góðan tíma í að skoða sýn-
inguna, þar er mikið fyrir bæði
augað og skynjunina,“ segir Hanna
Styrmisdóttir annar sýningar-
stjóra.
Hún segir myndlistarmennina
vera svolítið anarkíska í hugsun og
leiki sér á skemmtilegan hátt með
rýmið. Tímavíddin sé innbyggð í
verk þeirra allra á margvíslega
vegu.
Þessi fjölbreytilega og skemmti-
lega skapandi Grús verður í Nor-
ræna húsinu fram til 28. ágúst.
Myndlist | Þrír ungir listamenn sýna í Norræna húsinu
Anarkí og glans-
grús í óhefð-
bundnu rými
Innsetning Ásdísar á sýningunni Grús. Innblásturinn fékk hún í sveitinni, undir Eyjafjöllum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Myndlistarmennirnir Helgi Þórsson, Magnús Logi Kristinsson og Ásdís Sif
Gunnarsdóttir við eitt af verkum Magnúsar Loga.
Eftir Völu Ósk Bergsveinsdóttur
valaosk@mbl.is